هم‌اکنون از 68 نوع ماده معدني شناسايي‌شده در کشور، 51 نوع آن در آذربايجان غربي موجود بوده و اين استان در زمينه مواد معدني باريت، طلا، ميکا و سنگ‌هاي تزئيني بيشترين توليد کشور را به خود اختصاص داده است. در زمان حاضر آذربايجان غربي نيمي از توليد باريت، نيمي از ذخيره طلاي کشور و عنوان قطب اول در زمينه توليد سنگ‌هاي تزئيني را در اختيار دارد، ظرفيت کم‌نظيري که تاکنون چندان موردتوجه مسئولان قرار نگرفته است. سيليس، تيتان، کان‌سنگ طلا، باريت، فلدسپات، ميکا، کان‌سنگ نقره و انواع سنگ‌هاي تزييني مانند گرانيت، دولوميت، تراورتن، مرمر، گنگلومرا و بازالت بخشي از مواد معدني استخراج‌شده از معادن آذربايجان غربي به شمار مي‌رود. اين استان توان صادرات محصولات و مواد اوليه موردنياز صنايع و کشورهاي منطقه، ارزآوري و کمک به منابع ملي و صنعت داخلي را در حد وافر دارا است و تلاش مسئولان براي ايجاد زيرساخت‌هاي لازم مي‌تواند موجب رونق و توسعه استان و حتي کشور شود. متأسفانه تمامي اين ظرفيت‌ها تاکنون دردي از دردهاي مردم اين استان در بخش اقتصادي، اشتغال و نيز توسعه را حل نکرده و نمونه بارز آن شهرستان محروم تکاب است که نخستين معادن طلاي کشور را داراست. نبود واحدهاي فرآوري، عقب ماندن از تکنولوژي روز، ماشين‌آلات و تجهيزات قديمي در کنار خلأ شهرک و گمرک تخصصي در زمينه توليد و صادرات معادن از مهم‌ترين مشکلات پيش روي قطب معادن کشور است مشکلاتي که اگر رفع آن‌ها موردتوجه قرار گيرد شاه کليدي براي توسعه اقتصاد استان و منطقه خواهد بود.

*معادن يکي از کليدهاي اصلي دستيابي به توسعه است

رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي معتقد است يکي از بخش‌هاي مهم و اثرگذار در اقتصاد کشور، بخش معدن و صنايع معدني است، بي‌شک نقش معدن در اقتصاد کشورهاي جهان منحصر به مشارکت در افزايش توليد ناخالص داخلي و رشد اقتصادي نشده، بلکه سهم معناداري نيز در ايجاد فرصت‌هاي شغلي و کاهش فقر در کشورها دارا است. جعفر صادق اسکندري با بيان اينکه اين استان به دليل دارا بودن 51 نوع ماده معدني يکي از سه قطب اصلي در بخش معادن کشور به شمار مي‌رود، افزود: در حال حاضر 450 واحد معدني داراي پروانه بهره‌برداري داريم و 250 گواهي کشف مواد معدني نيز در استان صادر شده است. وي با بيان اينکه معادن ماهيت غيرقابل تجديدشوندگي دارند گفت: ميليون‌ها سال طول مي‌کشد تا شرايط زمين‌شناسي زمينه تشکيل يک نوع ماده معدني را فراهم کند، بنابراين موقعيت استفاده از اين ذخاير معدني ممکن است براي هر کشوري تنها يک‌بار پيش آيد. اسکندري تأکيد کرد: بنابراين بهتر است که اين ذخاير شناسايي و با به‌کارگيري فناوري‌هاي نوين در جهت توسعه اقتصادي و ايجاد صنايع مولد مورد بهره‌برداري قرار گيرند به‌نحوي‌که تخريب منابع آيندگان صورت نگيرد و زيان‌هاي زيست‌محيطي براي نسل‌هاي آينده به بار نيايد. رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي خاطرنشان کرد: خوشبختانه استان آذربايجان‌غربي به لحاظ ساختار زمين‌شناسي و اينکه بسياري از رخدادهاي زمين‌شناسي در آن به وقوع پيوسته است، از اين نعمت الهي و ثروت ملي به حد وفور و حتي در ميزاني بالاتر از ميانگين کشوري برخوردار شده است. وي مجموع استخراج مواد معدني در استان را شش تا 6.5 ميليون تن برشمرد و خاطرنشان کرد: عمده مواد معدني استخراج‌شده طلا، سيليس، سنگ‌آهن، کاني‌هاي غيرفلزي، سنگ‌هاي مرمر، گرانتن و گرانيت به همراه باريت بوده که استان را در رده سه استان اول از نظر تنوع مواد معدني قرار داده است. رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي ذخيره مواد معدني 450 واحد معدني داراي پروانه را 60 ميليون تن عنوان کرد و اظهار داشت: متأسفانه اين استان به دليل نداشتن تکنولوژي روز در کنار نبود واحدهاي فرآوري قابل‌توجه هنوز نتوانسته از اين ظرفيت به‌خوبي بهره کافي را ببرد.

