بناي تاريخي رصدخانه مراغه که زماني مرکز شکوفايي علوم و فنون، آغاز عصر طلايي تمدن ايران زمين و حضور دانشمندان شهير آن دوران در اين خطه زرخيز بود، براي احيا به انتظاري نافرجام و مبهم نشسته است. رصدخانه اي که روزگاري الگوي بسياري از بناهاي عظيم و مشهور دنيا از رصدخانه چين تا سمرقند در قرون گذشته و مراکز نجومي در اروپا و آمريکا در عصر حاضر بوده است، اکنون حال و روز خوشي ندارد. اين بنا به عنوان سرآغاز تمدن شکوهمند ايراني و اسلامي به رغم وعده هاي بسيار در دولت هاي مختلف، همچنان منتظر اقدامي موثر براي احيا، ساماندهي و تجهيز است. سخنرانان و مسئولان عالي رتبه کشوري، استاني و شهرستاني و حتي دانشمندان و صاحب نظران بارها در مجامع ملي و بين المللي به وجود اين اثر کهن علمي و تاريخي باليده و به آن استناد کرده اند اما همه اين شعارها حاصلي براي احياي رصدخانه مراغه نداشته است. رصدخانه تاريخي و مشهور مراغه سال ها با نداري، بي توجهي و وعده هاي بدون عمل سپري کرده و اکنون در آستانه تخريب و نابودي کامل است و اگر اقدامي عاجل در اين زمينه انجام نگيرد، چه بسا چند ساب بعد ديگر اثري از آن بجا نماند؛ اثري که بازديدکنندگان خارجي و داخلي پس از حضور در آن، به تاسف و تاثر از وضعيت غمبار اين بناي تاريخي بسنده مي کنند.

در اين ميان حضور متعدد روساي سازمان ميراث فرهنگي و معاونان وي و مسئولان استاني و شهرستاني در مراغه براي بازديد از رصدخانه تاريخي، به رغم وعده و وعيدهاي آنان براي احياي آن تاکنون نتيجه اي نداشته است. از سوي ديگر واقع شدن اين رصدخانه در اراضي سايت يکي از نهادهاي امنيتي کشور از مهم ترين علل بي نتيجه ماندن تلاش ها براي احياي آن است؛ البته در جريان سفر سال گذشته هيات دولت به آذربايجان شرقي و مراغه، تصميماتي در اين خصوص گرفته شد که ظاهرا اين تصميمات نيز ثمر و نتيجه اي نداشته است.

دستگاه هاي پلانتاريوم (آسمان نما) که از سوي ميراث فرهنگي و با هزينه کرد ميلياردي براي تجهيز اين رصدخانه خريداري شده، به دليل بلاتکليفي آن، در گوشه اي در حال خاک خوردن است و ساماندهي مسير دستيابي به اين رصدخانه نيز که شهرداري مسئوليت آن را برعهده گرفته به دليل مشخص نشدن تکليف اراضي اين اثر تاريخي راکد مانده است.

عدم تخصيص بودجه در قالب برنامه هاي بودجه سالانه کشور براي احيا و نجات رصدخانه مراغه بزرگترين مانع براي تحقق آرزوي چندين ساله مردم اين خطه براي بازنمايي نماد تمدن ايران زمين است. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، رصد خانه مراغه که اين روزها آثار کمي از آن به جا مانده و سازه فعلي پوششي بر روي سازه قديمي آن است، يادگاري از دوران طلايي علم و فرهنگ ايراني اسلامي در دنيا محسوب مي شود که در سال 657 قمري بنا شد و در برپايي آن شخصيت هاي بزرگي مثل علامه قطب الدين فخرالدين مراغي، محي الدين مغربي، علي بن محمود نجم الدين الاسـطرلابي و ديگر بزرگان آن روزگار مشارکت داشتند. در نيمه دوم قرن هفتم هجري قمري، خواجه نصيرالدين طوسي با استفاده از قدرت و نفوذ خود در دربار هلاکو خان، تاسيس رصدخانه را آغاز و توانست اين مرکز علمي جهان اسلام را تاسيس کند.ساخت بناي رصـدخانه 15 سال به طول انجاميد و در اين مدت به دستور هلاکو، کتاب ها و اسباب و آلات علمي و نجومي بسياري در آن جمع شد.