دوراهي جان و نان؛ دوگانه سلامت و معيشت

گروه اجتماعي:اواخر فروردين‌‌ماه سال جاري بود که براي اولين بار پس از پيک کرونا در کشور، آمار فوتي‌‌هاي کرونا دورقمي شد، اما چه شد که آمار فوتي‌‌هاي کرونا سه‌رقمي شد و از مرز 200 نفر در روز نيز گذشت؟

پريسا حيدري

گروه اجتماعي:اواخر فروردين‌‌ماه سال جاري بود که براي اولين بار پس از پيک کرونا در کشور، آمار فوتي‌‌هاي کرونا دورقمي شد، اما چه شد که آمار فوتي‌‌هاي کرونا سه‌رقمي شد و از مرز 200 نفر در روز نيز گذشت؟
اواخر فروردين‌‌ ماه سال جاري بود که براي نخستين بار پس از پيک کرونا در کشور، آمار فوتي‌‌هاي کرونا دورقمي شد.
اين دورقمي شدن آمار فوت را مي‌‌توان ناشي از عوامل مختلفي نظير تأثير ايام تعطيلي و کاهش حضور مردم در اماکن تجمعي، کاهش چشمگير استفاده از حمل‌ونقل عمومي، تعطيلي مدارس و دانشگاه‌‌ها و بسياري از مشاغل پرخطر و اماکن تجمعي و غربالگري همه افراد جامعه دانست، اما چه شد که آمار فوتي‌‌هاي کرونا سه‌رقمي شد و از مرز 200 نفر در روز نيز گذشت؟
از مراحل ابتدايي اپيدمي کرونا در ايران، وزارت بهداشت با تشکيل بسيج ملي مقابله با کرونا و غربالگري اکثر افراد جامعه از طريق سامانه خوداظهاري وزارت بهداشت و 4030 توانست بيش از 70 ميليون نفر را مورد غربالگري قرار دهد؛ در مرحله دوم نيز بيش از 23 ميليون نفر مورد غربالگري قرار گرفتند و به اين ترتيب آمار مراجعه به بيمارستان‌‌ها کاهش يافت اما پس از مدتي و همزمان با روند کاهشي بيماري کرونا در کشور، ميزان تماس‌‌هاي گرفته‌شده با تمام مردم از سامانه‌‌هاي مذکور، کاهش يافت.
نماينده وزارت بهداشت در سامانه 4030 به اين مسئله اذعان داشت و گفت: بخش کال سنتر سامانه 4030 دو بخش تماس‌‌هاي ورودي و خروجي را شامل مي‌‌شود؛ تماس‌‌هاي ورودي تماس‌‌هايي است که از سوي مردم دريافت مي‌‌شود و تماس‌‌هاي خروجي مربوط به بهورزها و بهيارهاي وزارت بهداشت است که از خانه‌‌ها و مراکز بهداشت با افرادي که در بيمارستان بستري شده بودند يا احتمال ابتلا به کرونا داشتند تماس مي‌‌گرفتند و يا اين‌‌که اين همکاران مراکز بهداشتي به‌صورت رندوم با مردم تماس مي‌‌گرفتند و آن‌‌ها را مورد غربالگري قرار مي‌‌دادند.اين تماس‌‌هاي گرفته‌شده از سوي اپراتورها در زمان حاضر متوقف شده است اما با توجه به پيک دوم کرونا، احتمالاً طي هفته‌‌هاي آينده مجدداً همکاران بهداشتي با کرونامثبت‌‌ها که در بيمارستان‌‌ها بستري شده‌‌اند، تماس خواهند گرفت.
اگرچه سامانه پاسخگويي وزارت بهداشت، جوابدهي به سؤالات مردم را متوقف نکرد و در هفته‌‌ها و ماه‌‌هاي گذشته به سؤالات مردم در زمينه کرونا پاسخ داد اما کاهش و توقف تماس‌‌هاي گرفته‌شده از سوي سامانه‌‌هاي وزارت بهداشت با مردم و کاهش توجه به نقش مهم غربالگري تلفني، همزمان با کاهش آمار کرونا در کشور را مي‌‌توان از عوامل کاهش حساسيت مردم نسبت به توجه به علائم کرونا دانست.
از سوي ديگر غربالگري مداوم خانوار و درخواست از مردم براي خوداظهاري و ارجاع مردم به بخش‌‌هاي بهداشتي نزديک به محل سکونت‌‌شان، حتي در زمان کاهش چشمگير آمار کرونا مي‌‌توانست باعث تسريع در يافتن خوشه‌‌هاي کرونا در خانواده‌‌ها و درنتيجه ايزولاسيون بيماران و جداسازي ساير اعضا شود و به قطع هرچه سريع‌‌تر زنجيره انتقال کرونا کمک شاياني کند.