*قطب معدن کشور گمرک تخصصي سنگ ندارد

اسکندري ميزان ذخيره قطعي معادن در حال بهره‌برداري آذربايجان غربي را 22 ميليون و 370 هزار تن و ميزان استخراج اسمي معادن را نيز 97 ميليون تن عنوان کرد و اظهار داشت: هم‌اکنون 192 نوع سنگ تزئيني از معادن استان ازجمله مرمر، مرمريت، تراورتن، کنگلومرا، چيني، گرانيت و بازالت استخراج مي‌شود. وي در خصوص صنايع مرتبط با مواد معدني در استان گفت: در آذربايجان غربي 805 واحد صنايع معدني با اشتغال‌زايي 21 هزار و 737 نفر وجود دارد و عمده صنايع معدني بزرگ موجود در اين استان شامل صنايع استحصال طلا، نقره، جيوه و سيانور سديم، صنايع سيمان، صنايع توليد آجر، صنايع توليد سفال، واحدهاي شستشو و دانه‌بندي شن و ماسه، توليد آسفالت، توليد انواع محصولات بتني و سيماني و صنايع دانه‌بندي و فرآوري سيليس است. رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي در خصوص ايجاد واحدهاي فرآوري مواد معدني در استان افزود: در حال حاضر استان داراي 60 واحد فرآوري مواد معدني است اما به دليل نبود تکنولوژي روز و نيز استفاده از تکنولوژي قديمي در کنار کمبود ماشين‌آلات و تجهيزات موردنياز بسياري از اين واحدهاي فرآوري فعاليت قابل‌توجهي ندارند. اسکندري ادامه داد: در اين راستا با هدف توجه به ظرفيت معادن استان در سال گذشته هم‌زمان با ايجاد چهار الي پنج واحد جديد فرآوري مواد معدني پنج واحد فرآوري نيز بازسازي و نوسازي شد که تلاش داريم امسال نيز با ايجاد دو واحد بزرگ فرآوري مواد معدني گام مهمي براي جبران عقب‌ماندگي استان در بخش معدن برداريم. وي در خصوص ميزان صادرات مواد معدني با توجه به هم‌مرزي با سه کشور خارجي اضافه کرد: متأسفانه باوجود هم‌مرزي با سه کشور خارجي و صادرات قابل‌توجه در بخش مواد معدني به دليل نداشتن گمرک تخصصي سنگ آمار دقيقي از ميزان صادرات استان در اين بخش وجود ندارد.

اسکندري فرهنگ‌سازي فعاليت‌هاي معدني، توجه به توسعه واحدهاي فرآوري، تجهيز معادن استان به تکنولوژي روز دنيا، به همراه اعطاي تسهيلات ويژه به اين بخش را از راهکارهاي توجه به معادن به‌عنوان شاه‌کليد توسعه در استان عنوان کرد.

*بازسازي معادن آذربايجان غربي 400 ميليارد تومان اعتبار نياز دارد

رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي از ايجاد پارک تخصصي و بين‌المللي فرآوري سنگ در خوي باهدف فرآوري سنگ و استفاده از سرمايه‌گذاري خارجي در توسعه صنايع معدني منطقه خبر داد و افزود: تعداد 250 معدن فعال در شمال استان وجود دارد که از اين تعداد نزديک 30 درصد آن در شهرستان خوي است. اسکندري از شناسايي 10 محدوده اميدبخش فلزي در استان آذربايجان غربي خبر داد و افزود: در کل استان دو پهنه جنوب و شمال به مساحت 7166 کيلومترمربع موردمطالعه قرار گرفت که از اين ميزان 335کيلومترمربع منطقه اميدبخش نيز شناسايي شده است. رئيس سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربايجان غربي در خصوص آخرين وضعيت فعاليت معادن استان گفت: نبود واحدهاي فرآوري در کنار تکنولوژي پايين هم‌اکنون از مشکلات پيش روي معادن استان به شمار مي‌رود که تجهيزات و ماشين‌آلات قديمي نيز اين مشکلات را دوچندان کرده است. اسکندري با بيان اينکه نوسازي و بازسازي ماشين‌آلات فرسوده معادن نيازمند 300 الي 400 ميليارد تومان اعتبار است اضافه کرد: در زمان حاضر هفت هزار نفر به‌صورت مستقيم و 15 هزار نفر به‌صورت غيرمستقيم در بخش معدن استان مشغول به کار هستند. اظهارات رئيس سازمان صنعت معدن و تجارت آذربايجان غربي در حالي است که استاندار آذربايجان غربي هفته گذشته در نخستين جلسه شوراي معادن آذربايجان غربي، گفت: خوشبختانه آذربايجان غربي ازلحاظ معادن غني بوده و پس از استان‌هاي کرمان، خراسان رضوي و اصفهان در رتبه چهارم کشور قرار دارد. محمدمهدي شهرياري با تأکيد بر حمايت از بهره‌برداران معادن استان و اينکه اين حمايت‌ها تنها بايد از افراد صلاحيت‌دار انجام شود اظهار داشت: در بحث واگذاري پروانه‎هاي معدني، بايد اين کار به افرادي واگذار شود که داراي صلاحيت فني باشند، متأسفانه در کل کشور اين مشکل وجود داشته و برخي رابطه‌ها سبب شده که افرادي باوجود نداشتن صلاحيت، در اين کار مشغول باشند. استاندار آذربايجان غربي با اشاره به اينکه بايد شهرک سنگ در اروميه ايجاد شود تصريح کرد: با توجه به مرزي بودن استان نيز بايد استعلامات انجام‌شده و سپس پروانه داده شود تا برخي مشکلات به وجود نيايد. وي افزود: علاوه بر آن‌ هم اکنون تعداد 5 هزار نفر بر اساس پروانه بهره‌برداري معادن در استان مشغول به کار هستند و در اين رابطه مشکلي که در آذربايجان غربي وجود دارد، مسئله شناسايي معادن است که براي عمليات ژئوفيزيک آن مبلغ 30 ميليارد تومان اعتبار لازم است.

