گروه تاريخي: علي خان والي(حاکم عکاس) از جمله هنرمنداني بوده که هنر عکاسي را براي نخستين بار وارد استان اردبيل کرده است. علي خان فرزند محمد قاسم خان والي به سال 1262 ه.ق است در تهران متولد شد و در نه سالگي (1271 ه.ق) همراه پدرش به سن پترزبورگ روسيه رفت و در آنجا مشغول تحصيل زبان فرانسه، تاريخ و جغرافيا، مقدمات هندسه و عکاسي شد. در سال 1278 ه.ق جزء ملتزمان ناصرالدين شاه به زيارت عتبات نائل شد. پس از درگذشت پدرش در سال 1296 ه.ق و با عزل صاحب ديوان از پيشکاري آذربايجان، علي خان همراه گروهي با وليعهد مأمور آذربايجان شد و در اين ماموريت به حکومت مراغه منصوب گرديد. چون دوربين عکاسي به همراه داشت در اين سفر به گرفتن عکس‌هاي گوناگون پرداخت. سپس با ورود به مراغه در آن شهر نيز در هر زماني که فرصت پيدا مي‌کرد از مکان‌ها و اشخاص عکس‌هاي مختلف برداشت و با درج آنها در آلبومي بزرگ شروع به تدوين يکي از بهترين مجموعه‌هاي عکس در ايران کرد. در اين سفر ماموريت وي بيست ماه طول کشيد. علي خان يک ماه پس از نوروز سال 1298 ه.ق به تبريز آمد و از حکومت مراغه استعفا داد. در بازگشت ناصرالدين شاه از سفر فرنگ، علي خان حاکم با روساي ايلات و عشاير و اعيان اروميه، تا جلفا به پيشواز شاه رفته بود، از سوي ناصرالدين شاه از اروميه تغيير حکومت يافته، به حکومت اردبيل منصوب شد و در تاريخ پانزدهم صفر 1307 ه.ق وارد اردبيل گرديد. اين حکومت نيز دو سال و يک ماه طول کشيد و در اين مدت وي از ره ساليان يک هفته به شهر باکو رفته، از آنجا از راه بيله‌سوار به اردبيل بازگشت. علي خان را گذشتگان اردبيل مرد خودخواهي مي‌دانستند که در اداره امور ولايت، تکبر و خودخواهي را به عقل و مهرباني برتري مي‌داد و مشکلاتي براي مردم ايجاد مي‌کرد. اما جدا از مسائل سياسي نبايد از اقدامات هنري وي غافل ماند چرا که نتيجه آن ثبت صدها عکس در زمينه آثار تاريخي، بافت شهرها و دهات، طبيعت، مسائل اجتماعي و ايلاتي، مسائل مذهبي و … استان اردبيل است که بي شک مورد علاقه معاصرين ما و ارزشمندترين سند براي محققان و پژوهشگراني بوده که علاقه‌مند به مطالعه وضع استان اردبيل در دوره سلاطين قاجار هستند. يادداشت‌هايي با دست‌خط وي اين عکس‌ها را همراهي مي‌کنند که تماشاگر عکس‌ها اين بار با مسائل تاريخي، جغرافيايي و اجتماعي با نگاهي تازه بر خورد مي‌کند. *حکومت دوباره علي خان در اردبيل بعد از پادشاهي مظفرالدين شاه وي در سال 1308 ه.ق دستور داد که دباغ‌ها محل کار خود را از کنار شهر به بيرون شهر اردبيل انتقال دهند ولي دباغان که جماعت کثيري بودند و مشکلاتي در اين رابطه داشتند، تقاضاي تجديد نظر و مهلت کردند.حاکم در گفته خود پافشاري کرد و دباغان اطاعت امر نکردند، او دستور داد خانه ريش‌سفيدان دباغ‌ها را آتش زدند که در ادامه اين ماجرا علي خان والي حکومت اردبيل را از دست داد. هنگام کشته شدن ناصرالدين شاه، علي خان ظاهراً در تهران بود بعد از پادشاهي مظفرالدين شاه و بعد از قيام تاريخي زنان اردبيل در سال 1314 ه.ق و به تبع آن با شدت گرفتن اختلاف بين ميرزا علي اکبر و مريدان وي (طرف نعمتي) با حاج ميرزا صالح‌آقا و طرفداران وي (قسمت حيدري) و حاکم وقت (حاج ناظم السلطنه) دولت به فکر چاره افتاد و براي رفع اين مشکل به فرمان مظفرالدين شاه، حاج ناظم‌السلطنه، از حکومت برکنار و علي خان والي بار ديگر در اواخر سال 1315 ه.ق به حکومت اردبيل منصوب شد. بعد از قيام زنان اردبيل آقا ميرزاعلي اکبر ناچار عازم سفر به مراغه شد و بيش از هشت ماه در آن شهر اقامت داشت.