روستاي تاريخي کنزق روستاي شناخته شده‌اي نيست. اين روستا از توابع سرعين در دامنه کوه سبلان واقع شده که از شمال به روستاي اردي‌موسي، از جنوب به روستاي تاريخي کلخوران، از شرق به روستاي آق‌قلعه و از غرب به شهر سرعين محدود شده است. در چند سال گذشته حفره‌هاي صخره‌اي روستا مورد توجه باستان شناسان قرار گرفت و با مطالعات اوليه از تمدني باستاني پرده برداشتند. به اذعان کارشناسان تمدن کنزق يکي از اسرار مگو و ميراثي کهن از معماري باستاني در اين منطقه محسوب مي‌شود و بيانگر پيچيدگي و گسترگي حيات در دامنه کوه سبلان است. *کنزق، ميراث معماري صخره‌اي در ايران معاون ميراث فرهنگي استان اردبيل تصريح کرد: معماري صخره‌اي روستاي متروکه کنزق که در امتداد شرق و جنوب شرقي دره سرسبز اين روستا بر روي سنگ‌هاي رسوبي آهکي و ماسه‌اي متراکم شکل گرفته و توسعه پيدا کرده است از جمله آثار برجسته استان براي تکميل مطالعات معماري صخره‌اي آذربايجان و ايران محسوب مي‌شود. منصور عاليقدر افزود: واحدهاي مسکوني و دامي اين روستا در سراشيبي تپه‌اي به صورت خانه‌هاي زيرزميني طراحي و با اشکال مختلف کنده شده است و در واقع با طرحي منظم ابعادي متنوع و ناهمگون محل استقرار انسان و دام بوده است. وي تاکيد کرد: مشخصه ديگر واحدهاي معماري کنزق، فضاهاي متمايل به چهارگوش و دالان‌هاي راست‌گوشه يا هلالي مشاهده مي‌شود که در بخش‌هايي از آنها محفظه‌هايي به طرز طاقچه‌هاي قوسي جهت قرار دادن مشعل و وسايل روشنايي تعبيه شده است. معاون ميراث فرهنگي استان افزود: نور و هواي اين واحدها از طريق روزنه‌هاي گرد موجود تأمين مي‌شده است؛ البته چنين سبکي در بيش‌تر مراکز معماري صخره‌اي ايران و آذربايجان قابل مطالعه و شناسايي است. *زلزله شش ريشتري در غارهاي سنگي به گفته عاليقدر براساس بررسي‌هاي ميداني تاريخ قديمي‌ترين دوره استقرار روستاي کنزق به هزاره اول قبل از ميلاد مي‌رسد. ضمن آن که در دوره اسلامي اين روستا به حيات خود ادامه داده هم‌زمان با زلزله اردبيل در سال 1375 متروک گرديد. در سال 1375 زلزله شش ريشتري که تعداد قابل‌توجهي از روستاهاي کم‌دوام اردبيل را ويران کرد، معماري بناهاي باستاني کنزق مانع از صدمه به آن شد. هر چند خود روستا به کل تخريب و بازسازي شد اما همچنان خانه‌هاي باستاني آن در دل سبلان بيانگر توانمندي گذشتگان در ساخت خانه متناسب با اقليم منطقه است. از سوي اداره کل ميراث فرهنگي استان اردبيل، محوطه تاريخي و10 غار دست‌کن کنزق به عنوان آثار ميراث فرهنگي کشور معرفي شد و با تأييد شوراي سياست‌گذاري به ثبت رسيدند. بافت کلي روستا طرحي منظم و الگويي شطرنجي دارد. خانه‌هاي صخره‌اي و زيرزميني که ابعادي متنوع و استقراري ناهمگون دارند، از ويژگي‌هاي اصلي اين روستا به شمار مي‌روند. برخي از اين خانه‌ها داراي روزنه و نورگير استوانه‌اي و برخي ديگر، دايره‌اي شکل و يا غيرهندسي هستند. در اين خانه‌هاي صخره‌اي طاقچه‌هايي با طاق‌هاي قوسي يا کنده‌کاري تعبيه شده است. *برنامه‌ريزي براي سرمايه‌گذاري بخش خصوصي در کنزق يکي از اهالي روستاي کنزق با تاکيد به قدمت غارهاي تاريخي اين روستا تصريح کرد: غارهاي صخره‌اي يکي از جاذبه‌هاي نادر گردشگري در استان اردبيل محسوب مي‌شود. عليرضا پرستار تصريح کرد: ضروري است با هدف توسعه و رونق اين روستاي هدف گردشگري زمينه معرفي گسترده غارهاي تاريخي فراهم شود و گردشگران به اين روستا بيايند. در عين حال فرماندار سرعين تصريح کرد: روستاي تاريخي کنزق دو هزار سال قدمت دارد و غارهاي صخره‌اي آن در دامنه کوه سبلان حفر شده است. عاطف ناصري تاکيد کرد: نحوه قرار گيري خانه‌ها هرمي بوده و زندگي طبقات اجتماعي را نشان مي‌دهد. وي با بيان اينکه اين ظرفيت گردشگري در سرعين هنوز مغفول مانده است، اضافه کرد: امسال در نظر داريم غارها تحت مديريت ميراث فرهنگي درآمده و سرمايه‌گذاران بخش خصوصي براي ساماندهي غار و حضور گردشگران جذب شوند. فرماندار سرعين با بيان اينکه در وضعيت فعلي غارهاي کنزق يکي از مقاصد تورهاي گردشگري سرعين است، اضافه کرد: از سويي آسفالت جاده دسترسي در دستور کار است. به گفته ناصري اين روستا عمدتاً ارزش باستاني دارد و مي‌توان غرفه‌هاي صنايع‌دستي نيز در اين منطقه راه‌اندازي کرد. *ثبت جهاني کنزق مطرح نشده است در عين حال معاون ميراث فرهنگي استان در خصوص اخبار منتشره مبني بر ثبت جهاني خانه‌هاي باستاني کنزق تاکيد کرد: چنين موردي طرح نشده و فرايند ثبت جهاني پيچيده و مستلزم ويژگي‌هاي خاصي در يک اثر است. وي با اذعان به ثبت ملي اين اثر اضافه کرد: روستاي تاريخي کنزق قابليت سرمايه‌گذاري و توسعه گردشگري را دارد. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از مهر عاليقدر اضافه کرد: بناهايي از اين دست جاذبه‌هاي کمتر شناخته شده گردشگري اردبيل است که ضروري است با اطلاع‌رساني گسترده و مشارکت بخش خصوصي احيا شود.
گروه تاريخي: در سه کيلومتري شهر توريستي سرعين، روستايي واقع شده که غارهاي صخره‌اي آن حکايت از تمدني باستاني و ناشناخته دارد.