*مواد معدني آذربايجان غربي به نام ساير استان‌ها صادر مي‌شود

عبدالله آزغ صاحب يکي از کارخانه‌هاي سنگ‌بري در استان در خصوص مشکلات پيش روي معدن کاران و فعالان اين بخش اظهار داشت: آذربايجان غربي يکي از قطب‌هاي اصلي کشور در بخش معدني به‌خصوص سنگ به شمار مي‌رود و در اين راستا مواد خام از استان‌هاي آذربايجان غربي و شرقي وارد کارخانه سنگ‌بري شده و محصولات فرآوري شده به شهرهاي ايران و کشورهاي همسايه مثل ترکيه، افغانستان، عراق و جمهوري آذربايجان فرستاده مي‌شود. وي با اشاره به برخي مشکلات اين واحد توليدي گفت: يکي از اصلي‌ترين مشکلات ما دسترسي نداشتن به بازارهاي خارجي و شرکت نکردن در نمايشگاه‌هاي بين‌المللي است چراکه انجام اين کار به‌طور مستقيم به دليل هزينه هنگفت در توان کارخانجات نيست و نياز به حمايت مسئولان دارد. نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي نيز در خصوص آخرين وضعيت و مشکلات بخش معدن در استان اظهار داشت: اين استان يکي از سه قطب اصلي معدن در کشور به شمار مي‌رود اما به دليل بي‌توجهي مسئولان تاکنون از اين ظرفيت به‌درستي استفاده نشده است. نادر قاضي پور با بيان اينکه باوجود غني بودن آذربايجان غربي از معادن تنها پنج درصد آن کشف‌شده است افزود: اگر آذربايجان غربي نمي‌تواند نفت صادر کند در عوض تعداد زيادي معدن دارد که اگر اين ظرفيت شناسايي شود مي‌تواند در اشتغال استان تأثير به سزايي داشته باشد. وي با انتقاد از نبود واحدهاي فرآوري معدن در استان گفت: متأسفانه به دليل نبود کارخانه‌هاي فرآوري، تمام عناصر گران‌قيمت کشف‌شده در آذربايجان غربي به ساير استان‌ها برده شده و تأثير آن بر وضعيت اشتغال و بهبود درآمد مردم در ساير استان‌ها مشخص مي‎شود. قاضي‌پور معدن را يک ثروت طبيعي و ارزشمند دانست که در مناطق مختلف کشورمان همچون آذربايجان غربي وجود دارد و اظهار داشت: ولي متأسفانه آن‌طور که شايسته و بايسته است از اين ظرفيت عمده استفاده چنداني نشده است بنابراين مي‌طلبد که با مشارکت همه نهادهاي متولي در مسير بهره‌برداري بهينه از اين معادن گام برداشت تا توليد ثروت شود. وي تأکيد کرد: يکي از سؤالاتي که در ارتباط با معادن استان وجود دارد اين است که چرا نسبت به راه‌اندازي صنايع فرآوري در کنار معادن اقدام نمي‌شود و فعالان اين عرصه به خام‌فروشي روي آورده‌اند که اين رويه موجب خروج ثروت طبيعي از استان و کشور مي‌شود. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از مهر، آذربايجان غربي با سه کشور خارجي هم‌مرز بوده و دروازه ورود ايران به بازارهاي اروپايي است اما هم‌اکنون 38 درصد جمعيت استان از بخش کشاورزي ارتزاق مي‌کنند اين در حالي است که با توجه به منابع محدود آبي توجه به ظرفيت معادن و اشتغال‌زايي در اين بخش مي‌تواند شاه‌کليد توسعه استان و رفع مشکل بيکاري در منطقه باشد.