صادرات چاقوي زنجان در هالهاي از ابهام
1398/04/05
گروه گزارش: در حال حاضر وضعيت صادرات چاقوي زنجان مطلوب نبوده و قوانين درستي در اين زمينه براي حمايت از صنعتگران وجود ندارد.
صنعت چاقوسازي از رشتههاي ماندگار و تاريخي استان زنجان محسوب مي شود که نيازمند توجه جدي و حمايت بيشتر از سوي متوليان امر است.در بررسي‌هاي به عمل آمده و با توجه به شواهد و مدارک، به طور قطع اعلام تاريخ دقيق و مشخص زمان شروع اين صنعت در استان زنجان مقدور نيست اما قديمي‌ترين چاقوي به دست آمده از مجموعه‌ي مرد نمکي در معدن نمک چهرآباد ( روستاي حمزه‌لو ) متعلق به هيجده قرن پيش از ميلاد است.
صنعت چاقوسازي برجسته‌ترين و مهمترين محصول صنايع دستي استان زنجان به لحاظ قدمت و پيشينه است که نداشتن برند خاص باعث ورود چاقوي چيني بي‌کيفيت و ارزان به بازار فروش شده است.چاقوي قاچاق خصوصا چيني رقيب بسيار سنگيني براي چاقوي داخل بوده و با قيمت نازل و کيفيت پايين خريداري و به دست مشتري مي‌رسد ولي هنرمند و صنعت‌گر استان از تمام توانمندي هاي خود براي ارتقاء و کيفيت بالاي صنعت چاقو استفاده مي‌کند.
يکي ديگر از موانع و مشکلات صنعت چاقو خريداري و تهيه مواد اوليه گران از سوي هنرمند است که اين امر موجب شده که صنعت‌گر چاقو را پس از توليد با قيمت بالاتري عرضه کند و اين موضوع ورود چاقوي قاچاق به بازار را تصريح کرده است.چاقوي چيني با مواد ناخالص و با اسم و مهر چاقوي زنجان به فروش مي‌رسد و اين به دليل مشکل اساسي در نبود برند خاص براي تفکيک چاقوي استان زنجان از چاقوي چيني است.
يکي از ظرفيت هاي مهم در زمينه صنعت چاقو صادرات آن است که در حال حاضر صنعتگران با مشکلات عديده اي در اين زمينه مواجه هستند.
اگر چه صادرات و ايجاد برند خاص براي صنعت چاقو مي تواند از ورود کالاهاي قاچاق و بي‌کيفيت جلوگيري کرده و باعث رونق اين هنر در سطح کشور شود اما هنوز راهکار جدي در اين زمينه وجود ندارد."الناز خدايي فرد" معاون صنايع دستي ميراث فرهنگي،صنايع دستي و گردشگري استان زنجان نيز به اين موضوع واقف بوده و معتقد است با الحاق دو تبصره به ماده 617 قانون، هنوز دستور العمل در اين زمينه نوشته نشده است.وي گفت: برخي نهادها پيش پيش اين قانون را اجرا مي کنند در حالي که دستور العمل در حال تدوين است.اين مسئول بيان داشت: در اين دستورالعمل تعاريف مشخص مي شود و پس از آن مي توان در اين زمينه نتيجه گيري کرد.
وي با بيان اينکه در حال حاضر کالاهاي لوکس در اين زمينه توقيف مي شود، افزود: مشکل ما تا جايي پيش رفته است که قلم تراش هنرمندان زنجاني توقيف مي شود.خدايي فرد گفت: استان زنجان در زمينه صنايع دستي، هنرمندان برجسته و فعالي دارد که ساليان سال در اين عرصه فعاليت کرده‌اند.
وي با اشاره به اينکه برخي از صنايع دستي استان از جمله مليله، چاقو و مس زبانزد است، افزود: يکي از صنايع هنري فعال در استان زنجان چاقو است که در حال حاضر يک هزار و 500 هنرمند در اين حوزه فعال هستند.
