زمين اين بنا در سال 1347 هجري قمري   مطابق با 1307هجري شمسي توسط علي اکبر توفيقي رئيس بلديه شهر (شهردار) زنجان از باقرخان امجد نظام به قيمت 185تومان خريداري شده است.اين محل قبل از ساخته شدن رختشوي خانه ، مانداب هرزآب هاي سطحي بوده است.

اين بنا به دست دو برادر به نام هاي مشهدي اکبر (معمار) و مشهدي اسماعيل (بنا) در مدت ??ماه ساخته شده است. سنگهاي آن از معدن سنگ روستاي اژدهاتو استخراج شده و پس از حجاري   توسط گاري هاي بلديه (شهرداري) به اين محل حمل شده است.

آب مجموعه ، از قنات قلعه حاجي ميربها الدين تأمين مي‌ گرديده است.متولي اين رختشوي خانه توسط رئيس بلديه گمارده مي شده و ساليان زيادي شخصي به نام اصغر خان ، متولي آن بود که عيال ايشان به نام معصومه خانم ، مديريت رختشوي خانه را بر عهده داشت.رختشوي خانه براي همه شهروندان شبانه روز داير، و استفاده از آن مجاني بوده ؛اما نامبرده مبلغ ده شاهي بابت سرايداري از مراجعين دريافت مي کرد.در يک بررسي کلي مي‌توان اين مجموعه را به دو بخش تقسيم کرد :بخش نخست سرايداري و محل مديريت رختشوي‌ خانه است که شامل حياط و اعياني مسکوني است. حياط آن به شکل مربع مستطيل و به وسعت 369متر مربع (33*12 متر) با درختکاري و فضاي سبزاست .

اعياني آن با مساحت 60 متر مربع در جبهه شمالي مشتمل بر دو اتاق و يک ورودي است که سرايداري و محل شست و شوي رخت را به همديگر متصل مي‌ کند. طرح و نماي اين واحد مسکوني، متأثر از فرهنگ بومي است و به سبک معماري سنتي ساخته شده ‌است. بخش دوم   فضاي شست و شوي رخت است که از چند قسمت تشکيل يافته است : قسمت اول ، خزينه يا محل جمع آوري آب است. اين خزينه در منتهي اليه سمت شمالي مجموعه ، و مشرف به سالن شست و شوي قرار دارد.

محل شست و شوي رخت ، به طور قرينه از 4حوضچه و آب رو (مجزا)هايي در فاصله حوضچه ها تشکيل يافته است. آب مورد نياز   ابتدا پس از گذشتن از آب رويي به طول يک متر   به حوض نخستين وارد مي شود و سرريز آن به حوض ديگر مي ريزد. در وسط جبهه طولي اين آب رو ، در هر دو طرف، يک حوض ساخته شده است؛به طوري که آب روي مورد بحث را به دو قسمت شمالي و جنوبي تقسيم مي کند . در امتداد آب روي ياد شده ، دو رديف پاشور تعبيه شده که آب رو و حوضچه ها را به طور قرينه در بر مي_گيرد.عناصر و اندام هاي مذبور ، با کارگذاشتن سنگ هاي حجاري شده تراورتن از يکديگر جدا شده و شکل يافته اند. 

از آنجا که رخت از نظر شست و شو و دفع آلودگي از درجات بسيار کثيف و آلوده به درجه لباس هاي نزديک به تميز تقسيم مي گردد ، محل_هاي شست و شوي رخت نيز به چهار قسمت تقسيم شده بودند.شست و شو در چهار مرحله انجام مي شد و اولين مرحله آن ، در پايان مسير آب درون رختشوي خانه انجام مي شد.پس از آن ، رخت به قسمت سوم و دوم و اول برده مي_شد. قسمت چهارم که در انتهاي جريان آب قرار داشت ، حوضچه مخصوص شست و شوي لباس هاي بسيار آلوده و لباس هاي افرادي بوده است که به بيماري هاي واگير دچار بوده اند. آب روي بين حوضچه دوم و سوم مخصوص لباس هاي نسبتاً تميز بوده است.در قسمت اول ،کار آب کشي نهايي انجام مي شد. مسئله دفع فاضلاب اين مجموعه با طرح هاي معماري،به طور منطقي حل و فصل شده است؛به اين ترتيب که در زير پاشورها،آب روي فاضلابي به عرض 60 سانتي متر و ارتفاع 110 سانتي متر تعبيه و به مسير فاضلاب شهري مرتبط شده است .

اين آب رو به علت گستردگي و ايجاد شاخه_هاي مختلف ، نقش چاه جاذب را نيز ايفا مي_کرده است.بررسي هاي وسيع انجام شده نشان مي دهند که چنين مجموعه اي با عملکرد ياد شده ، در هيچ منطقه اي از ايران وجود نداشته است؛اما سبک معماري ، ابعاد و تناسب هاي رعايت شده در قوس ها و تويزه ها با بناهاي عام المنفعه شهر زنجان قابل مقايسه اند.سبک عمومي آن را مي_توان با مسجد عباس قلي خان ، دروازه ارگ و مسجد و تکيه قهرمان مقايسه نمود.در حال حاضر اين اثر منحصر به فرد تاريخي به موزه باستان شناسي و مردم شناسي تبديل شده است و هر روز مورد بازديد مراجعه کنندگان قرار مي گيرد. در اين محل ، لباس هاي محلي و سنتي مردم مناطق مختلف ايران ، هنرهاي دستي و سنتي استان شامل چاروق ، مليله دوزي ، معرق ، ساخته هاي چوبي   فرش و گليم ، چاقو ، نمونه هايي از توليدات کارگاهاي کاشي سنتي ، آجر و سفال سلطانيه  اشياي تاريخي و يافته هاي باستاني و ميراث فرهنگي استان به معرض تماشاي عموم گذاشته شده است.