غار سهولان دومين غار بزرگ آبي ايران بعد از غار علي صدر در 43 کيلومتري شمال شرقي مهاباد در محور مهاباد - بوکان آذربايجان غربي قرار گرفته است. اين غار که سالانه ميزبان هزاران گردشگر از اقصي نقاط کشور است، اين روزها گرفتار بهره برداري غيراصولي توسط شرکتي کاملاً غيرتخصصي شده است. هم اکنون اين غار طبيعي و تاريخي توسط شرکت تعاوني دهياران مهاباد اداره مي‌شود و بر اساس اعلام کارشناسان امر درآمد حاصل از حضور هزاران گردشگر و بازديد کننده بيش از درآمدزايي از تمام موزه‌هاي موجود استان است. اما ايجاد پله‌هاي سنگي در اين غار متناسب با ارزش تاريخي و طبيعي اثر نيست و بهره برداري غيراصولي از آن موجب بروز نگراني‌هايي در راستاي تخريب و آسيب جدي به اين اثر شده است. اين در حالي است که محيط زيست آذربايجان_غربي به عنوان عضو کميته غارشناسي استان معتقد است شايد روش بهره برداري از اين غار مناسب نيست اما اوضاع آنچنان هم که ميراث فرهنگي استان عنوان کرد نگران کننده نيست. کارشناسان محيط زيست استان عنوان مي‌کنند به دليل افزايش تعداد بازديدها بيش از ظرفيت اين اثر به دليل فصل تابستان که فصل گردشگري استان به شمار مي‌رود، احتمال بروز آسيب‌هايي به غار هست که تلاش مي‌شود امسال در کميته غارشناسي استان مورد بررسي و تصميم گيري قرار گيرد. *غارسهولان قدمتي بالاي 70 ميليون سال دارد براساس مطالعات غارشناسان غار سهولان بر اثر فعاليت‌هاي زمين‌شناسي اواخر دوره کرتاسه ايجاد و قدمت آن به 70 ميليون سال قبل باز مي‌گردد، سهولان به زبان کردي به معني يخبندان بوده و مردم محلي غار سهولان را کونه کوتر، يعني لانه کبوتر نيز مي‌نامند. اين پديده زيبا و نادر طبيعي که داراي دو دهانه ورودي است 100 سال پيش براي اولين‌بار توسط ژاک دمرگان فرانسوي مورد کاوش و بررسي قرار گرفت و پس از آن در سالهاي جنگ جهاني دوم نيز توسط يک هيئت انگليسي مجدداً مورد مطالعه قرار گرفت و در مهرماه 1373 توسط غارشناسان ايراني شناسايي شد. مساحت داخلي غار سهولان 600 مترمربع بوده و محتويات غار سنگ‌هاي آهکي است ارتفاع سقف غار تا سطح درياچه آن 50 متر و عمق آب در برخي جاها به 32 متر مي‌رسد. نخستين درياچه پيش روي گردشگران حدود 200 متر وسعت دارد که داراي آبي زلال و صاف است. دالان بالاي سر اين درياچه افزون بر 50 متر ارتفاع دارد و در انتهاي آن دو دالان باريک به عرض دو متر ديده مي‌شود که به درياچه‌ها و دالان‌هاي بعدي باز مي‌شوند. اين غار از چند حوضچه بزرگ که به وسيله دالان‌هاي آبي به هم متصل شده‌اند تشکيل شده که ارتفاع سقف غار از سطح آب در حوضچه آخر 50 متر و عمق آب در حوضچه به 35 متر مي‌رسد، گردشگران پس از ورود به غار و بعد از طي مسير پياده کوتاه سوار قايق مي‌شوند و مناطق شگفت انگيز آن را با توجه به نور پردازي محيط دروني غار مي‌بينند. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از مهر، به هر روي غار تاريخي و طبيعي سهولان يکي از آثار ارزشمندي است که سالانه گردشگران زيادي را به خود فرا مي خواند اميد که با بهره برداري اصولي از آن حافظ اين گنجينه ارزشمند باشيم.
گروه سيري در استان ها: بهره برداري غيراصولي از »سهولان« دومين غار آبي ايران که ضمن جاذبه طبيعي ارزش تاريخي بالايي نيز دارد موجي از نگراني را سبب شده است.