عصر آذربایجان

گزارش خبر

آتا بابالاريميزين طيبّي بيليكلري دئييملريميزده

آتا بابالاريميزين طيبّي بيليكلري دئييملريميزده

1394/12/16

بولگه لر سرويسي:بشريتين ان قديم ياشاييش مسکن‌لرين‌دن بيري اولان آذربايجان جغرافي مؤوقعيتينه گؤره شرقله غربين قووشاغيندا، چوخ ايشلک تجارت يول‌لارينين اوستونده يئرلشيب، گؤزل و زنگين طبيعته، ال وئريش‌لي ايقليم شرايطينه ماليک‌دير کي، بو دا اؤز نؤوبه‌سينده اونون اها‌لي‌سي‌نين هله ايلك تمدن دان چوخ-چوخ اول بديعي مدنيتي‌نين چوخ طرفلي اينکيشافينا شرايط ياراتميش‌دير.يعني اوزون عصرلر بويو حياتدا ياشاماق اوغروندا موباريزه آپاران قديم اجدادلاريميز، طبيعتين سيررلريني اؤيرنه-اؤيرنه تدريجن اؤز مدني اينکيشافينا زمينه ياراتميش، عادت-عنعنه‌لر، سؤزلر، آدلار، دانيشيق، معيشت اشيا‌لاري و ... گئتديکجه اينکيشاف ائده‌رک تکميل­لشمه‌يه باشلاميش‌دير. دئييم‌لرين بير چوخلو‌سو تاريخين سيناغين‌دان چيخا بيلمه­ميش، بير چوخو ايسه زامان-زامان جيلا‌لانا‌راق بو گونوموزه گليب چاتميش‌دير.

