برخي از جامعه شناسان معتقدند افزايش کودک آزاري به دليل مشکلات اقتصادي و ازدواج هاي اجباري است. در اين بين، برخي نيز خلاء قانوني براي مجازات کودک آزاران را عامل ديگري براي افزايش کودک آزاري مطرح مي کنند. آمار کودک آزاري به حدي وحشتناک است که نمي توان تصور کرد، سامانه 123 اورژانس اجتماعي استان تنها در سال 96 بيش از 13 هزار مورد کودک آزاري در آذربايجان غربي را ثبت کرده که اين فقط آمار کودک آزاري هايي است که اطلاع داده شده نه همه کودک آزاري ها. در راستاي بافتن پاسخ هايي در مورد کودک آزاري در استان و آمار آن، گفت و گويي با معاون امور اجتماعي بهزيستي آذربايجان غربي و يکي از جامعه شناسان استان ترتيب داده که در زير مي خوانيد. مهرداد مطلبي، درباره پديده کودک آزاري اظهار مي کند: کودک آزاري به بدرفتاري با کودکان شامل سوء استفاده و آزار کودک(جسمي، جنسي، رواني و غفلت) و کليه اعمالي که براي رشد و سلامت کودک مضر است گفته مي شود. وي، با اشاره به مهم ترين مصاديق کودک آزاري در استان، مي گويد: مهم ترين مصاديق کودک آزاري شامل کودک آزاري جسمي، رواني، غفلت، آزار جنسي که بيشترين موارد از نوع غفلت و آزار جسمي هستند. به گفته معاون امور اجتماعي بهزيستي آذربايجان غربي مهم ترين زمينه ها و عوامل پيدايش کودک آزاري در اين استان شامل اعتقادات سنتي، آگاهي نداشتن از عواقب خشونت عليه کودکان، عوامل فرهنگي، اعتياد والدين، اختلالات خانوادگي، فقر اقتصادي است.

* اورژانسي براي مقابله با کودک آزاري

معاون امور اجتماعي بهزيستي آذربايجان غربي، در توضيحي درباره اورژانس اجتماعي 123، ابراز مي کند: اورژانس اجتماعي يک خط تلفن سه رقمي به شماره 123 است که براي افراد در معرض آسيب و آسيب ديده اجتماعي ارائه خدمات مي کند که در صورت ارائه گزارش کودک آزاري، تيم سيار اورژانس اجتماعي به محل اعزام و ضمن بررسي موضوع در صورت ورود به محل جهت ارائه خدمات و انتقال کودک در اسرع وقت هماهنگي هاي لازم را با نيروي انتظامي و دادسرا انجام و با اخذ مجوز قضائي کودک آسيب ديده به مراکز انتقال داده مي شوند.

مطلبي، تاکيد مي کند: در راستاي آشنايي خانواده ها با اورژانس اجتماعي و خدمات آن در استان در تمامي شهرستان هاي داراي اورژانس اجتماعي با نصب بنر، پخش بروشور و حضور تيم هاي تخصصي در مناطق آسيب خيز سعي بر معرفي و شناساندن خدمات اورژانس اجتماعي شده است. وي، در ادامه سخنان خود مي افزايد: بيش از 190 نفر از افراد متخصص در حوزه روانشناسي، مشاوره، مددکاري، مشاوره حقوقي، کارشناس تربيتي و پرستاري در مراکز آسيب و اورژانس هاي اجتماعي فعاليت دارند تا گامي در راستاي کاهش آسيب هاي کودک آزاري برداريم. معاون امور اجتماعي بهزيستي آذربايجان غربي، با بيان اين که در 13 شهرستان استان اورژانس اجتماعي داير و فعاليت دارند، مي گويد: حمايت از کودکان آسيب ديده توسط بهزيستي از چندين منظر مورد حمايت قرار مي گيرند که شامل حمايت از کودکان بي سرپرست و بد سرپرست با نگهداري دائم در مراکز شبه خانواده، پذيرش و ساماندهي کودکان کار و در معرض آسيب در مراکز ساماندهي کودکان کار و خياباني و ارائه خدمات حمايت مادي و معنوي و نيز ارائه خدمات مادي و معنوي به دختران در معرض آسيب در خانه سلامت است. مطلبي، با اشاره به فعاليت هاي اصلي اورژانس اجتماعي مي افزايد: ارائه خدمات روانشناختي، مددکاري، حقوقي و تربيتي با دسترس قرار دادن خط تلفن 123 تيم سيار، مرکز مداخله در بحران هاي فردي و خانوادگي و پايگاه خدمات اجتماعي با سه ويژگي مهم  تخصصي بودن، به موقع بودن و در دسترس بودن به افراد در معرض آسيب و آسيب ديده اجتماعي از جمله مهم ترين فعاليت هاي اين اورژانس است. معاون امور اجتماعي بهزيستي آذربايجان غربي، درباره تعداد پايگاه ها يا مراکزي که خدمات اجتماعي به شهروندان ارائه مي کنند، مي گويد: 6 پايگاه خدمات اجتماعي،  13 مرکز اورژانس اجتماعي، 4 تيم مداخله در خانواده به منظور کاهش طلاق، مرکز ساماندهي کودکان کار و خياباني، مرکز خانه سلامت دختران و مرکز خانه امن که ويژه زنان خشونت ديده است در استان فعاليت دارند.

