دوستومون قاشقاسي

شام‌اسبي‌دن اوزو يوخاري، نادري تپه‌سينه ياخين، گؤزه‌ل و گؤروکوملو بير يئرده، دوستومون قاشقاسي ياشاييردي.

آذربايجان حئکايه
بولگه لر سرويسي:شام‌اسبي‌دن اوزو يوخاري، نادري تپه‌سينه ياخين، گؤزه‌ل و گؤروکوملو بير يئرده، دوستومون قاشقاسي ياشاييردي.
ايستي قانلي، ايستکلي و اصيل بير کهر آت! شمشاد ساياغي ايري گؤز‌لري آينادان دوم – دورو، ايچين ده هر شئي گؤرونوردو؛ او يان – يوره ده بوتون مئشه‌ليک‌لر، داغ – داش، دره – تپه و گونشين ايشيقي دوز گيله‌لرينه ساچميشدي.
نال‌لاريني ريتميک حالدا يئره چيرپاراق، اؤزونو يولداشيما ازديريردي… اونا، چيلخا دري‌دن، نه گؤزه‌لليگه بير يهر آلميشدي، سانکي دري‌سي قارا مخمل‌دن، ساچ‌لاري ايسه شه‌وه رنگين‌ده ايدي. باخيشي مهربان، نجيب، قولاقلاري ايتي، اوجا بويلو و جيدير آتي! ياخشي دئييب‌لر: » آت، آت اولونجا ييه‌سي مات اولار«دوستومون حياتي ايدي! بير گون گئديب قاشقاسينا باش ويرماسايدي، ائله بيل اؤنملي بير شئي ايتيرميشدي؛ ائله تومارلاييردي، بويونا اوخشاييردي، اللري ايله يئمک يئديرديردي، حيات يولداشي دئييردي: »من ده بير قاشقا اولسايديم بلکه آرتيق شانس گتيرميشديم…«گول بالاسي گؤزه‌ل ائلمان‌دا آلتدان – آلتدان گولوردو؛ اينجيمه‌دن، آجيمادان، يورولمادان، قاشقانين قوللوغوندايدي؛ او ناخوش اولان دا بو ساعاتلارلا يانيندا قاليردي، داوا – درمانين وئريردي، يويوب تميزله‌ييردي، ساچ‌لاريني داراييردي، بويونو اوخشاييردي:
»منيم قاشقام، قارا گيله‌م، ساوالانيم، من وار ايکن سن ده ياشا بو حياتي، يوخسا سنسيز داماغيمين دادي اولماز، اوره‌ييمين شني اولماز… ده‌ين گؤز‌لر کور اولسون – آغيزلاري شور اولسون – ايسته‌مه‌ين لال اولسون – منه ياخين گلمه‌سين – من سني اونوتمارام – سن ده مني اونوتما…«دوستومدان سونرا کيمسه‌يه مينيک وئرميردي؛ قاشقانين بوينون قوجاقلاييب اوزانيردي اوستونده، هيجان‌لا چاپيردي، گئديردي اوزاقلارا، سانکي بوتون خيال‌لاريني اونون شکوه‌لو سئوگي‌سين‌ده بولموشدو… گؤز‌لري اومود باغچاسي ايدي، اولدوقجا اوره‌ک باغلاميشدي، جانيندان آرتيق سئويردي، گزيردي، دولانيردي، ائوده کي ايش‌لرين تله‌سيک يئر به يئر ائديب، آنجاق اوزونو قاشقايا يئتيريردي؛ الي دولو – اوره‌يي دولو – گؤز‌لري ماراقلي – وجودونا قاناد سانجيب، قاشقا جنابلاري‌نين يانينا اوچماق ايسته‌ييردي… ييغيناجاقلاريميزدا (آذربايجان شعر و موسيقي‌سين ده) آنجاق قاشقادان سؤز اولوردو و بيزيم ايچين گؤزه‌ل آن‌لار سووشوردو؛ چوخ‌لاري تاس آتميش، قاشقا اونون اولسون دئيه، آمما بو قده‌ر قدرتلي قارا آت اونلارا قسمت اولماميشدي… دئيه بيله‌رم چونکو دوستوم اونو عشق ايله سئويردي. (تورکان) لا (قاشقا) گوزه ده‌ير و باهالي ايدي‌لار، من بيلن دؤرد ايل بوندان اؤنجه اوتوز ميليون وئريب اونو آلميشدي.
