بخشي از تاريخ آذربايجان در شوره زار بي‌کفايتي خشک شد

گروه اجتماعي: درياچه اروميه كه بخشي از تاريخ آذربايجان را شامل مي‌شود، امروز در شوره‌زار بي‌كفايتي در حال خشك شدن است.

به گزارش عصرآذربايجان، طي سال‌هاي متمادي، مسؤولان وضعيت کنوني درياچه اروميه را ناشي از خشکسالي و کاهش بارش عنوان کردند در حالي که اگر نگاهي به شرايط اقليم منطقه بياندازيم، خواهيم ديد درياچه وان که در 150 کيلومتري درياچه اروميه قرار دارد، سرزنده است و توانسته سالانه هزاران هزار گردشگر را جذب خود کند.
درياچه اروميه که در گذشته پذيراي کشتي‌هاي باري و مسافربري بود، امروز به شوره‌زار تبديل شده و از آن کشتي‌ها جز آهن‌پاره زنگ زده چيزي نمانده است و تقريبا قسمت بسيار کمي از آن باقي مانده است. اين را فراموش نکنيم که اگر شرايط اقليمي در وضعيت کنوني درياچه اروميه دخيل بود جاي سوال اينجاست که چرا درياچه وان در شرايط اقليمي مشابه درياچه اروميه، دچار مشکلي مشابه مشکل درياچه اروميه نشده است.
در اين ميان برخي کارشناسان عواملي چون سدسازي، کشاورزي بي‌رويه و احداث ميانگذر درياچه اروميه را ناديده گرفته و در تلاش هستند تنها عامل مرگ درياچه اروميه را عوامل اقليمي تلقي کرده و تنها راه نجات نگين فيروزه‌اي را نزولات آسماني و شرايط مساعد اقليمي عنوان کنند. هر چند مقايسه دو درياچه اروميه و وان که در يک شرايط اقليمي يکسان قرار دارند، مشکل درياچه اروميه را حل نمي‌کند ولي بايد بدانيم درياچه اروميه وارد بازي سياسي شده و سياسي_کاري سبب شد اين درياچه امروز درگير چنين وضعيتي شود.
*درياچه اروميه به حالت اوليه بر نمي‌گردد
رئيس سازمان زمين شناسي در اين خصوص اظهار داشت: درياچه اروميه را نمي‌توان به حالت اوليه برگرداند چرا که فيزيوگرافي درياچه اروميه طوري است که عمق آن را رسوب پر کرده، سطح درياچه اروميه با تپه نمکي پر، توپوگرافي آن مسطح شده و ترسيب نمک در درياچه اروميه انجام مي‌گيرد.
راضيه لک تصريح کرد : شوري آب درياچه اروميه بالاي 35 درصد است ولي اينکه بگوييم درياچه اروميه را به حال خود رها کنيم و در واقع اين دريا احياپذير نيست، از ديد زمين شناسي رد شده است چرا که اگر درياچه اروميه را رها کنيم طوفان هاي نمکي و عواقب آن، اين منطقه را تخريب کرده و سبب خالي از سکنه شدن منطقه مي‌شود.
وي ادامه داد: کميته راهبري ستاد احياي درياچه اروميه براي احياي اين درياچه و برگرداندن آن به حالت فوق اشباع بر اين موضوع تاکيد دارد که درياچه اروميه قابل احيا بوده و اين درياچه مي تواند به حالت فوق اشباع برسد تا ظرف 10 سال براساس نقشه راهي که ترسيم شده به تراز اکولوژيکي برسد.
*احياي درياچه اروميه نيازمند آب زيادي نيست
دبير سابق ستاد احياي درياچه اروميه نيز در اين زمينه اظهار داشت: درياچه اروميه قابل احيا بوده و براي احياي آن آب خيلي زيادي نياز نداريم. هادي بهادري تصريح کرد: در همين کم آبي‌هاي اخير، سالانه 17 ميليارد مترمکعب بارش را در حوضه درياچه اروميه شاهد هستيم که اين ميزان بارش نيز در جاي خود قابل توجه است.
نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي افزود : بايد با برنامه مناسب که در قالب برنامه 10 ساله ترسيم شده است، بتوانيم به راحتي سالانه يک ميليارد مترمکعب آب اضافي را به درياچه اروميه برگردانده و درياچه را به تراز اکولوژيکي برسانيم.