يکي از هنرمندان صنايع دستي استان زنجان از بلوکه شدن بار چاقوي خود در باکو خبرداد و گفت: با وجود نامه نگاري هاي انجام شده اين محموله که از مهر ماه سال گذشته توقيف شده است، وضعيت نامشخصي دارد.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از موج رسا، جرجيسي با بيان اينکه صادرات چاقو با مشکلات عديده اي مواجه است، افزود: محموله صنايع دستي که در اوج و خرابي بازار در دوره دوم تحريم ها براي حمايت از توليد صادر شده است،هنوز بلاتکليف است.
گفتني است با توجه به اينکه ايرانيان در بين ديگر کشورهاي دنيا از جنگاوران بي‌باک و چيره‌دست شناخته شده‌اند ناگزير بايد از ابزارهاي جنگي خوبي برخوردار بوده باشند، چراکه در زبان فارسي نام ابزارهاي جنگي به جاي مانده که برخي از آنها را در ايران باستان يعني در نوشته‌هاي روزگار هخامنشيان و بيشتر آنها را در نامه ديني ايرانيان، اوستا، مي‌يابيم. بيشتر اين ابزار در حال حاضر نيز بين نوشته‌ها، مشاهده مي‌شود، کمان ابرو، کمند گيسو، تير‌مژه دلدار، از جمله تشبيهات زيبا و دلنشين ادبيات فارسي هستند.
قديمي‌ترين چاقوي به دست آمده از مجموعه‌ي مرد نمکي در معدن نمک چهرآباد (روستاي حمزه‌لو) متعلق به هجده قرن پيش است.اين چاقو داراي دسته‌اي از شاخ بز است و طول آن 11 سانتي‌متر بوده که با استفاده از دو ميخ پرچ به تيغه‌اي متصل شده است.
طول تيغه 8.5 سانتي‌متر اندازه‌گيري شده و تيغه مقداري زنگ زده است.غلاف آن از جنس چرم بوده و با بندي از جنس چرم به به لباس وي متصل بوده است. طول غلاف 15.5 سانتي‌متر بوده که در عرض آن شکافي تعبيه شده و احتمال مي‌رود وسيله‌اي شبيه گوش‌پاک‌کن يا نوعي سنجاق در آن جاسازي شده است.اين چاقو را مي‌توان به عنوان نخستين و قديمي‌ترين سند موثق به دست آمده در خصوص صنعت چاقوسازي زنجان نام برد.شاردن نقل مي‌کند که در زمان او هيچ يک از ايرانيان بدون شمشير از خانه بيرون نمي‌رفتند. تيغه اين شمشيرها به قدري برنده بود که بر طبق داستان‌هاي قديمي اگر با دست پهلواني به سواري زده مي‌شد او را از فرق سر تا روي زين به دو نيم مي‌کرد.با ورود سلاح گرم به بازار به تدريج حمل و استفاده از سلاح سرد منسوخ شد.
صنعت شمشيرسازي نيز رو به افول مي‌رود و در حد چاقوسازي و ساخت اشياء برنده مورد نياز روزمره زندگي به حيات خود ادامه مي‌دهد، يکي از شهرهايي که صنعت چاقوسازي و ساخت اشياء برنده را حفظ کرده و بيشترين شهرت و معروفيت را در ايران دارد، شهر زنجان است.
هنوز چاقوسازي در زنجان به طور قطع ماحصل عواملي چون موقعيت جغرافيايي و نقش زنجان در جنگ‌هاي مختلف تاريخي (قبل از اسلام و بعد از اسلام)، موقعيت سوق‌الجيشي استان نسبت به استان‌هاي همجوار، قرار گرفتن بر سر تمدن‌هاي شرقي، غربي و نزديکي به فلات مرکزي، وجود و فراهم بودن مواد اوليه و معادن غني آهن و مس و ... است.
منبع :