يک کارشناس موضوعات اجتماعي نيز در ارتباط با کودک آزاري، اظهار مي کند: کودک آزاري جزو آسيب هاي اجتماعي است که در بسترهاي فرهنگي خاص اتفاق مي افتد، به همين دليل شامل طيفي از رفتارهاي نابهنجار با کودکاني است که توان دفاع از خود را در برابر عامل آسيب رسان ندارند. هوشنگ عطاپور مي گويد: عموما رفتارهاي کودک آزاري به عنوان يک آسيب اجتماعي، در دهه هاي اخير مورد توجه جامعه شناسان، پزشکان، مددکاران اجتماعي و روزنامه نگاران اجتماعي قرار گرفته است چرا که نوع رفتار طبيعي و يا غير طبيعي با کودکان در فرهنگ هاي مختلف متفاوت است، بروز و نمود اين آسيب اجتماعي و جرم انگاري آن نيز بسيار متنوع است. وي با طرح اين سوال که اصلا موضوع کودک آزاري چرا مي تواند به عنوان آسيب اجتماعي مطرح شود؟ تعريف دقيق کودک آزاري چيست و چه ارتباطي با ساير آسيب هاي اجتماعي دارد، ابراز مي کند: کودک به عنوان عضوي وابسته به مراقب و نيازمند سرپرست، داراي احتياجاتي است که از تامين نيازهاي فيزيولوژيک تا نيازهاي روحي و رواني او گسترده است، تامين نيازها در درجه اول بر عهده والدين و در صورت غيبت آن ها بر عهده قيم و سرپرست قانوني اوست. هر نوع رفتار صادره از سرپرست هاي قانوني با کودکي که توان دفاع از خود را ندارد که منجر به تهديد و يا آسيب جسمي و رواني شود، کودک آزاري است، پس کودک آزاري در حريم خانواده يا سکونتگاه رسمي کودک اتفاق مي افتاد، و ساير رفتارهاي خارج از محيط خانواده که براي کودکان مي تواند رخ دهد را مي توان سو استفاده از کودکان و يا جرم و بزه عليه آن ها تعريف کرد.

