تنگناي فضاي سبز در ييلاق شهر ايران

»در حال حاضر 470 هکتار فضاي سبز در شهر اردبيل وجود دارد که سرانه هر فرد اردبيلي هشت مترمربع است.« اين را شهردار اردبيل مي‌گويد و اضافه مي‌کند: طي سال‌هاي اخير با احداث 17 پارک، 30 هکتار به فضاي سبز اردبيل افزوده شده است و تلاش‌ها براي بهبود سرانه فضاي سبز در اردبيل ادامه دارد.
سرانه فضاي سبز توصيه شده از سوي سازمان ملل براي شهرهاي مختلف جهان، بين 20 تا 25 مترمربع است اين در حالي است که ميانگين سرانه فضاي سبز در کشور حدود 12 مترمربع تخمين زده شده است. اما در اين ميان شهرهايي در کشور وجود دارد که علاوه بر اينکه از ميانگين‌هاي بين‌المللي جامانده‌اند بلکه از ميانگين کشوري نيز در حوزه فضاي سبز پايين‌تر هستند.با اين حال شهرهايي نيز در سطح کشور هستند که با وجود اينکه در مناطق خشک و کويري واقع شده‌اند، اما ميانگين فضاي سبز خود را به‌خوبي ارتقا داده و به ميانگين بين‌المللي رسانده‌اند که از جمله اين شهرها مي‌توان به شهر قم با دارابودن 21 مترمربع فضاي سبز به‌ازاي هر شهروند، اشاره کرد. شهرهايي مثل تهران، تبريز، شيراز نيز با دارابودن حدود 17 مترمربع فضاي سبز در تلاش‌اند تا خود را به ميانگين جهاني نزديک‌تر کنند.سرانه پايين فضاي سبز در کلان‌شهر اردبيل مشکل ريشه‌اي و با قدمت محسوب مي‌شود که اکنون با رشد و توسعه چشمگير زندگي شهري، افزايش جمعيت در شهر و در قبال آن رشد قارچ‌گونه آپارتمان‌ها و بنا‌هاي مسکوني، بيش‌ازپيش به چشم مي‌آيد و به نحوي به يکي از چالش‌هاي مهم شهري تبديل شده است.
متأسفانه طي دهه‌هاي گذشته نه‌تنها توسعه فضاي سبز در شهر اردبيل متناسب با رشد جمعيت آن نبوده بلکه در مقاطعي از آن عقب نيز افتاده است و همين موضوع سبب شده اکنون سرانه فضاي سبز درون شهري در اردبيل فاصله معناداري با ميانگين ملي و استاندارد جهاني داشته باشد و درصورتي‌که اين موضوع علاج نشود آينده مطلوبي در انتظار شهر اردبيل که روزبه‌روز درحال‌توسعه است، نخواهد بود.اشاره به برخي از پيامدهاي پايين بودن سرانه فضاي سبز در شهرها مي‌تواند در پي بردن هرچه بهتر به اهميت قضيه کمک‌حال باشد که دراين‌خصوص از بديهي‌ترين آثار کمبود پارک‌ها و فضاي سبز مي‌توان به افزايش استرس و کاهش کيفيت زندگي اشاره کرد که اين موضوع سبب کاهش فرصت‌هاي تفريحي و ايجاد حس خستگي رواني در شهروندان مي‌شود که مي‌تواند استرس، افسردگي و مشکلات روحي را افزايش دهد.
اما اين موضوع پيامدهاي جدي‌تري را نيز در پي دارد و به طوري که کاهش تنوع زيست‌محيطي شهري و پوشش گياهي در بلندمدت سبب افزايش دما، کاهش توليد اکسيژن و افزايش خطر سيلاب‌هاي شهري مي‌شود.طي ساليان گذشته شهرداري همواره به دنبال توسعه و گسترش فضاي سبز، پارک‌ها و بوستان‌هاي درون‌شهري بوده است اما غفلت بلندمدت گذشته در اين باره و وجود برخي مشکلات و مسائل پيرامون تملک و تهيه زمين سبب شده ميانگين فضاي سبز اردبيل به رشد مطلوبي نرسد.
