اين حکايت، قصه بسياري از جواناني است که در اوج آرزوها اسير دود، قرص و تزريق شده و خيال هاي شعف انگيزشان زود در غبار اعتياد دود شده و محو و نيست مي شوند. احمد يکي از همين جوان_هاست ، روي بلوک سيماني ساختمان مخروبه اي نشسته، سيگار به دست بساط دود و دم براه انداخته و در آستانه ورود به دنياي دروغين خماري است. 35 سال بيشتر ندارد، از مدت ها پيش از خانواده بريده ، دختر و پسر خردسالش را از مدت ها پيش فراموش کرده و چه بي خيال مي گويد که ' کجاي کاري مشتي  من خودم را هم خيلي وقت پيش فراموش کرده_ام'. مي گويد: در يک مراسم عروسي دوستانم به مصرف ترياک تحريکم کردند و زمان دوري نگذشت که خود را اسير انواع مواد و قرص روانگردان ديدم ، از همه بريدم و همنشين دود و دم و خماري شدم. کمال يکي ديگر از معتادان جوان است که مي گويد: نمي دانم ولي خيلي زود و احساسي اسير مواد شدم ، پدر و مادرم خيلي تلاش کردند که ترک کنم ولي نتوانستم و اکنون ديگر از خانه و خانواده رانده شده ام. خانواده ام مي گويند: تا ترک نکني حق ورود به خانه نداري، من سه بار در کمپ اعتياد درمان شدم ولي هر بار دوباره بازگشتم ، ديگر نه من توان مالي دارم و نه خانواده ام به من اعتماد. مسلم ،اباذر، قربان ، حسين و احمد از دوستان کمال هستند؛ آنها هر شب در ساختمان مخروبه_اي، زير پلي و کانالي پاتوق مي کنند  روزها در خيابان هاي شهر پرسه مي زنند و شبها در اين مکان ها در هم مي لولند ، گاهي هم توسط ماموران نيروي انتظامي دستگير شده و به کمپ_هاي اعتياد سپرده مي شوند ولي باز حکايت همچنان تکراري است 'ترک، بازگشت و در نهايت مرگي سرد و زجرآور'.

*جان هايي که اعتياد همچنان مي گيرد 

بر اساس اعلام اداره کل پزشکي قانوني استان اردبيل، در نيمه اول سال جاري 18 نفر در اين استان بر اثر سوء مصرف مواد مخدر جان خود را از دست داده اند. در اين مدت تمام تلفات سوء مصرف مواد مخدر در استان اردبيل مرد بودند. اين در حالي است که بر اساس آمار کشوري ، در 6 ماه اول سال جاري از مجموع تلفات اعتياد در کشور يک هزار و 361 نفر مرد و 166 نفر زن بودند. در اين مدت استان هاي تهران با 349   فارس با 179 و اصفهان با 101 فوتي بيشترين و استان هاي خراسان جنوبي با هشت ، مازندران و ايلام هر کدام با 9 و گلستان ، سمنان و بوشهر هر کدام با 12 فوتي کمترين آمار تلفات اعتياد را داشته اند.

*سه درصد جمعيت استان اردبيل معتاد هستند

شفيع شفيعي ، مديرکل امور اجتماعي استانداري اردبيل گفت: سه درصد از جمعيت يک ميليون و 270 هزار نفري استان اردبيل را معتادان تشکيل مي دهد و اين استان در مقايسه با استان هاي ديگر يکي از مناطق پاک در کشور بشمار مي رود. به گفته کارشناسان، با اينکه وضعيت استان اردبيل از نطر اعتياد در مقايسه با ديگر استان ها وضعيتي نسبتا مناسب مي باشد اما اعتياد همچنان بعنوان خطري جدي کانون گرم خانواده ها را نشانه گرفته و در صورت عدم چاره جويي مرگ سفيد گريبانگير بسياري از جوانان اردبيلي نيز خواهد شد. ضمن اينکه هم اکنون نيز اعتياد عامل بسياري از آسيب هاي اجتماعي در استان مي باشد. دادستان عمومي و انقلاب اردبيل با تاکيد به آسيب ‌هاي جدي حضور معتادان در سطح شهرها بيان کرد: ?? درصد سرقت‌هاي خودرو توسط معتادان انجام مي‌شود و فرد معتاد از شير دستشويي پارک گرفته تا تابلوي راهنمايي را براي تهيه مواد سرقت مي‌ کند.

