تپه هاي تاريخي آذربايجان غربي جلوه اي از تمدن کهن ايران زمين
تپه هاي تاريخي آذربايجان غربي جلوه اي از تمدن کهن ايران زمين
1397/03/13
گروه سيري در استان ها: تپه هاي باستاني آذربايجان غربي جلوه اي ماندگار از تمدن هزاران ساله ايران زمين و ظرفيتي بي بديل براي جذب گردشگران داخلي و خارجي است؛ تپه هايي که گاه قدمت آنها همچون حسنلو در نقده به 10 هزار سال مي رسد.
حدود 69 درصد از آثار ثبت شده ملي آذربايجان غربي را تپه هاي باستاني تشکيل داده است و اين تپه ها را بايد کتاب هاي ناخوانده و نانوشته تاريخ دانست که هر ورقش رازهاي پنهاني از دل خاک را در خصوص گذشتگان بازگو کرده و ما را در شناخت سبک زندگي آنان ياري مي کند.
آري آذربايجان غربي به قدمت تاريخ دست نخورده اش از اين کتاب هاي ناخوانده و نانوشته دارد که آن از جمله مي توان به تپه هاي حاجي فيروز، دالما، اهرنجان، گوک تپه، قلايچي، پيزدلي، دين خواه، کردلر و بالاخره تپه حسنلو اشاره کرد.
تپه اهرنجان در رديف نخستين سکونتگاه هاي بشري ايران تپه اهرنجان با 9 هزار سال قدمت در دشت سلماس و در شمال غربي درياچه اروميه قرار دارد که به آن در زبان محلي ?کول تپه سي? يا تپه خاکستري نيز گفته مي شود و جزو نخستين سکونتگاه هاي بشري در ايران به شمار مي رود.
معصوم حسني، مسوول نمايندگي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري سلماس معتقد است که چهار لايه تمدني بر روي اين تپه شناسايي شده است.
وي ادامه داد: تپه اهرنجان محل کارگاه هاي توليدي انسان هاي باستان بوده و از اين لحاظ ظرفيت منحصربفردي براي کاوش هاي باستان شناسي و آشنايي با سبک زندگي پيشينيان دارد.
وي افزود: در گذشته علاوه بر قطعات سفال هاي دوره نوسنگي تعدادي مشته سنگ، سنگ ساب، هاون سنگي، تيغه هاي آبسيدين، انواع سردوک ها و ادوات ساخته شده از استخوان حيوانات از سطح اين تپه جمع آوري شده است.
توحيد ملک زاده، پژوهشگر تاريخ و نويسنده کتاب تاريخ 10 هزار ساله سلماس نيز معتقد است که در اين مکان باستاني ابتدا سنگ هاي اوبسيدين از معادن آتشفشاني غرب سلماس و در برخي موارد از ترکيه کنوني وارد مي شد و پس از تبديل به ابزارآلات جنگي مانند چاقو و سرنيزه به ديگر اقوام جهان صادر مي شده است.
*تپه باستاني قلايچي يادآور حکومت ماناها تپه قلايچي در روستاي قلايچي و 12 کيلومتري شمال شرقي شهر بوکان قرار دارد و براي نخستين بار در سال 1363 کاوش هاي باستان شناسي در اين تپه صورت گرفت و آثاري از هزاره اول قبل از ميلاد در آن نمايان شد.
مسوول نمايندگي ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري بوکان در مورد پيشينه اين تپه باستاني گفت: تپه قلايچي بزرگترين اثر مانايي منطقه و پايتخت ماناها معروف به ايزرتو بوده است.
اسعد جمعياني با تاکيد بر اينکه نخستين آجر لعاب دار تاريخ ايران از اين تپه باستاني کشف شده است، ادامه داد: سالانه 150 هزار نفر از اين اثر تاريخي بازديد مي کنند.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، از اين تپه علاوه بر معبد مرکزي، برج ها و ديوارهاي مربوط به آن، حياط سنگ فرش، پله هايي که به اين حياط متصل مي شود، اتاق ها و آجرهاي منقوش داراي موضوعات انساني، هندسي و گياهي کشف شده است.
*تپه باستاني حسنلو جلوه اي 10 هزار ساله از سکونت بشري تپه باستاني حسنلو در نقده از شهرت جهاني برخوردار است و باستانشناسان ايراني و خارجي قدمت ابنيه موجود در اين تپه را حدود 800 تا هزار و 400 سال قبل از ميلاد تخمين زده اند.
مهمترين اثر مکشوفه تپه باستاني حسنلو که اهميت ويژه اي در باستانشناسي دارد جام طلايي حسنلو است؛ وزن اين جام 950 گرم، بلنداي آن 21، قطر آن 25 و محيط لبه آن 61 سانتيمتر است و در موزه ايران باستان در تهران نگهداري مي شود.
قدمت جام طلايي کشف شده از تپه حسنلو در حدود 2 هزار و 800 سال برآورد شده زيرا اين جام طبق نظر کارشناسان 800 سال قبل از ميلاد مسيح ساخته شده و بر روي بدنه آن نقش هاي بسياري حک شده و احتمالا داستاني حماسي را روايت کرده است. تپه باستاني حسنلو در 12 کيلومتري جنوب غربي درياچه اروميه و 9 کيلومتري شمال شرق نقده بين دهکده هاي امين لو و حسنلو واقع شده است.
مدير پايگاه ملي منطقه تاريخي حسنلو درباره اين تپه تاريخي گفت: از سال 1334 که کاوش در اين منطقه شروع شده، حدود هفت هزار و 500 اثر باستاني از جنس مفرغ، استخواني و سفال در آن کشف شده است.
حسن شيري ادامه داد: تالارهاي بزرگ و ستون دار، ايوان‌هاي دراز و اتاق‌هاي کوچک و بزرگ و آثار سنگي که در اين بنا قابل رويت بوده، بقاياي معماري مربوط به دوره هاي چهارم و پنجم است که حدود سه هزار سال قدمت دارد.
منبع :