* مخفي کاري کودک آزاري جرم است

اين جامعه شناس مي گويد: اهميت کودک آزاري در تشخيص سخت و ديرهنگام آن و مخفي کاري يکي از والدين به عنوان شريک جرم يا بزه و عدم دفاع کودک در تقابل اين رفتار نابهنجار است‌، به طور معمول کودک آزاري در خانواده هاي آسيب ديده که معمولا يکي از والدين دچار مشکلات اجتماعي، فردي، اعتياد و يا اختلالات رواني است رخ مي دهد. عطاپور در ادامه سخنان خود مي افزايد: در گذشته موضوع کودک آزاري نه مطرح بود و نه قابل شناسايي ولي در دو دهه اخير با افزايش آگاهي عمومي، بررسي ها و معاينات پزشکي معمول از کودکان بستري در بيمارستان ها، موضوع کودک آزاري به رسانه ها کشيده شده و افکار عمومي را به خود جلب کرده است. وي با تاکيد بر نقش رسانه ها در ترويج احساس مسئوليت اجتماعي، اذعان مي کند: اين يعني کودک آزاري در سايه احساس مسئوليت اجتماعي در برابر کودکان آسيب ديده ي مراجعه کننده به مراکز درماني خود را نشان داد و اولين پرونده هاي کودک آزاري هم در مراکز بيمارستاني عليه کودک آزارها تشکيل شد. اين کارشناس موضوعات اجتماعي مي گويد: کودک آزاري بيش از آن که يک موضوع اجتماعي شود، يک مقوله پزشکي بود و شامل کودکاني بود که در معاينه پزشکي، تاخير رشد جسمي و رواني، آثار کبودي ها و زخم هاي متعدد با مراحل زماني ايجاد متفاوت و در تصوير برداري شکستگي هاي متعدد استخواني تازه و يا در حال جوش خوردن جديد و قديمي داشتند‌ اين شواهد نشان مي داد کودک بخت برگشته مدت زماني است که تحت آزار جسمي قرار گرفته است، در معاينه برخي از اين کودکان جنس دختر، مي توان آثار سو استفاده يا آزار جنسي را هم تشخيص داد.

* خلاء هاي قانوني کودک آزاري

عطاپور با بيان اينکه در کودک آزاري بيشتر مجرمين، ناپدري معتاد، پدر معتاد، پدر بزرگ و يا مادر و نامادري بوده بيان مي کند: بيشتر اين کودکان، فرزندان طلاق بوده که جدا از يکي از والدين خود و تحت سرپرستي ناپدري، پدر بزرگ و يا نامادري قرار داشته اند‌ عموما مادر کودک در مقابل آزار شوهر خود، از کودک دفاعي نکرده و به مخفي کاري اقدام کرده و شريک جرم است. وي در تشريح مهمترين علت زمينه اي براي کودک آزاري مي گويد: به طور معمول کودک آزاري معلول ساير آسيب هاي اجتماعي است که مهم ترين آن ها اعتياد و طلاق و يا به زندان افتادن يکي از والدين است، اما بخشي از کودک آزاري ها توسط والدين يا سرپرستان دچار اختلال رواني انجام مي شود که در جامعه غربي بيشتر رواج دارد در کشور ما به دليل نوع نگاه مالکيت پدر بر فرزند، اين نوع آزار کمتر گزارش مي شود. اين جامعه شناس مي گويد: بخش ديگري از کودک آزاري جسمي و رواني به محيط هاي عمومي چون مدرسه، وسايل نقليه عمومي و ورزشگاه ها برمي گردد که کودکان کم سن و سال مورد آزار و اذيت جنسي افراد بزرگسال قرار مي گيرند. اين نوع آسيب هم از شيوع بالايي برخوردار است ولي به دليل رفتارهاي فرهنگي بازدارنده مانند آبرو توسط کودک و يا خانواده کتمان مي شود و همين کتمان يک واقعيت بيمارگونه اسيب زا به تداوم و رشد آن در زير پوست جامعه کمک مي کند اين نوع کودک آزاري خيلي شبيه خشونت جنسي عليه زنان است و بايد به شدت با آن مقابله کرد. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از راه دانا، عطاپور تاکيد مي کند: از نظر حقوقي خلاءهاي قانوني زيادي در اين زمينه وجود دارد، حتي از نظر اجتماعي و فرهنگي نيز در اين باره اقدام چنداني صورت نگرفته است‌، کوک آزاري و خشونت عليه کودکان و زنان مباحث شوم هستند و کمتر به آنها توجه مي شود بيشتر برخورد محرمانه بوده و يا مشابه همان برخوردي که با بيماري ايدز داشتيم صادر مي شود‌، نبود آگاهي و شعور عمومي و خلا قانوني بسترهاي ارتکاب اين جرم را فراهم مي کند و کودکان بي دفاع زيادي همه ساله دچار آسيب هاي جسمي و رواني جبران ناپذيري از اين رفتار خشن و غير انساني مي شوند.