در کاوش‌هايي که بر روي اين قلعه صورت گرفته، سفالينه‌هايي از هزاره اول قبل از ميلاد و قرون اوليه اسلام به دست آمده‌است.  قلعه جوشين بر فراز يک کوه صخره اي در يک منطقه کوهستاني زيبا در شمال غربي شهر ورزقان واقع شده كه ارتفاع قله از سطح دريا در حدود هزار و800 متر است.

قلعه هاي علي بيگ و آغجه از ديگر آثار تاريخي منطقه خاروانا است و قلعه علي بيگ در محدوده شهر خاروانا واقع در ديزمار ارسباران و در دامنه کوه پرآوازه کمتال يا کامتال واقع شده و در منطقه حفاظت شده اي قرار دارد. طبق بررسي هاي كارشناسان باستان شناسي در زمان فتحعلي شاه قاجار خاروانا توسط روسها اشغال شد و شخصي بنام علي بيگ از اهالي خاروانا اين قلعه را تعمير کرده و مخفي گاه علي بيگ و همراهانش بوده و از آن منطقه به روس‌ها حمله كرده و مبارزه مي كرد.

آغجه قلعه نيز در شمال غربي ورزقان در فاصله 40 كيلومتري اين شهر بوده و در اطراف آن روستاهاي اوزي، کلم، بالوجه و طويل واقع شده است، آغجه قلعه به نام قيز قلعه سي نيز معروف است. در خصوص پيشينه و قدمت تاريخي شهر خاروانا مي توان گفت: شهر خاروانا يکي از نقاط قديمي شهرستان ورزقان و منطقه ديز مار است و در مورد وجه تسميه اين شهر چنين به نظر مي آيد که نام اصلي اين شهر خوروانق به معناي نگهبان خورشيد باشد.

شهر خاروانا علاوه بر قدمت و تاريخ درخشانش که وجود اماکن و بناهاي تاريخي خود مبين اين واقعيت است از موقعيت طبيعي مناسب جهت تبديل شدن به يک منطقه گردشگري  برخوردار است. شهر خاروانا با توجه به بافت زيباي کوهستاني که دارد، همه ساله تورهاي سياحتي زيادي را جهت تفريح و سياحت از  قلعه جوشين و آبشار گل آخور به سوي خود مي کشاند.جنگلهاي منطقه هفت چشمه، چيچكلو، جنگل هاي ونستان و كرينگان، ييلاق هاي مشك عنبر و گولر خاروانا و پير سقا، سد زر آباد، كاروانسراي حياطي خاروانا، كتيبه خط ميخي سقندل، سنگ قبر 1002 ساله از جاذبه هاي ديدني اين كهن شهر هستند.