*قطع بودجه آبياري تجميعي و تحت فشار
مدير اکوسيستم تالابي کشور در اين خصوص گفت: لازم است دولت به تعهدات خود در زمينه احياي درياچه اروميه عمل کند؛ شاهد هستيم سال گذشته دولت اقدامات خوبي را انجام داده که از آن جمله مي‌توان به اتصال زرينه رود به سيمينه رود اشاره کرد.
باقرزاده کريمي تصريح کرد: لايروبي رودخانه_ها، آبياري تحت فشار و تجمعيي از جمله مواردي است که اجرايي مي‌شود ولي دولت در سال 95 دولت بودجه‌اي که براي اين طرح بود را قطع کرد و از سوي ديگر بارش‌ها کاهش يافت و در وضعيت فعلي درياچه اروميه بسياري از کارکردهاي خود را از دست داده است. وي با بيان اينکه هم اکنون مهاجرت پرندگان به درياچه اروميه کاهش يافته است، تصريح کرد: ولي تالاب‌هاي اقماري که پشتيبان اين درياچه هستند، شاهد جمعيت بيشتري از پرندگان در تالاب‌هاي اقماري چرا که پرندگان به آب‌هاي خيلي عميق نياز ندارند.
اين مسؤول با اشاره به جمعيت آرتميا در درياچه اروميه، اذعان داشت: شوري درياچه اروميه به دليل کمبود آب افزايش يافته است ولي در قسمت‌هايي که آب‌هاي شيرين وارد درياچه اروميه مي‌شود جمعيت‌هاي کوچکي از آرتميا را مي‌بينيم اين در حالي است که آرتميا قابليت معجزه آسايي دارد که به حالت سيست و کمون خود را در حالت شوري محيط به صورت غيرفعال نگه داشته و با آماده شدن شرايط  سيست‌هاي آن شکوفا و دوباره آرتمياهاي زنده خود را بازيابي مي‌کنند.
* نگاه بودجه‌اي براي احياي درياچه اروميه شکست خورده است
مدير دفتر برنامه‌‌ريزي و تلفيق کارگروه ملي نجات درياچه اروميه نيز در اين خصوص گفت: اينکه ستادي به نام ستاد احياي درياچه اروميه تشکيل داده و بگوييم با بودجه و پول مي‌توانيم درياچه اروميه را به حالت عادي برگردانيم تفکري شکست خورده است.
مسعود تجريشي بر همکاري هر چه بيشتر مردم براي احياي درياچه اروميه تاکيد کرد و افزود: براي اين منظور نيازمند مشارکت فراگير هستيم تا بتوانيم درياچه اروميه را احيا کنيم و اين امر را در سال‌هايي که ترسالي است مي‌توانيم امکان پذير کنيم.
وي با بيان اينکه نبايد نقش ستاد احيا را در بهبود شرايط درياچه اروميه ناديده گرفت، اذعان داشت: با تشکيل اين ستاد تمام دستگاه‌هاي اجرايي خود را موظف به اجراي برنامه‌هايي در زمينه احياي درياچه اروميه کردند در حالي که قبلا دو وزارت جهاد کشاورزي و وزارت نيرو اين امر مهم را عهده‌دار بودند.
اين مسؤول با بيان اينکه تجميع آبياري و تغيير آبياري سنتي به نوين نيز گام خوبي است که بايد شاهد تسريع در روند اجراي آن باشيم، ادامه داد: در اين ميان تلاش شوراي عالي آب مبني بر متوقف کردن سدسازي توسط وزير نيرو قابل تحسين است در حالي که قبل از اين ابلاغ سدسازي بدون در نظرگرفتن نيازهاي زيست_محيطي انجام مي‌شد.
مدير دفتر برنامه‌‌ريزي و تلفيق کارگروه ملي نجات درياچه گفت: تغيير نگاه‌ها مي‌تواند وضعيت درياچه اروميه را بهبود بخشد و براي اين منظور نيازمند همکاري تمام دستگاه‌ها و مردم هستيم.