بولگه لر سرويسي:بشريتين ان قديم ياشاييش مسکن‌لرين‌دن بيري اولان آذربايجان جغرافي مؤوقعيتينه گؤره شرقله غربين قووشاغيندا، چوخ ايشلک تجارت يول‌لارينين اوستونده يئرلشيب، گؤزل و زنگين طبيعته، ال وئريش‌لي ايقليم شرايطينه ماليک‌دير کي، بو دا اؤز نؤوبه‌سينده اونون اها‌لي‌سي‌نين هله ايلك تمدن دان چوخ-چوخ اول بديعي مدنيتي‌نين چوخ طرفلي اينکيشافينا شرايط ياراتميش‌دير.يعني اوزون عصرلر بويو حياتدا ياشاماق اوغروندا موباريزه آپاران قديم اجدادلاريميز، طبيعتين سيررلريني اؤيرنه-اؤيرنه تدريجن اؤز مدني اينکيشافينا زمينه ياراتميش، عادت-عنعنه‌لر، سؤزلر، آدلار، دانيشيق، معيشت اشيا‌لاري و ... گئتديکجه اينکيشاف ائده‌رک تکميل­لشمه‌يه باشلاميش‌دير. دئييم‌لرين بير چوخلو‌سو تاريخين سيناغين‌دان چيخا بيلمه­ميش، بير چوخو ايسه زامان-زامان جيلا‌لانا‌راق بو گونوموزه گليب چاتميش‌دير.
طبيعي کي، اجدادلاريميزدان بيزه ميراث قالميش بئله قيمتلي معنوي، ارثي، طبيعي ثروت‌لردن بيري ده زنگين ديليميز اولان آذربايجان تورکجه‌سي و دانيشيغيميزدا گئن-بول ايشلتديگيميز درين معنا‌لي بير چوخ بديعي دئييم‌لريميز و مجازي ايفاده‌لريميزدير.اکثر دئييم‌لر و ايفاده‌لر ده اؤز معنا و اوخشار خصوصيتلرينه گؤره معلوم گروه‌لارا بؤلونور کي، بون‌لارا مودريک سؤزلر، اؤيودنصيحتلر، خيير-دوعالار، آتا‌لار سؤزلري، ضرب المثل‌لر، آلقيش‌لار، قارغيش‌لار، اوخشاما‌لار و ... مثال گؤسترمک اولار.لاکين بو قيد اولونان‌لارلا ياناشي بيرقيسيم ايفاده و دئييم‌لر ده مؤوجوددور کي، اونلار طبابته، طبّه، اينسان آناتومياسي عايد اولوب، دئمک اولار کي، چوخ آز اؤيرنيليب و لازيمينجا آراشديريلماييب.
حال-حاضردا دانيشيغيميزدا چوخ آز ايشله‌ديلن "جينس آدام" ايفاده‌سي ده همين سئچيمين محصولو اولوب، يوکسک معنوي و فيزيولوژي کيفيتلرين داشييجي‌سي‌دير.ژنتيك علامت‌لرين ايزلريني اؤزونده بو و يا ديگر فورمادا ساخلايان بير چوخ ايفاده‌لر مؤوجوددور کي، اونلارين دا آراشديريلماسي خصوصي اهميت کسب ائدير.ائله گؤتورك سون زامان‌لار دانيشيغيميزدا داها چوخ ايشله‌ديلن "قان يادداشي" ايفاده‌سيني. يقين کي، بو ايفاده‌نين معاصر علمي ديلده ايشلديلن گئنيشله، ژنتيك کدي ايله عضوي صورتده علاقه‌لي اولماسي هئچ بير شوبهه دوغورمور.
اونو دا قيد ائتمک لازيم‌دير کي، آنا سودونون اوزولونماز ماهيتي، اونون معاليجوي اهميتي و ارثي خصوصيت‌لري اؤزونده داشيماسي اجدادلاريميزا هله چوخ-چوخ قديم‌لردن معلوم اولوب کي، بون‌دان خبر وئرن بير چوخ ايفاده‌لر مؤوجوددور. مثال اوچون، "آغيز سودو ايله اوشاغي مايالات" و يا "آغيز سودو بدنين ديرناقي ‌دير" دئييم‌لريني گؤسترمک اولار.معاصر طيب علمي ايسه يالنيز سونونجو يوزايل‌ليک‌لرده دقيقلشديريلميش‌دير کي، يئنيجه اوشاغي اولان آنانين سودو 4-5 گون مدّتينده (يعني آغيز سودو حساب اولونان سود) ارگانيسم اوچون واجيب اولان موختليف ويتامين‌لرله داها زنگين اولور و بو يئني دوغونان کؤرپه اوچون اوزولونماز قيدا محصولودور.هئچ تصادفي دئييل کي، قديم آنا کيتابيميز اولان "کيتابي دده قورقود"دا "ديرسه خان اوغلو بوغواج بويو" ندا گؤستريلميش‌دير کي، "اوغلان قاضي‌ليق داغيندا ايکي دره‌نين آراسيندا ييخيلاندا، بوز آتلي خيضير اوغلانين يانيندا حاضر اولدو. اوچ دفعه ياراسيني الي ايله سيغاللاييب: - اوغلان، قورخما سنه بو يارا‌دان اؤلوم يوخدور. داغ چيچه­يي ايله آنانين سودو سنين يارانا ملحم‌دير — دئييب، يوخ اولدو".
