کتيبه برده مافوره

گروه سيري در استان ها: موقعيت عمومي منطقه اي که محل کتيبه برده مافوره در آن قرار گرفته در حقيقت پايان قسمت اصلي جلگه موزون متشکل از بخش اصلي سرچشمه رودخانه زاب کوچک و نقطه آغاز بخش شمالي کوهستان مي باشد، جاده کوهستاني مهاباد- جلديان بعد از گذر از شيب تند و پيچ و خمهاي خطرناک و روستاهاي کاني باغ و حاجي غلده را طي کرده و درست در ميانه اين دو روستا با شيب نسبتا” کمتري به روستاي ليکبن مي رسد.

منظره ي پرهيبت در عين حال بسيار زيباي تنگه ي (گلو) از فاصله ي يک کيلومتري روستا بخوبي هويداست. معبر بسيار تنگ و باريک است و آب زلال آن که به صورت دائمي در جريان است، شکوه دلفريبي به منطقه مي دهد، در بخش جنوبي تنگه و در کمرکش کوه در ارتفاع 3.5 متري محل کتيبه¬اي به ابعاد يک متر در دو متر کنده شده که عدم وجود هر گونه نوشته اي بر آن حاکي از دو وضعيت است، اول اين که آنقدر فرسايش يافته که خطوط به کلي از بين رفته و دوم اينکه قبل از نوشتن آنچه هدف بوده حادثه اي چون، مرگ فرمانروا يا شکست وي در جنگ و نظاير آن موجب گرديده که حکاکي صورت نگيرد، گرچه فرم کند کاري سنگي آن تا اندازه اي شبيه کتيبه هاي دوران ساساني است، اما با مراجعه به تاريخ اجتماعي منطقه، بعيد مي نمايد که کتيبه در چنين دوراني کنده شده باشد، به عقيده نويسنده و با توجه به وجود نيروهاي متعدد نيرومند، مانا و پارسوآ در آغاز هزاره ي اول قبل از ميلاد و چگونگي (اوآلکي)، آخرين فرمانرواي مانايي به احتمال بسيار زياد، کتيبه مذکور يادگار شخصيت نامبرده است و اگر هم از وي نباشد احتمالا” مربوط به يکي از فرمانروايان مانايي در نخستين سده هاي هزاره ي اول قبل از ميلاد است، چون به طور قطع و يقين يکي از دروازه هاي طبيعي و صعب العبور دژ مرکزي( قلاتي شاي) همين معبر تنگ و باريک گلو بوده ، پس محل کتيبه ي ورودي نيز نمي_تواند، بي ارتباط با دژ فوق الذکرباشد، شايد اگر حتي يک کلمه يا يک حرف از کلمات يا حروف باقي بود، حداقل امکان داشت زمان دقيق آن را مشخص نمود، اما متاسفانه هيچگونه، آثاري از خطوط بر آن باقي نيست و خود نويسنده به دقت تمام و حتي در مواردي با درشت نماي موجود نقاط مختلف سطح کتيبه را بررسي نموده و بلاخره به اين نتيجه رسيده که سطح موجود فاقد هرگونه کنده کاري اغوي است، البته،وجود خزه_ها خود قدمت و ديرينگي وضع موجود را ثابت مي_کند، به هر صورت کتيبه ي برده مافوره و محل قلاتگاه آن، تاريخي به درازاي نخستين تمدنهاي مکتوب منطقه دارد.

منبع :