قره کليسا در چالدران در شمال آذربايجان غربي يک از دو اثر ثبت جهاني شده اين منطقه در فهرست جهاني يونسکو است. ارامنه ايران و ساير کشور‌ها دنيا در روزهاي خاصي از سال براي دعا و راز و نياز با پروردگار خويش در بناي تاريخي قره کليسا تجمع مي‌کنند. تجمع جهاني گردشگران و علماي ارامنه از سرتاسر جهان در اين مکان مذهبي تاريخي يکي از قديمي‌ترين آئين‌هاي مذهبي در جهان به شمار مي‌آيد که زمان شروع آن از دوره جان سپردن حواريون حضرت عسي مسيح (ع) شروع شده و تا امروز استمرار يافده است. اين مکان در فصل تابستان يکي از ميعادگاه‌هاي اصلي گردهمايي مذهبي ارامنه جهان است بطوريکه اخبار آن در سرتاسر دنيا مورد توجه پيروان اديان آسماني قرار مي‌گيرد. تاريخ دقيق بناي کليسا مشخص نيست بـا استناد بـه کتب تاريخي ارامنه قـره کليسا بر روي آرامگاه طاطاؤوس مقدس که يکي از مبشرين حضرت مسيح (ع) بوده، بنا گشته است و در سال 1319 ميلادي زلزله‌اي مهيب موجب خرابي کامل قره کليسا گرديد. در اين سال‌ها اسقف"زاکاريا"به تعميرات اساسي و بـازسازي بخشهاي ويران شده زلزله همت گمارد و از ايشان کتيبه‌اي به خط ارمني قديم به‌صورت حکاکي شده بر روي سنگهاي آذرين بجا مانده است که اين کتيبه در زير پنجره ديوار داخلي ضلع شمالي و در کنار محراب موجود است. يکي ديگر از تعميـرات اساسي و بخش الحاقي جديد کليسا در دوران سلطنت قاجار و در زمان اسقف"بـزنوني"که قبلا جانشين رسمي اسقف"اچميازين"بود انجام گرفت و اسقف بزنوني پس از عزيمت از روسيه به کليساي طاطاؤوس مي‌آيد و به‌عنوان اسقف قصبه"آرتاز"در تبريز به خدمت عباس ميرزا مي‌رسد که در آن موقع وليعهد ايران و حاکم آذربايجان بود و براي جنگ با قواي روسي آماده مي‌شد. اسقف بزنوني بعد از اين ديدار مهم و مراجعت به کليساي طاطاووس بلافاصله کارهاي ساختماني کليساي باشکوه ديگري را در ارتباط و الحاق به کليساي قديمي‌تر آغاز مي‌کند. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از تسنيم، کليساي جديد با سنگهاي سفيد تراش‌خورده و حجاري‌هاي بي_نظيري مزين مي‌شود، به‌طوري که يکي از معتبرترين و پرنقش و نگارترين کليساهاي ارمنيان در ايران است که شهرت جهاني دارد.
گروه سيري در استان ها: قره کليسا در چالدران معتبرترين و پرنقش و نگارترين کليساي ارمنيان جهان بوده و اين روزها مهياي ميزباني از گردشگران و علماي ارامنه جهان در کنار آرامگاه مبشر حضرت مسيح(ع) گردشگران اديان را به خود مي‌خواند.