آقا ميرزاعلي اکبر بعد از هشت ماه به اردبيل بازگشت (در اواخر سال 1314 /ق يا اوايل سال 1315 قمري بوده است) که بعد از بازگشت آقا ميرزاعلياکبر به اردبيل اختلافات شديد‌تر مي‌شود . در اواخر سال 1315 ناظم السلطنه حاکم اردبيل عزل و به جاي وي علي‌خان‌والي دوباره حاکم اردبيل مي‌شود. *دستگيري و تبيعد ميرزاعلي اکبر مرحوم توسط رحيم خان علي خان والي هم نمي‌تواند اختلافات پيش آمده را برطرف کند به ناچار جريان را به وليعهد (محمد‌علي‌ميرزا) والي آذربايجان گزارش مي‌دهد که با توجه به اين موضوع رحيم خان قراچه داغي مأموريت يافته به اردبيل مي‌آيد وبراي دستگيري آقا ميرزاعلياکبر توطئه‌چيني مي‌کند. يک شب وقتي همه خواب بودند سواران خود را بر پشت بام خانه‌هاي طرفداران آقا ميرزاعلياکبر مستقر مي‌کند ويک عراده توپ در مقابل خانه ميرزاعلياکبر آماده شليک کرده و در اطراف خانه افراد مسلح خود را آماده مي‌کند و صبح زود نزديک طلوع آفتاب دستور شليک هوائي مي‌دهد. سواران رحيم خان وارد خانه شده ميرزاعلي اکبر را دستگير کرده و به قلعه برده و بعد از سه روز به تبريز تبعيد مي‌کنند.ميرزا علي اکبر را رحيم خان دستگير وبه تبريز تبعيد کرد. علماي تبريز حضور ميرزاعلي اکبر را به فال نيک گرفتند و با وساطت نزد وليعهد بارديگر مقدمات اقامت او را درمراغه فراهم کردند که به اين طريق وي يک سال ديگر نيز درآن شهر اقامت کرد.حسين‌علي‌خان، امير نظام گروهي پيشکار آذربايجان درپاسخ نامه آقاي حاجي ميرزا موسي به وي در حاشيه نامه مي‌نويسد؛”عرض مي شود : اگر چه ميرزا علي اکبر کاري کرده است که درهيچ شريعت وقانون قابل احترام نيست معهذا ديروز گذشته آدم مخصوصي فرستاده‌ايم او را محتراماً وارد نمايند وگويا امروز يا فردا وارد خواهدشد وبراي او در اندروني قديمي اين باغچه منزل قرارداده‌ايم وحسب الامر مقرراست که دو سه روز بيشتر اورا نگاه نداشته به عتبات بفرستيم، جناب مستطاب عالي در حال ديدن کردن واحوال‌پرسي او نباشند بس است زياده زحمت نمي دهيم.” *دستگير شدن علي خان توسط خسروخان يورتچي به هر حال بعد از يک سال و اندي حکومت و پس از يک سري اتفاقات و جريانات سياسي در حالي که علي خان در ايام نوروز در باغ داشکسن اردبيل نحسي سيزده را به در مي‌کرد، خسروخان يورتچي به قصد دستگيري او باغ را محاصره، حاکم را دستگير و سوار بر اسب پالانداري کرده، با محافظت چهار تفنگدار روانه تبريز نمود و خود به شهر برگشت و طرفداران او را سرکوب کرد.به اين ترتيب دست علي خان براي هميشه از حکومت اردبيل کوتاه گرديد. وي باراول با هما خانم دختر ميرزا سعيد خان، وزير امور خارجه ازدواج کرده و حاصل آن دو فرزند به نام‌هاي آسيه خانم احتشام الشريعه و قاسم خان بود.او در همه ماموريت‌ها، مسافرت‌ها و حکومت‌هايي که برايش پيش مي‌آمد همواره دوربين عکاسي را همراه داشت از هر موضوع جالب توجه از قبيل تيپ‌ها، چهر‌ه‌ها، اوضاع طبيعي، مراسم، ساختمان‌ها، قلعه‌ها، مقبره‌ها، آثار تاريخي، معاريف و غيره عکس گرفته و در آلبومي بزرگ ثبت کرده و اطلاعات مربوط به هر عکس را در زير يا کنار آنها يادداشت مي‌کرد.علي خان والي معروف به حاکم عکاس اولين عکاسي است که محيط زيست انساني و طبيعي را بدون آنکه وظيفه‌اش باشد،عکس‌برداري کرده است.اگر از او چند عکس به يادگار مانده بود، تصور مي‌کرديم که اين يک تصادف بوده ولي از آنجا که صدها عکس از او به يادگار مانده است که هر کدام از اين تصاوير گوياي مسئله‌اي در غرب ايران هستند، و نتيجه آن حدود دو هزار عکس مي‌باشد که هر کدام از آنها شاهکار فني و هنري است.وي در سال 1320 ه.ق از دنيا رفت.
علي خان والي(حاکم عکاس) از جمله هنرمنداني بوده که هنر عکاسي را براي نخستين بار وارد استان اردبيل کرده است.