اردبيل فاقد پارک جنگلي و بوستان‌هاي بزرگ
نبود پارک جنگلي وسيع و بوستان‌هاي بزرگ در اردبيل يکي از مهم‌ترين و به‌حق‌ترين مطالبات شهروندان است و اين موضوع ضمن ارتقاي سرانه فضاي سبز در اردبيل سبب بهبود فضاي بصري شهر مي‌شود.همچنين ديگر گله‌مندي شهروندان در خصوص نبود پارک و فضاي سبز مناسب در شهرک‌هاي جديدالاحداث است. همچنين هسته مرکز شهر اردبيل نيز فاقد پارک و فضاي سبز مناسب است و اين موضوع نيز از ديگر مشکلات عديده حوزه شهري اردبيل محسوب مي‌شود.
نياز به برنامه‌ريزي دقيق براساس توسعه پايدار در حوزه فضاي سبز
حسن قاسم‌پور، مديرکل حفاظت محيط‌زيست استان اردبيل نيز در اين‌باره مي‌گويد: با توجه به کمتر بودن سرانه فضاي سبز اردبيل از حد استاندارد براي رفع اين فاصله بايد با برنامه‌ريزي دقيق بر اساس توسعه پايدار اقدام کرد.وي محيط‌زيست را حامي توسعه متوازن و پايدار عنوان مي‌کند و ادامه مي‌دهد: توسعه پايدار توسعه‌اي است که نيازهاي فعلي را بدون اينکه قدرت نسل‌هاي آينده براي تأمين نيازهاي خويش را به خطر بيندازد، تأمين کند.
راهکار حل مشکل فضاي سبز اردبيل چيست؟
نوراله جعفري، کارشناس و پژوهشگر مسائل اجتماعي استان اردبيل ، اظهار مي‌کند: شهرهاي سرتاسر جهان اهميت ادغام زيرساخت‌هاي سبز را در شيوه‌هاي برنامه‌ريزي شهري درک مي‌کنند. از ترکيب بام‌هاي سبز و باغ‌هاي عمودي در طرح‌هاي ساختمان گرفته تا بازيابي زمين‌هاي خالي براي باغ‌هاي محلي و پارک‌هاي جيبي. رويکردهاي نوآورانه براي سبزسازي شهري در حال ظهور هستند. با اولويت‌بندي فضاهاي سبز در برنامه‌ريزي شهري، سياست‌گذاران مي‌توانند محيط‌هاي شهري تاب‌آور، پايدار و قابل‌زندگي را براي نسل‌هاي فعلي و آينده ايجاد کنند.وي مي‌افزايد: درحالي‌که شهر و استان اردبيل از نظر جغرافيايي و تنوع اقليمي و آب‌وهوايي، نزديکي به دشت، کوه و دريا و... پتانسيل بسياري را براي گسترش فضاي سبز شهري و حتي فضاي سبز برون‌شهري دارد اما متأسفانه سرانه فضاي سبز آن از استانداردهاي کشوري نيز پايين‌تر است.کارشناس و پژوهشگر مسائل اجتماعي استان اردبيل، تصريح مي‌کند: شهرداران و مسئولان امر براي ايجاد شهري شاداب، زيبا و ايجاد شهري با محيطي تاب‌آور و قابل‌تحمل براي زندگي مي‌توانند با ايجاد کارگروه‌هايي در حوزه روان‌شناسي اجتماعي، طراحي شهري و حوزه سلامت جسمي و رواني و ايجاد پل ارتباطي بين آن‌ها، سلامت رواني و جسمي مردم و اجتماع را ارتقا داده و زمينه‌ساز تساهل و تسامح در رفتار اجتماعي مردم شوند.
جعفري پيشنهاد ادامه مي‌دهد: ايجاد بام‌هاي سبز و ديوارهاي گياهي در مناطق متراکم و کم‌برخوردار از فضاي خالي، رفع آلودگي‌هاي بصري با تعبيه انواع گياهان در مکان‌هاي مناسب و با مکان‌يابي دقيق براي مثال در پايه‌ها و ستون‌هاي پل‌هاي شهري و سازه‌هاي بدفرم، تبديل زمين‌هاي باير و خالي به باغ و گلستان با گياهان و درختان متراکم و مقاوم و مناسب با آب‌وهواي شهري و نه سنگ‌چيني و سنگ‌فرش نمودن زمين و گذاشتن تاب و سرسره و امثالهم و...، گسترش فضاي سبز در حاشيه رودخانه‌ها، و پياده‌روها با اصول علمي و مطالعات دقيق و تشويق مردم به کاشت گياهان در بهارخواب‌ها، ايوانک‌ها و پشت‌بام‌ها و الزام دستگاه‌هاي اداري و بخش خصوصي به تأمين فضاي سبز، مي‌تواند اين کمبود را به‌ مرور زمان جبران نموده و اثرات اين راهکارها را در آينده به طور چشمگيري نمايان سازد.