*چه بايد کرد؟ تقدم کدام است؟ پيشگيري يا مبارزه با اعتياد؟ 

بسياري از کارشناسان معتقدند که براي مقابله با معضل اعتياد نياز به يک کار فرهنگي گسترده است، پيشگيري بي شک مقدم بر درمان و مبارزه با معتادان و حتي قاچاقچيان است. بهنام بهشتي   دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان اردبيل نيز با تاکيد بر ضرورت توجه به امر پيشگيري از اعتياد به ايرنا گفت: 45 تشکل   سازمان و نهاد غيردولتي در پيشگيري از اعتياد و درمان معتادان در اين استان فعاليت مستمر دارند. وي افزود: در سال جاري بيش از 600 ميليون ريال از محل اعتبارات دولتي براي پيشبرد اهداف و برنامه هاي اين تشکل هاي غيردولتي براي مبارزه با اعتياد در اين استان کمک مالي شده است. بهشتي گفت: شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان اردبيل از فکر ، نظر ، انديشه و پيشنهادات افراد صاحب نظر در ريشه کني مواد افيوني از جامعه استقبال مي کند. او تشريح کرد: براي تشويق افراد در اين زمينه طرح ها ، مقالات و پايان نامه هاي دانشجويان کارشناسي ارشد با موضوع مقابله و پيشگيري از اعتياد و يا آسيب_هاي اجتماعي به مبلغ 20 ميليون ريال و مقالات دانشجويان دکتراي تخصصي به مبلغ 40 ميليون ريال خريداري شده و در جهت پيشگيري ، مقابله و درمان اعتياد مورد استفاده قرار مي_گيرد. بهشتي افزود: در 6 ماه اول سال جاري 14 هزار و 352 معتاد به انواع مواد مخدر سنتي و صنعتي در 92 مرکز درماني سرپايي و يا کمپ هاي ترک اعتياد تحت درمان قرار گرفته اند که هزينه 541 نفر از معتادان بي بضاعت مالي از سوي دولت و با معرفي به کمپ هاي ترک اعتياد زيرپوشش بهزيستي استان تامين شده است. دبير شوراي هماهنگي مبارزه با مواد مخدر استان اردبيل با اشاره به درمان معتادان در مراکز ترک اعتياد نيز گفت: 15 هزار و 500 معتاد در اين مراکز تحت درمان و مراقبت هاي ويژه هستند. بهشتي افزود: دولت در کنار افزايش شدت مبارزه با مواد مخدر از طريق تنگ کردن عرصه فعاليت قاچاقچيان مواد مخدر و سوداگران مرگ ، اجتماعي کردن راهکار پيشگيري و درمان را با حمايت از تشکل_هاي مردم نهاد غيردولتي در دستور کار قرار داده است. وي با اشاره به پيامدهاي وخيم اعتياد به مواد مخدر براي جامعه و افزايش آسيب_هاي اجتماعي خانواده هاي معتادين به مواد مخدر گفت: با راه اندازي و گسترش مراکز غيردولتي ترک اعتياد ضمن درمان معتادان زمينه براي بازگشت افراد معتاد به آغوش خانواده و پيشگيري از هم پاشيدگي کانون خانواده فراهم مي شود.

