گنج فرهنگي آذربايجان در ورطه فراموشي
گنج فرهنگي آذربايجان در ورطه فراموشي
1396/11/01
گروه گزارش: هويت يک فرد به گذشته سرزمين و آداب و رسوم محلي که در آن زندگي مي‌کند بستگي دارد لذا بايد نسبت به احياي سنتهاي گذشته آن توجه کرد و فرهنگ آذربايجان به مانند گنجي است که رفته رفته مورد غفلت قرار مي‌گيرد.
به گزارش عصرآذربايجان، آذربايجان، اين خطه سرسبز با خاطراتي پر از دلاوري‌هاي مردم غيور آذربايجاني که در هر گوشه از آن آثارتاريخي پر از حوادث در سينه آن نقش بسته و با نيم نگاهي به آن مي‌شود، هزاران داستان را از اعماق ترک خوردگي‌ها و نقش‌هاي به جا مانده از ساليان کهن را به رخ گردشگراني کشيد که براي ديدن اين آثار فرسنگ‌ها راه را طي کرده‌اند.
مسئولان استاني در صدد هستند که جذب گردشگران را با احداث مهمانسراها و ساير خدمات رفاهي به آذربايجان‌غربي افزايش دهند اما غافل از اينکه فرهنگ آذربايجان، نفس‌هاي آخرخود را مي‌کشد وبايد اين زنگ هشدار جدي گرفته شود چرا که اگر ملتي فرهنگ خود را به دست فراموشي بسپارد، هويت خود را ازدست مي‌دهد و انساني که هويت نداشته باشد موجود زنده اي است که در بطلان زندگي مي‌کردند.
چه بسيار بودند آداب و رسومي که پدران و مادران ما آنان را در روزگاران تلخ گذشته حفظ کرده و يادگار گذاشته‌اند وچه شيرين بودند آداب و رسومي که رنگ همدلي ومحبت را دربين مردم آذربايجان مي‌پراکندند و اتحاد و همبستگي را يادآور شده؛ کينه و بغض را از مردم مهربان وخونگرم مي‌زدودند.
مسئولان، درياچه پرآب اروميه خشکيد و نتوانستيم قلب پرسوزان را التيام بخشيم و دورناهاي اميد و آرزو را به قلب اين مادر خسته برگردانيم، اينک همت کنيد آداب و رسوم‌هايمان را به مانند درياچه به حال خود رها نکنيم و حيات فرهنگي را بار ديگر به آذربايجان هميشه پر افتخار برگردانيم.
*سنت‌ها را بايد به شيوه نوين وارد زندگي امروزي کرد
کارشناس آفرينش‌هاي ادبي حوزه هنري آذربايجان غربي در اين باره اظهار داشت: دليل فراموش شدن آداب و رسوم اصيل آذربايجاني اين است که با مدرنيته شدن زندگي امروزي زندگي و مراسمات ما و آنچه در گذشته بود به باد فر اموشي و غفلت سپرده شد و گاها آداب و رسوم نقش نماديني دارند که هر سال فقط يکبار سراغي از آنها مي‌گيريم و آنها را نه به شکل امروزي بلکه به شکل صدها سال پيش به نمايش گذارده و سبب مي‌شويم که اين آداب و رسوم به زندگي در عصر حاضر ورود نکند.
مصطفي قليزاده عليار گفت: لازم است عبارت (بازگشت به خويش )را به کار برده و سعي در تلفيق زندگي امروزي با تمام تکنولوژهاي‌هاي آن با زندگي ساده ولي پراز شادي گذشته پدران و مادران خود حاصل کنيم، لازم است در کارهاي فرهنگي و هنري و يا در برنامه‌ها و جشنواره‌ها از آداب و رسوم گذشته آذربايجان به گونه‌اي شايسته استفاده شود تا نسل جديد نسبت به گذشته سرزمين و هويت خود بي اطلاع نباشد.
