سه کليساي اصلي سنت تاتاووس (قره کليسا)، سنت استپانوس، زور زور و چند بناي اطراف آن، همراه دهکده‌ها و قبرستان پرونده ثبت جهاني اين کليساها را تشکيل مي_دهد. کليساي سن استپانوس، يا کليساي استفانوس مقدس دومين کليساي مهم ارامنه ايران است در استان آذربايجان شرقي واقع شده‌است. اين کليسا در سده نهم ميلادي ساخته شده‌است ولي به علت زلزله دچار آسيب‌هاي جدي شده بود که در دوران صفويه مورد مرمت و بازسازي قرار گرفت. محوطه کليسا در قلب کوه‌ها و در ميان طبيعت سبز منطقه مرزي جلفا و جمهوري آذربايجان قرار گرفته‌است و  مورد احترام تمام مسيحيان و تقريبا تمامي اديان است اما در واقع به شاخه مسيحيان گريگوري (پيروان گريگور روشنگر) که ساکن ارمنستان هستند تعلق دارد. در يک روز از سال هزاران نفر از ارمنيان در اين نقطه گردهم مي‌آيند تا ضمن زيارت، مراسم و مناسک خاص خود را به‌جاي آورند.

کليساي سنت استپانوس

دومين کليساي مهم پرونده ثبت جهاني کليساهاي ايران در استان آذربايجان غربي ايران قرار دارد که فرمان شاه عباس اول صفوي در حمايت از ارمنيان بر روي سردر آن ديده مي‌شود. عباس ميرزا وليعهد فتح‌علي‌شاه نيز تزئيناتي بر آن افزود. قره کليسا، مزار تادئوس (طاطاؤس) مقدس يكي از حواريون عيسي مسيح است. »تادئوس مقدس« که يکي از حواريون عيسي مسيح و از بنيان‌گذاران کليساي ارمني است، در سال 66 ميلادي بخاطر بشارت مسيحيت به قتل رسيد. مقبره وي در قره‌کليسا قرار دارد و به صورت يکي از زيارتگاه‌هاي مهم ارمنيان از آن ياد مي‌شود.

کليساي مريم مقدس

کليساي مريم مقدس يا زور زور بازسازي شده است کليساي مريم مقدس که به نام کليساي »زور زور« نيز معروف است، در استان آذربايجان غربي و نزديک به قره کليسا قرار گرفته بناي اوليه آن تا ارتفاع 50 متر بالاتر از سطح دره قرار داشت ولي به علت اينکه پس از آبگيري سد بارون ممکن بود در عمق درياچه پشت سد قرار بگيرد توسط سازمان ميراث فرهنگي و همکاري شوراي خليفه گري ارامنه آذربايجان به ارتفاعات کنار درياچه منتقل و در آن نقطه مجددا بازسازي شد. پلان کليساي مريم مقدس هم از داخل و هم از خارج صليبي شکل بوده است. پس از تغيير مکان کليسا به بالاي بلندي مشرف به درياچه آن را بر روي صفه اي بنا نموده و آن قسمت هايي از کليسا را که در محل نخست خود تخريب شده بود با استفاده از سنگهاي جديد مرمت کردند.