وي بيان مي‌کند: مسئولان ذي‌ربط در حوزه فضاي سبز شهري در کلان‌شهر اردبيل و شهرهاي ديگر آن با مطالعه و شناخت عميق از فضاهاي شهري و مکان‌يابي‌هاي علمي مي‌توانند ابتدا کاستي‌ها را بشناسند و سپس براي رفع اين کاستي‌ها در عرصه فضاهاي سبز برنامه چندساله تدوين نموده و اثر اين تلاش‌ها را در ميدان پراتيک و در انظار عمومي به نمايش بگذارند و اين مهم قبل از هر چيزي ذهني دغدغه‌مند و سپس تشکيل کارگروه با افراد متخصص و دلسوز را مي‌طلبد.
نبود زمين کافي از چالش‌هاي اساسي توسعه فضاي سبز
يکي ديگر از مسائلي که توسعه فضاي سبز و بوستان‌ها را در اردبيل تحت‌الشعاع قرار داده، بحث نبود زمين کافي تحت تملک شهرداري اردبيل جهت تبديل‌شدن به فضاي سبز است که در اين خصوص نياز است راه و شهرسازي به‌عنوان متولي اصلي توسعه شهر، در نقاط مختلف شهر و به‌خصوص در شهرک‌هاي جديد علاوه بر جانمايي پارک‌هاي جيبي به بحث احداث بوستان‌هاي بزرگ و پارک‌هاي جنگلي توجه ويژه کند.در اين راستا نياز است در سطح شهر اردبيل شاهد يک همکاري و هماهنگي کارساز و پربازده بين شهرداري، شهرسازي، منابع طبيعي و محيط زيست باشيم تا از اين طريق شاهد ايجاد فضاهاي سبز و بوستان‌هاي وسيع در نقاط مختلف شهر از جمله منطقه شورگل و مناطق مشابه، باشيم.
ساخت 17 پارک طي 3 سال در اردبيل
محمود صفري، شهردار اردبيل سرانه فضاي سبز شهر اردبيل را به‌ازاي هر نفر 8 مترمربع اعلام کرده و در خصوص اهميت فضاي سبز شهري اظهار مي‌کند: در 3 سال گذشته سراي فضاي سبزي شهري به طور چشمگيري افزايش پيدا کرده است و حدود 17 پارک جديد در سطح شهر اردبيل افتتاح و در اختيار مردم قرار گرفته که سبب توسعه 30 هکتاري فضاي سبز شهر شده است.وي ادامه مي‌دهد: باهمت جهاد کشاورزي، منابع طبيعي و پشتيباني ساير دستگاه‌ها قرار است سه ميليون بوته گل و 200 هزار درخت و درختچه در سطح شهر اردبيل غرس شده که شوراي شهر و شهرداري 200 ميليارد تومان براي کاشت و نگهداري آن هزينه خواهند کرد. تمام تلاش ما بر اين است تا سبزينگي شهر اردبيل را افزايش دهيم و در اين زمينه تملک باغ شريعت نيز در سال‌جاري انجام شده است.
ارتقاي سرانه فضاي سبز اردبيل در قالب طرح تفصيلي
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از فارس،سلامت صفري، عضو شوراي شهر اردبيل نيز در اين باره اظهار مي‌کند: »امسال براي بهسازي و تکميل 22 بوستان اعتبار اختصاص داده شده و قرار است شاهد احداث 8 پارک با 25 هکتار را شاهد باشيم.«
ابراهيم علي پور، رئيس شوراي شهر اردبيل نيز با بيان اينکه ميانگين فضاي سبز در شهر اردبيل بسيار پايين است، گفت: در طرح تفصيلي براي توسعه فضاي سبز اردبيل توجه ويژه‌اي شده است به‌طوري که احداث پارک‌هاي جيبي محله‌اي، پارک‌هاي جنگلي، بوستان‌ها، ايجاد کمربند سبز دورتادور شهر و رينگ سبز در 4 مبادي ورودي اصلي شهر در نظر گرفته شده که ميانگين فضاي سبز در شهر را بهبود مي‌بخشد.