هامييا معلوم‌دور کي، اکثر والدين‌لر اؤز اؤولادلاريني ائولنديرمک مقصديله قيز آختارديقدا، ايلک نؤوبه‌ده "حالال سود اَمميش" قيزا اوستونلوک وئريرلر.يئني عائله حياتي قورماق ايسته‌ين گنجه ائديلن تؤوصيه‌لر ايچري‌سينده بعضن آلاجاغين قيزين "سودو سود اولسون" و يا "سودونو ايت سودونه قاتما" کيمي ايفاده‌لر ده سس‌لنير.بونونلا ياناشي، "سودله بدنه گيرن، سوموکله چيخار" ايفاده‌سي، "ياخشي ايگيد دايي‌سينا اوخشار" دئييمي، "آغاجينا باخ قوزونو آل، آناسينا باخ قيزيني آل" و يا "قيراغينا باخ بئزيني آل"، ائلجئ ده "آناسي چيخان آغاجي، بالاسي بوداق-بوداق گئزر" دئييم‌لري سودله آنا بد‌نين‌دن اؤولادا وئريلن ارثي خصوصيت‌لرين دييشمزليگيني ثبوت ائدن مثال‌لاردير کي، بون‌لار هامي‌سي اوزوري عصرلرين، مين ايلليک‌لرين سيناغيندن چيخان بيلگي‌لردير.
سؤزلرين آدلاري، تئرمين‌لر، اونلارين ايفادئ طرزلري باشقا جور اولسا دا، معنالاري ژنتيكانين معاصر قانون‌لارينا تاماميله اويغون گلير.حاضردا ژنتيكا علمينده بئله بير فيکير مؤوجوددور کي، ارگانيسمه ارثن کئچن ژنتيك خصوصيت‌لر ، گئن‌لر اؤز علامت‌لريني يئددي نسيل دئييشنه قدر قورويوب ساخلايير، اوندان سونرا بو خصوصيت‌لر دييشيلير، تدريجن سيرا‌دان چيخير، يئني‌لري ايله اوز اويونور.دانيشيغيميزدا ايشله‌ديلن ايفاده: "يئددي آرخا دؤننيميز" و يا "يئددي بئينه ياد" ايفاده‌سي ده ژنتيكانين بو قانونونون دا خالقيميزا هله چوخ-چوخ قديم‌لردن معلوم اولماسين‌دان خبروئرير.ماراقلي بوراسيندا‌دير کي، اينسان ارگانيسمي‌نين دئمک اولار کي، بوتون عضولرينين حالي، ساغلام‌ليق دورومو، عومومي وضعيتي و ائله‌جه ده خسته‌ليگي‌نين علامت‌لري دانيشيغيميزدا گئن-بول ايشلتديگيميز سؤز و دئييم‌لرده دايم ايفاده اولونور، بيز ايسه اونون ماهيتينه وارميريق،ائله گؤتورک "گؤز اوريين گوزگوسودور" دئييميني. کيم بيلير بو قدر دقيق و گئنيش معنا‌لي کلام نئچه مين ايللرين سيناغين‌دان چيخيب، يوخلانيب کشف ائديليب؟هاميميزا معلوم اولان، اوشاق‌لارين و يئني‌يئتمه‌لرين هر هانسي بير مسئله ايله علاقه‌لي دوغرو و يا يالان دانيشمالاريني دقيقلش‌ديرمک مقصديله شوم طرزده ايشله‌ديلن ايفاده ، "بورا باخ اي، منيم گؤزلريمين ايچينه دوز باخ، دوزونو دئ ها..." ايفاده‌سينده گؤزون ايچينه دوز باخارکن دانيشانين صميمي‌ليگيني معيينلش‌ديره بيلمه‌سي يوخاري‌داکي فيکرين اياني تظاهرودور.بونونلا ياناشي بيز آشاغيدا اورکده اولان صميمي، مهربان حيسس‌لرين گؤزله ايفاده‌سينه عايد خيلي دئييم‌لردن و سؤزلردن مثال‌لار گتيرجييک کي، سيز هامينيز اونلاري بيلسه‌نيز ده، اکثريتينيز اونلارين سطيرآلتي معنا‌لارينا فيکير وئرمه­ميسينيز.
سن دئمه، اينسان آناتومياسينين، اونون مورکب داخلي اورقان‌لارينين، اورک، بئيين سينيرلري‌نين مؤوجود فونکسيا‌لاري، اونلارين قارشيليق‌لي علاقه‌لري مدني اروپا‌لي‌لارين بيان ائتديگي کيمي، اينسان‌لارا هئچ ده سونونجو يوزايل‌ليک‌لرين کشفي کيمي بللي اولماييب، اوندان چوخ-چوخ اوولکي عصرلردن معلوم ايميش.عکس تقديرده اينسان ارگانيسمي‌نين چوخ مورکب و گئنيش احاطه‌لي، عيني زاماندا، بير-بيري ايله عضوي صورتده باغلي اولان اورک، بئيين، گؤز، باش کيمي حساس عضو‌لري‌نين فعاليتيني بو قدر دقيق‌ليکله عکس ائتديره بيلن، معنالان‌ديران سؤزلرين و دئييم‌لرين زرگر دقيق‌ليگي ايله يئرليئرينده ايشلديلمه‌سي مومکون اولمازدي.
