کهنه قلعه اردبيل

کهنه قلعه اردبيل در منطقه‌اي روي تپه طبيعي در قسمت غرب رودخانه خياو چاري قرار دارد.

گروه سيري در استان ها: کهنه قلعه اردبيل در منطقه‌اي روي تپه طبيعي در قسمت غرب رودخانه خياو چاري قرار دارد.
کهنه قلعه مشکين شهر از آثار دوره ساساني است و از استحکام خاصي برخوردار بوده و در جنگ‌ها و تهاجم دشمنان به‌عنوان پناهگاه از آن نگهداري و استفاده مي‌شده است.
اين قلعه با مساحتي در حدود 15 هزار متر مربع در قسمت ورودي مشکين شهر از طرف جاده اردبيل و روي تپه‌اي طبيعي با 50 متر ارتفاع واقع شده و از 6 برجک با ديوارهاي ضخيم خشتي و حجره‌هاي کوچک آخورمانند تشکيل شده است.طراحي اين حجره‌ها به صورتي است که هر حجره براي اسکان يک سرباز به همراه اسب پيش بيني شده است. ارتفاع تقريبي اين قلعه 1416 متر از سطح آب‌هاي آزاد است.
بناي اوليه اين قلعه در دوره شاپور دوم ساساني در سال 337 ميلادي به دستور نرسه هرمز حکمران ساساني در خياو به مدت 6 سال ساخته شده است.وجود سنگ نبشته‌اي به خط پهلوي ساساني در جبهه شمالغربي اين بنا در فاصله 150 متري در آبراهه خياو قرار دارد.سفالينه‌ها و مفرغ‌هاي به دست آمده، پيشينه اين بنا را حتي به دوره ساسانيان مي‌رساند. پلان قلعه به صورت ذوذنقه غيرمنظم در امتداد شمال غربي و جنوب غربي است. طول ضلع آن 90 متر و ضلع جنوبي آن 237 متر و عرض اين قلعه در سمت غربي 115 متر و در شرق 91 متر مي‌باشد.
در دو گوشه شمال‌غربي و جنوب آثار برج مدور به قطرهاي 6 متر و 10 متر وجود دارد. درمنتهي‌اليه شرقي ضلع شمالي آثار دو برج به قطرهاي 6 متر با ضلع بهتر از برج‌هاي ديگر به چشم مي‌خورد.
سازه‌هاي ديوارهاي قلعه از سنگ، ملات گچ و آهک و بقيه از خشت و کنگره‌هاي آن از گل ساخته شده است.
در کاوش‌هاي باستانشناختي در کهنه قلعه نشانه‌هايي از موارد فرهنگي، سفال‌هاي دست_ساز و چرخ ساز به رنگ نخودي و خاکستري و فلز مفرغ مربوط به دوره آهن سه به دست آمده که منسوب به اقوامي است مشهور به »اورارتو« که در آستانه شکل‌گيري دولت ماد و در مواردي حتي پيش از آن در بيشتر نقاط آذربايجان نشانه‌هايي از فرهنگ و تمدن آنها مشاهده شده است.
اين بنا در سال 1345 با شماره 618 در فهرست آثار ملي به ثبت رسيده است. کاوش‌هاي فصل اول در سال 1366 در اين قلعه انجام گرفته و در سال 1367 کاوش‌هاي فصل دوم صورت گرفت.

منبع :