سانسيز زنجان
سانسيز زنجان
1397/05/28
گروه سيري در استان ها: آثار معماري موجود در قلعه سانسيز(قلعه گبري) زنجان و همچنين تپه¬هاي شمالي احتمالاً متعلق به سده¬هاي اوليه و مياني اسلامي بوده و تپه‌هاي جنوبي، گورستان‌هايي از عصر آهن و دوران اسلامي هستند.
قلعه سانسيز (قلعه گبري) يکي از قلعه¬هاي نسبتاً بزرگ دو دوره اوايل و مياني اسلامي در استان زنجان است که بقاياي استحکامات تدافعي برفراز يک بلندي طبيعي مرتفع در حاشيه رودخانه و چندين تپه کم ارتفاع¬تر در جنوب و شمال آن قرار گرفته است.
بررسي‌ها و مطالعات اوليه نشان مي‌دهد، آثار معماري موجود قلعه که بيشتر آن در زير خاک و آوار مدفون است و همچنين تپه¬هاي شمالي احتمالاً متعلق به سده‌هاي اوليه و مياني اسلامي و تپه¬هاي جنوبي، گورستان‌هايي از عصر آهن و دوران اسلامي هستند.
آنچه از قلعه سانسيز به جاي مانده بقاياي معماري سنگي و آجري است که در يک بخش بزرگ در راس تپه و دامنه¬هاي شمالي آن به چشم مي¬خورد.
آثار معماري مشهود بخش فوقاني شامل فضاهاي مختلف راست‌گوشي است که در داخل يک ديوار سنگي بزرگ قرار دارند و همچنين بقاياي ديوارها و برج‌هاي سنگي آجري که در قسمت‌هايي از دامنه فوقاني ديده مي ¬شوند.
گورستان¬هاي عصر آهني- اسلامي جنوب قلعه نيز که شامل پنج تپه با بستر طبيعي است، به دليل حفاري‌هاي غير مجاز شکل اصلي و طبيعي خود را از دست داده و چاله ¬هاي حفاري بيشتر قسمت¬هاي آنها را در برگرفته ¬اند.
به جز حفاري‌هاي غير مجاز از فعاليت‌هاي کشاورزي پيرامون قلعه و تصرف بخش‌هايي از دامنه¬هاي قلعه و گورستان توسط کشاوزران محلي به عنوان ديگر آسيب¬هايي وارد شده به مجموعه سانسيز نام برد که همه ساله در حال گسترش است.
با توجه به تهديد¬هاي موجود و ادامه¬دار و احتمال تخريب بيشتر مجموعه آثار سانسيز وجود دارد، در اين برنامه گمانه¬هايي در بخش‌هايي از زمين‌هاي کشاورزي پيرامون قلعه و دامنه¬ هاي پائين گورستان‌ها در خارج از محدوده عرصه باز شد که در نتيجه آن تا حدود زيادي محدوده آثار تاريخي مجموعه سانسيز مشخص شد.
قلعه سانسيز در سال 1356 با قدمت ساساني- اسلامي در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيده است، افزود: پس از پايان مطالعات و تهيه نقشه عرصه و حريم براي بررسي و تصويب در شوراي حرائم به سازمان ارائه خواهد شد.
بر اساس مستندات موجود در پرونده ثبتي قلعه دو باستان‌شناسجهانگير ياسي و موسي درويش روحاني از اداره کل باستان-شناسي کشور در سال 1351 شمسي، در جريان بازديد و ثبت اثر در فهرست آثار ملي، چند گمانه در بالاترين قسمت قلعه باز شد که در نتيجه آن قسمت ¬هايي از آثار معماري قلعه آشکار شد.
منبع :