* بدون اعتبار نمي‌توان درياچه اروميه را احيا کرد
رئيس سازمان حفاظت محيط زيست نيز در اين خصوص مي‌گويد: بدون اعتبار نمي‌توان درياچه اروميه را احيا کرد. عيسي کلانتري افزود: اگر به موقع اعتبارات لازم براي احياي درياچه اروميه تخصيص نيابد نمي‌توانيم برنامه‌هايي که براي احياي درياچه اروميه در نظر داريم را اجرايي کنيم.
وي با اشاره به برنامه‌ريزي 10 ساله براي احياي درياچه اروميه، اذعان داشت: برنامه 10 ساله براي اجرا نيازمند اعتبار است و با روند فعلي، درياچه اروميه براساس برنامه ترسيم شده احيا نمي‌شود. رئيس سازمان حفاظت محيط_زيست ادامه داد: در مصوبه هشتمين جلسه کارگروه ملي و دستور معاون اول رئيس‌جمهور مقرر شده تا آخر‌ امسال 600ميليارد تومان از بودجه مورد نياز پروژه‌ها، بين استان‌ها توزيع شود.
کلانتري با بيان اينکه اميد زيادي براي احياي درياچه اروميه داريم، افزود: با دست خالي نمي‌توان درياچه اروميه را احيا کرد و بايد اعتبارات به موقع تزريق شود.
وي با بيان اينکه سال 82 اين هشدار را به رئيس محيط زيست وقت دادم که اگر روند برداشت آب در بخش‌هاي مختلف اينگونه باشد در سال‌هاي 90 تا 95 شاهد خشک شدن درياچه خواهيم بود، گفت: اين موضوع در آن زمان جدي گرفته نشد و در دوره‌اي نيز حق آبه درياچه اروميه تاراج شد که توسعه بي‌رويه کشاورزي و تکميل سدها نيز ضربه‌هاي نهايي را بر پيکرده درياچه اروميه وارد کرد.
کلانتري اظهار داشت: در آن زمان هر‌ سال 1.5ميليارد مترمکعب از منابع آبي درياچه اضافه برداشت مي‌شد که اين روند با افزايش تبخير شاهد وضعيت کنوني درياچه اروميه هستيم.
وي با اشاره به اهميت درياچه اروميه، افزود: درياچه اروميه در حالت پرآب علاوه بر تعديل هوا، جلو ايجاد گرد و غبار را نيز گرفته و از تجزيه نور خورشيد جلوگيري مي‌کند و مانع از بين رفتن اقتصاد کشاورزي منطقه خواهد بود که با خشک شدن اين درياچه، شاهد اتفاقات نامناسب در منطقه هستيم که از آن جمله مي‌توان به بادهاي نمکي اشاره کرد.
اين مسؤول گفت: اگر اين روند ادامه پيدا کند تا يک دهه کشاورزي منطقه نابود مي‌شود و اين موضوع که وقتي بودجه اختصاص مي‌يابد پروژه‌ها را اجرايي و سال‌هايي که با کمبود اعتبار مواجه هستيم پرو‍ژه‌ها را رها کنيم درست نيست.
*کاهش 19 سانتي‌متري آب درياچه اروميه طي امسال
دبير استاني ستاد احياي درياچه اروميه نيز در اين خصوص گفت: تراز اکولوژيکي درياچه اروميه طي هفته گذشته تقريبا يک هزار و 270.27 بود که اين ميزان نسبت به مدت زمان مشابه سال گذشته کاهش 19 سانتي‌متري دارد.
فرهاد سرخوش تصرح کرد: وسعت درياچه اروميه نيز يک هزار و 774 کيلومتر مربع يک ميليار د و 50 ميليون مترمکعب آب دارد و ورودي درياچه اروميه از سمت جنوب رسوب_گذاري کرده که در چهار قسمت شناسايي و لايروبي شده تا ورود آب به درياچه اروميه به خوبي انجام شود.
وي با اشاره به اعتبار تخصيصي براي ستاد احياي درياچه اروميه، افزود:200 ميليارد تومان براي اجراي پروژه‌هاي ستاد احياي درياچه اروميه براي استان‌هاي درگير اين پروژه‌ها ابلاغ شده است.
اين مسؤول با اشاره به ترسيب نمک در درياچه اروميه، ادامه داد: راهکارهاي لازم براي جبران ترسيب نمک در حال مطالعه بوده ولي تاکنون راهکاري ارائه نشده است.

منبع :