اينسانلا خاريجي محيط آراسيندا گئنيش اينفورماتيک معلومات و اونسيت يارا‌دان گؤزون چوخ مورکب فعاليت مكانيزميني، اونون ارگانيسمين ديگر عضو‌لرينه بو و يا ديگر فورمادا تأثيريني بيلديرئن ايکي يوزدن چوخ موختليف سؤز و دئييم‌لرين مؤوجودلوغو اؤزو گؤزون سيرلي، معجزه‌لي بير عالم اولماسين‌دان خبر وئريرسه، اولو اجدادلاريميزين بو جور بيليک‌لره هانسي يوللا ييه­لنمه‌لري بيزيم اوچون داها ماراقلي و داها تعجّبلودور.معلوم‌دور کي، گؤز اينسان و باشقا جانلي‌لارين ارگانيسمينده گؤرمه عضوونون آدي‌دير، قئيد ائتمک لازيم‌دير کي، گؤزله علاقه‌لي سؤزلر و دئييم‌لر چوخ گئنيش احاطه‌لي اولماقلا ياناشي، عيني زاماندا، اينسانين ظاهري و داخلي خوصوصييت‌لرين‌دن ده خبر وئرير. بون‌لاردان گؤزون رنگي خصوصيت‌لري و اينسانين خصوصيتي ايله علاقه‌لي علامت‌لر، آني روان شناسي حال‌لاردا گؤزون آلديغي گؤرکم و بو کيمي داها چوخ معنا کسب ائدن گروه لاشما‌لار دقيق‌ليکله اؤيرنيلمه‌لي‌دير.اونو دا قئيد ائتمک لازيم‌دير کي، گؤزده، عيني زاماندا، ارگانيسمين اکثر عضو‌لري‌نين ساغلامليق وضعييتي ده ايفاده اولونور کي، حال-حاضردا اوندان بو و يا ديگر خستليگين تشخيصينه معيينلش‌ديرمک مقصديله ايستيفاده اولونور.
يوخاريدا قيد اولونان‌لارا اينسان تانيما علمينده نژادلارين معيينلشديريلمه‌سي مقصديله، اساساً گؤزون خاريجي فورماسين‌دان، گؤرونوشون‌دن، ارثي علامت‌لرين‌دن ايستيفاده اولونماسيني دا علاوه ائتميش اولساق، گؤزون اينسانين حيات و فعاليتينده نه درجه‌ده بؤيوک اهميت کسب ائتديگيني داها آيدين تصووور ائدريک.گؤزله علاقه‌لي ايشله‌ديلن معلوم آتا‌لار سؤزو: "آغري‌لاردان گؤز آغري‌سي، هر کسين اؤز آغري‌سي"، هئچ ده گؤز آغري‌سينين داها دؤزولمز آغري اولماسما عايد اولماييب، ارگانيسمين هر هانسي عضوو خسته­لنرسه، اونون آغري‌سينين دؤزولمزليگينه ايشاره‌دير. قديم تاريخه، زنگين عنعنه‌يه ماليک آذربايجان شيفاهي خالق ادبياتينين بير چوخ ژانرلانندا اولدوغو کيمي، باياتي‌لاريميزدا دا گؤزله علاقه‌لي چوخ درين معنا‌لي فيکيرلر، ايفاده‌لر مؤوجوددور کي، اونلاري ايلک دفعه ائشيدن آدام اجدادلاريميزين نه درجه‌ده حسّاس دويوم قابيليتينه و مودريک‌ليگينه ماليک اولما‌لارينا واله اولور.قديم اجدادلاريميزين درين طيبّي بيليک‌لره ماليک اولوب، اونلاري دئييم‌لرده ياشاتما‌لارينا عايد داها بير اينکاراولونماز و چوخ اينانديريجي مثالي حؤرمت‌لي اوخوجولارين نظرينه چات‌ديريريق.
بؤيوک‌لردن کيچيک‌لره قدر هاميميزين ايشلتديگي و هامي طرفين‌دن بير-معنا‌لي شکيلده قبول ائديلن — "اؤلوم قاشلا گؤز آراسيندا‌دير" — ايفاده‌سينه دقت ائدک: قاشلا گؤز آراسين‌داکي مصافه حيس اولونمايان درجه‌ده کيچيک اولدوغون‌دان، هامي بئله حساب ائدير کي، اؤلوم هر کس اوچون ايستنيلن آندا باش وئره بيلر. بو حقيقتن بئله‌دير. آنجاق بو ايفاده‌نين طيبّي باخيم‌دان آراشديريلماسينا فيکير وئرديکده اينسان حيرته گلير. ارگانيسمين آيري-آيري اوزولريريين بدن‌ده­کي نقطه‌لري‌نين يئرلريني معيينش‌ديرن طيب عاليم‌لري يالنيز سونونجو يوزايل‌ليكلرده معيين ائتميش‌لر کي، آغ جييرين بدن‌ده­کي نقطه‌سي قاشلا گؤزون آراسيندا يئرلشير. دئمه‌لي، اينسانين نف‌سي کسيلن آندان آغ جييره اوکسيگن داخيل اولمور، او فعاليت‌دن قالير، اؤلوم باش وئرير.ياخود، عبرت آميز-ايفاده کيمي ايشله‌ديلن ديگر بير دئييمه "گؤزونه سو وئر" ايفاده‌سينه فيکير وئرک.
بو ايفاده‌ده فرد، کيمينله‌سه موقايسه اولونور و اوندان نومونه گؤتور معناسينا گلير. دئييمه طيبي باخيم‌دان ياناشيلديقدا ايسه علمه معلوم‌دور کي، گؤزده معيين ميقدار مايع مؤوجوددور. همين مايع نين جزعي آزالماسي اونون گؤرمه فعاليتيني خيلي ضعيفله‌دير. بو، عادتن ياشلي آدام-لاردا داها چوخ موشاهيده اولونور. اونا گؤره ده ياش‌لي ننه-بابا‌لارين سحرلر گؤزلريني گلاب لا سيلمه‌لريني، ايسلاتما‌لاريني، يعني گؤزلرينه سو وئرمه‌لريني يقين کي، چوخ‌لارينيز گؤرموسونوز. گلابين معاليجوي اهميتي و گؤز اوچون چوخ فايدايي اولماسي ايسه سؤزسوز کي، هامييا معلوم‌دور.گؤزدن سو گلمه‌سي ايسه اونون خسته‌ليگي علامتي حساب اولونور.

