بوکان

گروه سيري در استان ها: بوکان،جمعيت: 151.689 نفر (تا سال 1385)،زبان‌ گفتاري: کردي سوراني،مذهب: سني شافعي،مساحت طول: 11.5کيلومتر، عرض: 6.400 متربوکان (به کردي: ب?کان، (Bokan) مرکز شهرستان بوکان در جنوب استان آذربايجان غربي ايران است. زبان مردم اين شهر کردي سوراني است ؛ بوکان به لحاظ موقعيت فرهنگي و تقسيمبندي مناطق كردستان، جزء منطقه موکريان ميباشداين شهر سومين شهر پرجمعيت استان آذربايجان غربي است.پيشينه تاريخي:وجه تاريخي شهر بوکان با اينکه تاريخ مدوني ندارد، اماطبق کشفيات باستانشناسي سال 1350 که توسط وزارت فرهنگ آن زمان به ثبت رسيده است، معلوم مي گردد که سه هزار سال پيش در اين محل أبادي وجود داشته است.با مراجعه به 31 فقره آثار مکشوفه باستاني بوکان واطراف آن وهمچنين وجود تنورهام خرد شده وگورهاي بسيار دراعماق زمين برقدمت اين نواحي مي توان پي برد.بوکان به پادگاه اشکانيان وساسانيان نيز منتسب مي باشد.

گروه سيري در استان ها: بوکان،جمعيت: 151.689 نفر (تا سال 1385)،زبان‌ گفتاري: کردي سوراني،مذهب: سني شافعي،مساحت طول: 11.5کيلومتر، عرض: 6.400 متربوکان (به کردي: ب?کان، (Bokan) مرکز شهرستان بوکان در جنوب استان آذربايجان غربي ايران است. زبان مردم اين شهر کردي سوراني است ؛ بوکان به لحاظ موقعيت فرهنگي و تقسيمبندي مناطق كردستان، جزء منطقه موکريان ميباشداين شهر سومين شهر پرجمعيت استان آذربايجان غربي است.پيشينه تاريخي:وجه تاريخي شهر بوکان با اينکه تاريخ مدوني ندارد، اماطبق کشفيات باستانشناسي سال 1350 که توسط وزارت فرهنگ آن زمان به ثبت رسيده است، معلوم مي گردد که سه هزار سال پيش در اين محل أبادي وجود داشته است.با مراجعه به 31 فقره آثار مکشوفه باستاني بوکان واطراف آن وهمچنين وجود تنورهام خرد شده وگورهاي بسيار دراعماق زمين برقدمت اين نواحي مي توان پي برد.بوکان به پادگاه اشکانيان وساسانيان نيز منتسب مي باشد.زيرا تپه هاي خاکستري نشانگر آتشکده هاي عهد زرتشت مي باشد.طبق بررسيهاي به عمل آمده درروند وخواستگاها پيدايش شهرها معلوم ميگردد که خاورميانه ومخصوصا مناطق کردنشين جزءکهن ترين تمدنهايي هستند که سابقه شهرنشين آنها محرز گرديده است بر همين اساس شهر کنوني بوکان نيز با توجه به قراگيري در حيطه جغرافيايي فوق ونيز وجود دهها بنا ، تپه وسايت تاريخي در داخل واطراف خود از کهنترين مکانهايي است که داراي سابقه شهرنشيني مي باشد. بوکان تا 51 سال پيش قصبه اي بيش نبوده وتاريخ مهاباد(ساو جبلاغ مکري)بوده است.بنابر اين سوابق تاريخي اين شهر رابايد تاحدودي درتاريخ مهاباد جستجوکرد. آنچه که ادعاي فوق را ثابت مي کند کاوشهاي صورت گرفته در طي دهه هاي اخير در محوطه هاي باستاني بوکان از جمله تپه قلايچي،قلعه سردار بوکان،قلعه واقع در محله کلتپه ،قلعه عباس آباد، غار بي بي کند،و.. ميباشد.قبل از اسلاماين شهرستان در حدود 3000 سال قبل تحت نام ايزيرتو پايتخت تمدن مانناييان بوده‌است. به دليل نبودن موزه و امکانات کافي در اين شهرستان آثار اين تمدن به کوچکي ديده و بيان مي‌شود نمونه‌هاي از آثار به تاراج رفته اش در موزه‌هاي جهان از قبيل موزه توکيو و موزه اروميه ديده مي‌شود. اين تمدن در مناطق کردنشين شمالغربي ايران سکني داشته‌اند.وجه بارز هنر ماننايي ظرافت و زيبايي وصف ناپذير آن است که در تمدنهاي معاصر آنها کم نظير است. هنر معروف آنها ساخت آجرهاي لعابدار بوده‌است. آجرهاي با طرحهاي رنگين که طرح آنها پس از گذشت حدود 3000 سال تقريباً سالم باقي مانده‌اند. نمونه بسيار زيبايي از اين آجرها در موزه شرق کهن توکيو يافت مي‌شود.قاجاريه بوکان در دوران ناصرالدين شاه آبادي کوچک بيش نبوده به طوري که تعداد خانوارهاي آن به بيش از 14 خانوار نميرسيد. يعني اين روستا حدود 120 نفر جمعيت داشته است.درآن دوران ايل هاي مختلفي در منطقه موکريان زندگي و برروستاهاي اطراف حکمراني ميکرند.تا اينکه سردار عزيز خان مكري فرمانده كل قواي عساكر منصوره نظام و غير نظام دوره ناصرالدين شاه، بوكان را در زمان سلطنت محمد شاه قاجار به مبلغ 900 تومان از ايل خالكي (خاكي) خريداري نموده بود.بزرگان بوکان در دوران صفويه به مهاباد کوچ کردند.سردار سيف الدين خان مکريبعد از ايل خاکي سرداراني نظير عزيزخان مکري، سيف الدين خان مکري،محمدحسين خان مکري و علي خان حاکمراني مناطق موکرياني را به دوش کشيدند.و درسالهاي 1223 تا سال 1309 مناطق ساوجبلاغ مکري تحت حکمراني افرادي چون سردار عزيزخان مکري و سيف الدين خان بود.سردار سيف الدين خان مکري فقط توانست بدمت 9 سال بر ساوجلاغ نظارت کند وي در سنين جواني درگذشت.آبادي بوکان در آن زمان درکنار چشمه خروشان با آبي زلال واقع شده بود و اهالي آن با وجود طوايف مختلف اين روستا در اطراف همين چشمه خانه هاي خود را ساخته و درآن جا سکونت يافتند.
بناهاي تاريخي:قلعه داش کند، آسياب کهنه، قلعه قره کند، کور خانه، قبرستان قديمي قاجر (هزاره اول و دوم قبل از ميلاد)، قلعه عباس آباد (ساساني)، قلعه اوغلام، قلعه سماقان، قلعه چاورچين، سد قديمي (قورميش)، دخمه علي کند (صفويه)، قلعه بوغه، قلعه اميرآباد، قبرستان کاني شيشه، گنبد سردار موزه، مسجد جامع بوکان

منبع :