البته به‌تازگي معاون بهداشت وزارت بهداشت اعلام کرده است که سامانه 4030 علاوه بر ارائه مشاوره‌‌هاي پزشکي به ارجاع مردم به بخش‌‌هاي بهداشتي نزديک به محل سکونت‌‌شان خواهد پرداخت. اين مقام مسئول اظهار کرده است که در زمان حاضر در اين سامانه قابليت پاسخگويي به دوهزار تماس به‌صورت همزمان ايجاد شده است که قابليت افزايش به 10هزار تماس را نيز دارد.نماينده وزارت بهداشت در سامانه 4030 نيز خبر داده است که با توجه به افزايش آمار کرونا در کشور، بر حسب نياز اين سامانه احتمالاً به غربالگري مجدد مردم خواهد پرداخت.به‌دنبال افزايش آمار مبتلايان و بستري‌‌هاي کرونايي در کشور، فاصله‌‌گذاري اجتماعي و تعطيلي اماکن تجمعي، مدارس و دانشگاه‌‌ها صورت گرفت؛ سپس طرح فاصله‌‌گذاري اجتماعي هوشمند به‌‌عنوان گام دوم فاصله‌‌گذاري اجتماعي از 23 فروردين‌‌ماه در شهرستان‌‌ها و از 30 فروردين در تهران با بازگشايي مشاغل غيرپرريسک و همراه با التزام به رعايت دستورالعمل‌‌هاي بهداشتي آغاز شد.
بر اساس اعلام وزارت بهداشت، علت اجراي فاصله‌‌گذاري اجتماعي هوشمند، چرخيدن چرخ اقتصاد بود و معاون وزير بهداشت نيز در يک نشست خبري اظهار داشت که بايد چرخ اقتصاد بچرخد اما چرخ کرونا نچرخد. وزارت بهداشت براي چرخيدن چرخ اقتصاد، به بازگشايي مشاغل رضايت داد و در 27 فروردين‌‌ماه نيز معاون بهداشتي وزارت بهداشت از تدوين 102 پروتکل بهداشتي براي 12هزار مورد از مشاغل خبر داد.
تدوين اين پروتکل‌‌ها اگرچه از تلاش شبانه‌‌روزي وزارت بهداشت براي چرخيدن چرخ اقتصاد و نچرخيدن چرخه کرونا حکايت داشت اما به‌نظر مي‌‌رسد ضمانت اجرايي چنداني نيز براي آن وجود ندارد، موضوعي که مورد اذعان معاون بهداشت نيز قرار گرفت؛ عليرضا رئيسي با بيان اين‌‌که بررسي‌ها نشان مي‌دهد که رعايت پروتکل‌ها به حد مطلوب نرسيده است، به کمبود نيروهاي بهداشت محيط و حرفه‌‌اي براي تشديد نظارت‌‌ها بر اجراي پروتکل‌‌ها اذعان و تصريح کرد:»حدود 7ميليون مشاغل مختلف وجود دارد اما کل نيروهاي بهداشت محيط و حرفه‌‌اي ما حدود 7هزار نفر است.«
وي با اعلام اين‌‌که بيش از 280هزار واحد صنفي متخلف در ايام کرونا پلمب شده‌‌اند از ارائه يک راهکار براي تشديد نظارت‌‌ها خبر داد و گفت: دستورالعمل نظارتي براي اجراي پروتکل‌‌ها ابلاغ شده است که تمام اصناف، اتحاديه‌‌ها و وزارتخانه‌‌ها را درگير نظارت بر پروتکل‌‌ها مي‌‌کند.در زمينه رعايت پروتکل‌‌ها، هشدارهاي وزير بهداشت نسبت به عادي‌‌سازي و عادي‌‌انگاري وضعيت کرونا چاره‌‌ساز نشد و بازگشايي‌‌هايي که عموماً با هدف رفع مشکلات اقتصادي انجام شد، پيام نادرستي به مردم مخابره کرد.مهندس محسن فرهادي؛ معاون فني مرکز سلامت محيط و کار وزارت بهداشت نيز با اشاره به تشديد نظارت‌‌ها به خبرنگار تسنيم گفت: در زمان حاضر بانک‌‌ها، رستوران‌‌ها و مؤسسات و ادارات دولتي به‌ميزان 70 تا 75 درصد پروتکل‌‌هاي بهداشتي را رعايت مي‌‌کنند؛ ميزان رعايت پروتکل‌‌ها در اين صنوف از 22 به 45 درصد و از 45 درصد به 70 درصد افزايش يافته است.
وي ميزان رعايت پروتکل‌‌ها در پاساژها، نانوايي‌‌ها، دفاتر ارائه خدمات را زير 50 درصد و ميزان رعايت پروتکل‌‌ها در حمل‌ونقل‌‌هاي شهري و بين‌‌شهري و خطوط حمل‌ونقل هوايي را نامطلوب و پايين‌‌تر از حد انتظار دانست.