منبع :

نظرات کاربران

    بازگشت به ابتدا صفحه

ارسال نظر

اخبار مرتبط

آتا بابالاريميزين طيبّي بيليكلري دئييملريميزده

آتا بابالاريميزين طيبّي بيليكلري دئييملريميزده
خروج

بولگه لر سرويسي:بشريتين ان قديم ياشاييش مسکن‌لرين‌دن بيري اولان آذربايجان جغرافي مؤوقعيتينه گؤره شرقله غربين قووشاغيندا، چوخ ايشلک تجارت يول‌لارينين اوستونده يئرلشيب، گؤزل و زنگين طبيعته، ال وئريش‌لي ايقليم شرايطينه ماليک‌دير کي، بو دا اؤز نؤوبه‌سينده اونون اها‌لي‌سي‌نين هله ايلك تمدن دان چوخ-چوخ اول بديعي مدنيتي‌نين چوخ طرفلي اينکيشافينا شرايط ياراتميش‌دير.يعني اوزون عصرلر بويو حياتدا ياشاماق اوغروندا موباريزه آپاران قديم اجدادلاريميز، طبيعتين سيررلريني اؤيرنه-اؤيرنه تدريجن اؤز مدني اينکيشافينا زمينه ياراتميش، عادت-عنعنه‌لر، سؤزلر، آدلار، دانيشيق، معيشت اشيا‌لاري و ... گئتديکجه اينکيشاف ائده‌رک تکميل­لشمه‌يه باشلاميش‌دير. دئييم‌لرين بير چوخلو‌سو تاريخين سيناغين‌دان چيخا بيلمه­ميش، بير چوخو ايسه زامان-زامان جيلا‌لانا‌راق بو گونوموزه گليب چاتميش‌دير.

سایر اخبار این موضوع

پربازدیدترین خبرها

پرتفسیرترین خبرها