*ضرورت تهيه نقشه پيشگيري از اعتياد 

دکتر بهزاد ستاري ، مديرکل بهزيستي استان اردبيل با تاکيد بر ضرورت مبارزه همگاني با معضل اعتياد گفت: دومين نقشه راه پيشگيري اوليه از اعتياد اين استان تدوين شده است. وي افزود: در سند جامع پيشگيري اوليه از اعتياد زيرپوشش قرار دادن 40 درصد جمعيت استان مورد توجه قرار گرفته و هر سال 500 هزار نفر از جمعيت استان را شامل مي شود. او با اشاره به راهبردهاي کلان اين نقشه راه افزود: رصد متغيرهاي اجتماعي موثر بر اعتياد ، توسعه مشارکت هاي مردمي و توسعه خدمات پيشگيري راهبردهاي نقشه راه پيشگيري از اعتياد استان را تشکيل مي دهد. ستاري بيان کرد: تقويت و گسترش برنامه هاي پيشگيري اوليه از اعتياد ، کاهش نرخ بروز اعتياد ، پرهيز از موازي کاري و همسان سازي سياست هاي دستگاه هاي مختلف ، بکارگيري همه ابزارهاي علمي و عملي براي پيشگيري از سوء مصرف و ارتقاي رويکرد سلامت نگر در همه ابعاد زندگي از اين نقشه راه انتظار مي رود. وي ادامه داد: کساني که هرگز مواد مخدر مصرف نکرده اند ، کساني که گرايش به مصرف مواد دارند ، کساني که هنوز وابسته نشده اند و کساني که به صورت آزمايشي و تفنني مصرف مي کنند جامعه هدف نقشه راه پيشگيري اوليه را تشکيل مي دهند. وي همچنين به عضويت 22 دستگاه اجرايي استان در کميته فرهنگي و پيشگيري اشاره کرد و افزود: در زير مجموعه هر يک از دستگاه هاي اجرايي استان برنامه هايي تدوين شده که در مدت پنج سال اجراي اين نقشه راه اجرا مي شود. وي همچنين با اشاره به نقاط ضعف اولين نقشه راه پيشگيري اوليه از اعتياد که از سال 90 تا 94 اجرا شده گفت: نبود گروه ارزياب در اجرا از جمله نقاط ضعف اين نقشه بود که در نقشه دوم به آن توجه ويژه اي شد. ستاري بيان کرد: گروه ارزياب ديده بان اجراي برنامه هاي نقشه راه پيشگيري اوليه از اعتياد هستند که با برنامه ريزي هاي انجام شده در مسير پيشگيري از اوليه پيش مي روند. 

*ضرورت توجه به ايجاد مراکز ترک اعتياد کاربردي 

يکي از مشکلات اساسي براي ساماندهي معتادان در اردبيل کمبود مراکز ترک اعتياد تاثيرگذار است و لازم است مسوولان نسبت به ايجاد و راه اندازي اين مراکز اقدام کنند. هر چند چندين مرکز ترک اعتياد در اردبيل توسط بخش خصوصي ايجاد شده ولي به دليل بالابودن هزينه درمان در اين مراکز معتادان حاضر به درمان در آنها نيستند. ناصر عتباتي ، دادستان عمومي و انقلاب اردبيل در اين باره گفت: يکي از مشکلات معتادان براي ترک نبود مرکز نگهداري است و ضرو ري است شهرداري و ديگر نهادها مرکزي را براي نگهداري معتادان ايجاد کنند. وي افزود: افزايش حجم معتادان در زندان ها به دليل نبود مراکز نگهداري است و هر چقدر مراکز نگهداري توسط نهادهاي مربوطه ايجاد شود به همان ميزان از آمار معتادان در زندان ها کم مي شود. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا  وي با اشاره به آغاز به کار کمپ دوم اعتياد در مسير ساميان نيز اظهار کرد: تاکنون 124 نفر در اين مرکز پذيرفته شده اند و الگوي مناسبي براي جمع‌ آوري معتادان از سطح شهر ايجاد شده است.در حال حاضر 12 مرکز اقامت ميان‌مدت معتادان و کمپ ترک اعتياد در استان داير است.