سفره هاي بهاري با طبخ گياهان کوهي
1398/01/26
گروه اجتماعي: اين روزها با گذر از حاشيه شهرها و کوهپايه هاي آذربايجان غربي مي توان زنان، مردان و کودکاني را مشاهده کرد که در حال چيدن گياهان کوهي هستند تا سفره هاي خود را بهاري کنند.
اين استان از ديرباز محل رويش انواع گياهان کوهي بوده و ساکنان آن همه ساله با فرا رسيدن بهار، راهي طبيعت مي شوند تا از انواع گياهاني که با دست هاي خود آنها را مي چينند، سفره هايشان را زينت ببخشند.
زنان علاوه بر طبخ غذاهاي محلي، اين گياهان را خشک يا فريز مي کنند تا جيره اي براي طبخ در زمستان داشته باشند و برخي از مردان نيز با چيدن و فروش اين گياهان کوهي به دنبال روزي هستند.
»دوه داباني«، »غاز آياغي«، »يلميک«، «گندله«، »بولاغ اوتي«، »گلين بارماغي«، »قجي«، »ارمني قجسي«، »کنگر«، »مندي«، »اوشگون يا ريواس«، »چريش«، »داغ مرزه سسي«، »اوليک«، »بولاغ اوتي« و »کهليگ اوتي« تنها بخشي از اين گياهان کوهي است که در اين فصل سال سفره هاي مردم استان را معطر مي کند.
علي زينالي که اين روزها در پشت وانت خود گياه دارويي بولاغ اوتي را عرضه مي کند، گويا اطلاعات دقيق تري از اين گياه دارد و گفت: بولاغ اوتي يا علف چشمه نام هاي ديگري مانند شاهي آج، جرجيره آبي، رشاد، کرسون و آب تره خوراکي دارد و مصرف درست آن و با مشورت گرفتن از کارشناسان خواص متعددي درماني دارد.
محمود قلي نژاد کارشناس گياهان خوراکي و دارويي نيز معتقد است که هرکدام از اين گياهان خواص دارويي خاصي داشته و در درمان بسياري از امراض به ويژه فشارخون، تصفيه خون و کم خوني نقش موثري دارد.
وي با اشاره به برخي از خواص اين گياهان، ادامه داد: شربت ريواس براي دفع باکتري هاي مضر از دستگاه گوارش، بولاغ اوتي براي کاهش قندخون و تسکين دردهاي عصبي، گندله براي درمان کم خوني و غاز آياغي براي تصفيه خون موثر است و اين گياهان بيشتر توسط مردم مورد استفاده قرار مي گيرد.
وي اضافه کرد: استفاده از گياهان کوهي و جايگزين ساختن آن به جاي غذاهاي تکراري طول سال نقش موثري در سلامت جسمي دارد و مي تواند داروي مناسبي براي درمان برخي از امراض، زيرنظر کارشناسان باشد. وي بيان کرد: در سال هاي اخير برداشت غيراصولي گياهان کوهي خطر انقراض آنها را نزديک تر کرده است زيرا چيدن گياهان کوهي همراه با ريشه باعث مي شود به مرور نسل آنها منقرض شود.
قلي نژاد اضافه کرد: آموزش نحوه صحيح چيدن اين گياهان شفابخش بايد توسط نهادهاي مرتبط مورد توجه قرار گيرد و تهيه ريشه و تخم اين گياهان در اين فصل و کاشت آن در محوطه هاي مناسب بايد در دستور کار باشد.
کارشناس کشاورزي نيز با تاکيد بر اينکه گياهان کوهي در مناطق مختلف استان از شمال تا جنوب پراکنده شده، گفت: فرهنگ غذايي هر منطقه در اين فصل از سال بيانگر نوع مصرف و نوع گياهان جمع آوري شده است.
مژگان لارتي به ذکر چند مورد از اين گياهان پرداخت و افزود: گياه چريش مختص مناطق شمالي استان و بيزا مختص مناطق جنوبي است و برخي گياهان مانند کنگر، ريواس و پونه در تمام استان مصرف خوراکي و دارويي دارد.
وي بيان کرد: از بوته کني برخي گياهان مثل آويشن و خارج کردن پياز گياهان پيازدار بايد خودداري شود و توجه ويژه به کشت انبوه گياهان کوهي که خواص دارويي نيز دارد، ضروري است.
وي توجه کارشناسان به حفظ ذخاير ژنتيکي گياهان استان را نيز در اين ميان مهم عنوان کرد و گفت: علت انقراض برخي از اين گياهان بايد آسيب شناسي شود زيرا تنوع اين گياهان که مصارف مختلفي اعم از خوراکي، دارويي و آرايشي دارد، بستر لازم را براي سرمايه گذاري در اين بخش فراهم کرده است.
به گزارش ايرنا تغييرات اقليمي، کاهش بارندگي هاي سالانه، برداشت هاي هدايت نشده، گسترده بودن عرصه و ناتواني در هدايت مردم در برداشت از گياهان کوهي از مهمترين مشکلاتي است که اين گونه هاي گياهي را تهديد مي کند.
آذربايجان غربي يکي از مهمترين رويشگاه هاي گياهان دارويي در کشور بوده و از نظر تنوع گياهان دارويي رتبه نخست کشور را به خود اختصاص داده است. آمار دقيقي از ميزان برداشت گياهان کوهي اين استان وجود ندارد اما هر ساله هزاران کيلوگرم از آنها علاوه بر بازارهاي محلي به استان هاي همجوار راه مي يابد. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، برخي از گونه هاي اين گياهان از جمله پيازکوهي، کنگر، مندي، گل آقا، ريزک، تره کوهي و موسير به دليل چيدن گياهان خوراکي قبل از گل دهي توسط مردم منطقه در معرض انقراض قرار دارد.
منبع :