بر اساس اين اظهارات، ميزان رعايت پروتکل‌‌ها در اصناف از حدود 50 (و حتي کمتر) تا 70 درصد است و اين ارقام به‌‌خوبي نشان مي‌‌دهد که علي‌‌رغم تلاش‌‌هاي وزارت بهداشت و نيروهاي نظارتي براي اجراي پروتکل‌‌ها، اين شيوه‌‌نامه‌‌ها هنوز آن‌‌طور که بايد، اجرا نمي‌‌شوند!
در ايام شيوع کرونا اگرچه مدتي تالارهاي پذيرايي بسته شدند و به ارائه خدمت براي برگزاري مراسم عروسي و عزا نپرداختند اما اين مسئله نتوانست جلوي برگزاري برخي مراسم را بگيرد.
معاون بهداشت وزارت بهداشت با بيان اين‌‌که مهماني‌‌هاي خانوادگي و سفرها نقش بسيار مهمي در ابتلاي افراد به کرونا داشته‌‌اند هشدار داد که برگزاري مراسم عروسي و عزا عمده‌‌ترين علل ابتلا به کرونا بوده‌‌اند و دکتر ايرج حريرچي نيز در يک نشست خبري از ابتلاي 200 نفر به کرونا در يک مراسم عروسي محلي خبر داده بود.
وي همچنين اظهار کرده بود که "در يکي از شهرها، مردم مراسم عروسي را در کارواش برگزار مي‌کنند که چنين موضوعي شايد براي اولين بار است که در تاريخ بشريت اتفاق مي‌افتد!"
از آن‌‌جا که وزارت بهداشت مسئوليت نظارت بر رعايت موازين بهداشتي در تالارهاي پذيرايي را دارد و امکان نظارت بر برگزاري مراسمي مانند عروسي و عزاداري در خانه‌‌ها و برگزاري دورهمي‌‌ها در اماکن خصوصي و منازل، عملاً از عهده وزارت بهداشت و هر نهاد ديگري در کشور خارج است، مقصر اصلي برگزاري چنين مراسمي مردمي هستند که با سهل‌‌انگاري و بي‌‌توجهي به اصول بهداشتي زحمات کادر درمان را زايل مي‌‌کنند و به‌نوعي ناخواسته در کشته شدن هموطنان خود نقش دارند.
همان‌‌گونه که گفته شد، ريشه‌‌کن‌‌کردن اين ويروس در گروي پذيرش مسئوليت اجتماعي و رعايت موازين بهداشتي است اما مردم، تنها رکن اين مهم نيستند و نهادهاي نظارتي با تشديد نظارت بر عملکرد اصناف، مردم و ادارات و همچنين ارگان‌‌هاي ديگر با برقراري برخي محدوديت‌‌ها مي‌‌توانند نقش بسيار مهمي ايفا کنند؛ همچنين تلاش حداکثري براي اعمال برخي محدوديت‌‌ها در شهرهاي با وضعيت قرمز به‌صورتي که آسيب زيادي به مشاغل و کسب‌‌وکارهاي روزمزد وارد نکند راهگشاست؛ مسئله‌‌اي که اختيار آن به استانداران تفويض شده است و بايد اقدامات مداخله‌‌اي جدي‌‌تري براي کاهش شيوع کرونا در نظر گرفته شود.
از سوي ديگر در رعايت بخشي از مسائل مانند استفاده از ماسک، رعايت فاصله‌‌گذاري اجتماعي و اجراي پروتکل‌‌هاي بهداشتي اگرچه مردم نقشي اساسي بازي مي‌‌کنند اما نمي‌‌توان خستگي مردم و فشار رواني ناشي از اين بيماري را دست‌کم گرفت و وزارت بهداشت و ساير نهادهاي مربوطه، بايد براي بهداشت روان، ارتقاي انگيزه‌‌هاي اجتماعي و تغيير روحيه مردم نيز برنامه‌‌هاي بلندمدتي داشته باشند تا خستگي ناشي از کرونا باعث رعايت نکردن موازين بهداشتي و افزايش خستگي کادر درمان نشود.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از تسنيم،همان‌‌گونه که عوامل افزايش آمار ابتلا به کرونا در کشور برشمرده شد، علل جولان دوباره کرونا در کشور را مي‌‌توان تلفيقي از عملکرد دولت و ملت در زمينه مبارزه با اين ويروس منحوس دانست اما به‌نظر مي‌‌رسد دستگاه‌‌هاي مختلف، به‌خلاف روزهاي ابتدايي تشکيل ستاد مقابله با کرونا، اين روزها هماهنگي لازم براي يک اقدام مشترک را ندارند و در مسائل مختلفي نظير نظارت بر توليد و توزيع ماسک، اعمال محدوديت‌‌هاي ترافيکي و... هر نهادي ساز خود را مي‌‌نوازد.

منبع :