*فرهنگ از مهمترين مسائل جامعه است
معاون ميراث فرهنگي اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان غربي اظهار داشت: هيچ جامعه‌اي بدون فرهنگ نيست، بدون فرهنگ، زبان مادري نخواهيم داشت و هيچ‌گونه احساس خودآگاهي نداشته و بدون شک توانايي تفکر يا تعقل افراد جامعه به شدت محدود مي‌شود، فرهنگ يکي از اساسي‌ترين و پيچيده‌ترين مسائل هر جامعه است از اينرو يکي از مفاهيمي که بيش از همه توجه انديشمندان و محققان علوم اجتماعي و انساني را به خود معطوف داشته(فرهنگ) است تا جايي که بيشترين تعريف را درباره آن ارائه داده‌اند. حسن سپهرفر تصريح کرد: فرهنگ داراي سه عنصر شناختي، مادي و قواعد سازماني است که جنبه شناختي آن شامل ارزش‌ها، ايدئولوژي‌ها و دانش‌ها و جنبه مادي فرهنگ، شامل مهارت‌هاي فني، هنرها، ابزار و وسايل و اشياي مادي ديگري است که اعضاي آن جامعه از آن استفاده مي‌کنند قواعد سازماني فرهنگ شامل مقررات، نظامها و آيين‌هايي است که انتظارمي‌رود اعضاي گروه هنگام فعاليت‌هاي روزمره زندگي از آن پيروي کنند.
*فراموش شدن آداب و رسوم خطري جدي براي جامعه است
سپهرفر در خصوص نياز امروز جامعه به احياي آداب و رسوم، گفت: در چند دهه اخير پيشرفت علم و تکنولوژي سبب شده تا برخي عناصر فرهنگي و آداب و رسوم کمرنگ‌تر شده و به مرور زمان فراموش شود، با از بين رفتن اين آداب و رسوم و سنن اصيل، بر خي مشکلات فرهنگي پديدار شده است و به عنوان يک مردم شناس بايد بگويم خطري جدي در اين زمينه احساس مي‌شود.
وي افزود: آداب و رسوم از ديرباز در زمينه ترويج فرهنگ‌هاي اصيل بومي و شادي آفريني نقش و تاثير به سزايي داشته که نبايد مورد بي‌توجهي و بي‌مهري قرار گيرد، در صورت تشديد از بين رفتن اين آداب و عناصر فرهنگي آن که تاثير بسزايي در اصلاح رفتارها داشته، در صورت عدم آگاهي بخشي به جوانان مي‌تواند زمينه‌ساز بسياري از مشکلات موجود در حوزه فرهنگي شود که بايد احياي آنها به شکل همه جانبه‌اي از سوي مسئولين و خانواده مورد توجه قرار گيرد.
*پرداختن به آداب و رسوم گذشته در زندگي ماشيني امروز از نيازهاي مردم است
اين مسئول در ارتباط با استقبال افراد از آداب و رسوم گذشته، گفت: در برخي مراسم‌هاي سنتي مشاهده مي‌شود که مردم از زندگي ماشيني خسته شده و تمايل به زندگي سنتي و بازگشت به آداب و رسوم گذشته را دارند تا از آثار سوء زندگي ماشيني خلاصي يابند و بتوانند به صميميت‌هاي گذشته باز گردند که بايد زمينه اين امر فراهم شود.
وي ادامه داد: با توجه به اينکه نگهداري فرهنگ‌هاي بومي نه تنها يکي از اقدامات اساسي سازمان ميراث فرهنگي کشور در قالب طرح مردم_نگاري سرزمين بوده بلکه، بعد از کنوانسيون 2003 يونسکو در فرانسه، کشورها مجاب به حفاظت از فرهنگ بشري خود کرد.
با پيوستن ايران به اين کنوانسيون در اواسط دهه 80 شمسي کار ثبت ميراث ناملموس نيز در استان‌هاي کشور از جمله آذربايجان‌غربي نيز شروع شد.
اين مسئول در خصوص تعداد سنتهاي به ثبت رسيده آذربايجان غربي در يونسکو، اعلام کرد: بالغ بر 25 عنوان از مواريث فرهنگ ناملموس استان در رديف فهرست ملي به ثبت برسانيم که از نمونه‌هاي آن مي‌توان آيين‌هاي علم‌گرداني،آيين تکم‌گرداني، عاشيقلار و موسيقي سنتي و… را نام برد.
سپهرفر در ارتباط با افرادي که از سنتهاي گذشته سرزمين خود دوري مي‌کنند، اظهار داشت: به هر حال در زمانه شيوع تکنولوژي و دوري گزيني برخي افراد از اين‌گونه آداب و سنن قطعا مي‌تواند در دراز مدت او را با بي‌هويتي فرهنگي مواجه کند در حالي که انسان براي شناخت خود و تمايز از فرهنگ‌هاي ديگر بايد اين گونه عناصر فرهنگي را همراه داشته باشد برگزاري بر نامه‌ها و جشنواره‌هاي مختلف فرهنگي و سنتي يکي از راهکارهاي مهم براي بازگشت و احياي سنتهاي اصيل بوده که انتظار مي‌رود برگزاري اين آيين‌ها افزايش و توسعه يابد.
منبع :