پيشيم – پيشيم‌له ساخلاييردي، گؤز‌لريني بيري پيله‌يه بيلمزدي، قاشقاني قوجاقلايارکن چاپيردي، کيشنه‌مه‌لرينين سسي آلماس چايينا قده‌ر ياييليردي. نال‌لاريني ريتميک حالدا يئره چيرپاراق، دوستومو سرخوش ائديردي… بارماق‌لاري ايله قاشقانين بوينون سيغاللاييردي يورولماسين دئيه! سرين سو ايچيرديردي، سويوخدا کيمسه‌نين حاققي يوخ ايدي قاشقا اولان يئرين، قاپي‌سين آچيق قويسون. حؤرمت ايچين جلوونو چکميردي، ائله عادت وئرميشدي، اللرينين محبتي ايله هر نه‌يي باشا ساليردي و اودا باشا دوشوردو؛ بوتون فکري ذکري اولموشدو قاشقا… »قاداسين آليم قاشقامين – دردين آليم قاشقامين – يارادانا قوربان اولوم و ها بئله سوزلردن…« اونون قوخوسون آلميشدي، بيليردي، گوللونون کورپوسون کئچنده ،قاشقاني قرارسيز گؤروردو، اوره‌ک دولو سئوينج‌له گولوردو و شنليک‌له دئييردي: »گؤرورسن بيلير من گليرم…« اليني قالديريب اوجا سس له سلاملاشيردي، اوزون سورتوردو بونون اوزونه، گؤز‌لرين يوموب آچيردي، جانين تيتره‌ديردي، سانکي اؤزون ازديريردي، تومارلانماق ايسته‌ييردي… نفسي‌نين سسي، قارانليق ايچره سکوت دا هوللو بير اتمسفر ياراديردي، آخشامدان اويانا شام اسبي‌نين خلوتي، دهشتلي اولوردو ، گرک کي واقتيندا شهره قاييديرديق، به‌يم ال چکيردي! ياناغا اودون قويدو، پنجره‌لري کيپله‌دي، قاشقاني قوجاقلاييب الين چکدي باشينا، آغيزليغيني باغلادي آخيرين اؤنونه و باشقا ايش‌لري اوراني يليگ ائدن آداما تاپشيردي؛ اوردا يالنيز قاشقا قالميردي، او بيري سوله‌لرده باشقا آت‌لاردا وار ايدي؛ تارين دا گؤتوردو، دوشدوک يولا… بيز گلن چاغي، قار، نارين – نارين ياغيردي، ايندي قوش باشي! هر يئر باياز رنگينه چئوريلميشدي، هر ياندان سيزاق گليردي. آدامين اوزو سويوقدان ديديليردي، بوينومدان شابا توخودوغو قالين قيرميزي شالي چيخارتديم باغلاديم دوستومون آغيز – بورنوندان بئله… سويود آغاجلار داها اوجا گؤرونوردو، قول – قانادلارينا، آغ – آپباق اؤرتوک ياييليب، سانکي آغاجلاردا، اوچوش تابلوسونو گوستريرديلر، او قده‌ر گؤزه‌ل ايدي، بير شکيل چکديم؛ يئريديکجه کؤلگه‌ميز اؤزوموزدن قاباق دوشوردو يئره سريلميش قارا! کؤلگه‌لر اؤزوموزدن بؤيوک و اؤزوموز اونلاردان کيچيک‌ايديک…!
تياتر کنسل اولموشدو، آغا ننه‌لر بزه‌کلي قالميشدي، بنرلري بوز باغلاميشدي، کمدين‌لرين شکيل‌لريندن دامجي – دامجي سو آخيردي، تپه‌دن آشديق آلبالي باغينا، هئچ بير تهليکه‌يه باخماياراق گئديرديک، گاه گولوب، گاه دا مطلق سکوتدا، اللريميز جئبيميزده، چينقيل داش‌لارا ايليشه‌رک، يالنيز قورخونون اوزوندن قورخوردوق…! آمما اوسته – اوسته قورخماق ايچين بير سبب يوخ ايدي. ايت‌لر هورويه‌رک آدديملاريميزي يئيينله‌ديرديک.
چئوره ده کي وضعيتي دقت‌له اينجه‌له‌ييرديک، اوزاقدان ايشيق گليردي سس سيز – سميرسيز، ال – اله ايشيقا ساري گئتديک. قار، ياغماغينا داوام ائديردي، سرعين دؤرد يولونا يئتيشيب، بير – بيريميزدن آيريلديق. گون دوغان آيي‌نين بئشينجي گونو، همن دوستومون دوغوم گونو ايدي (قرنفيل) کافه سين ده، ده‌يرلي و عزيز دوستلارلا برابر، شنليگين ده اشتراک ائتديک؛ يئديک ايچديک چالديق اوخودوق… چوخ گؤزه‌ل بير گون اولاراق، دادي – تامي آغزيميزدان گئتمه‌ييب، ظارافات‌لاري هله ده تکرار ائديب گولوردوک… ايچين چکيردي! بوتون دونياسي قاريشميش، هئچ بيلميردي نئجه دوشونسون، آز قاليردي باغري چاتلاسين… بو گون ائولرين‌ده قاشقانين ساتيش سوزو ايدي…

منبع :