آرتميا گنج گرانبها در دل درياچه اروميه
1398/10/02
سرويس اقتصادي: آرتميا يک گنج بيپايان در دل درياچه اروميه است که در صورت توجه مسوولان و با مديريت اصولي ميتواند تحولي در اقتصاد منطقه ايجاد کند. آرتميا جانداري است سخت پوست که در آبهاي شور زندگي ميکند و به عنوان نياز اصلي صنعت آبزيپروري داراي اهميت اقتصادي و زيست محيطي فراواني است.
در دنيا سالانه بيش از دو هزار تن سيست(تخم) آرتميا معامله ميشود و به خصوص از خود آرتميا يا سيست آن در تغذيه مراحل نوزادي ماهيان، سخت پوستان و نرمتنان سود مي برند.قيمت هر کيلوگرم از اين سخت پوست در بازارهاي جهاني با توجه به کيفيت آن حدود 120 تا 200 دلار است.درياچه اروميه از مهمترين زيستگاههاي آرتميا در ايران است که با توجه به ويژگيهاي خاص آن »آرتميا اروميانا« نام گذاري شده و در صورت مديريت صحيح ميتواند تحولي در اقتصاد استان ايجاد کند.
*صنعت آبزي پروري به طور کامل وابسته به اين موجود است
رحيم حب نقي رييس دانشگاه اروميه در مورد اين محصول ارزشمند اظهار کرد: مرکز پژوهشکده آرتميا و آبزيان دانشگاه اروميه داراي دانش فني و علمي عملآوري آرتميا بوده و اين دانش امروزه مورد نياز پرورش دهندگان آرتميا به طور طبيعي و مصنوعي است.
رييس دانشگاه اروميه ادامه داد: صنعت آبزيپروري به طور کامل وابسته به آرتميا بوده و بعضي نوزادان ماهيان غذاي زنده مصرف مي کنند و به علت بالا بودن پروتئين آرتميا اين موجود زنده بسيار حائز اهميت است .
وي بيان کرد: اگر از 100 تخم آرتميا 90 درصد آن به نوزاد تبديل شود يکي از حائز اهميت ترين و اقتصاديترين عمل در صنعت آبزيپروري خواهد بود و استعداد عمل آوري و فن و دانش آن نزد هر کسي نبوده و کشور روسيه تنها 26درصد ميتواند تخم آرتميا را عمل آوري کند.
وي با اشاره به اينکه دانش فني عمل آوري در کشور و استان وجود دارد افزود: درياچه اروميه بزرگترين زيستگاه طبيعي پرورش آرتميا بوده و هم توانايي و دانش اين را دارد که در کنار درياچه اروميه اين موجود زنده را به صورت مصنوعي نيز پرورش دهيم .
*کار شکني وزارت نيرو براي پرورش مصنوعي آرتميا در آذربايجانغربي
رييس دانشگاه اروميه با اشاره به اينکه آبهاي کنار درياچه اروميه شور شده و مي توان با استفاده از اين آبها در استخرهاي منطقه فسندوز به پرورش آرتميا پرداخت بيان کرد: دانشگاه اروميه با ارائه پيشنهاد و با وجود جلب رضايت دريافت مجوز از ستاد درياچه اروميه و اداره کل محيط زيست آذربايجانغربي و اعلام همکاري يک شرکت خصوصي براي پرورش آرتميا، متاسفانه وزارت نيرو مجوز استفاده از آبهاي شور و آبهاي سطحي را نداده است.
*قاچاق آرتميا خطري جدي براي زيست بوم درياچه
وي اضافه کرد: در حال حاضر به صورت غير علمي تخم آرتميا از درياچه اروميه برداشت و به طور قاچاق به قيمت بسيار پايين به فروش ميرسد و اين امر نيز موجب خواهد شد از ذخاير آرتمياي درياچه اروميه کاسته شود.حب نقي گفت: اگر دولت اجازه استفاده از آبهاي سطحي را دهد، با دانش فني موجود در بين کارشناسان پژوهشکده آرتميا و آبزيان دانشگاه اروميه، با توليد آرتميا ارزش افزوده آن بالا رفته و اين صنعت مي تواند جايگزيني براي صنعت کشاورزي شود که امروزه به دليل شور شدن آبهاي اطراف درياچه، صنعت کشاورزي دچار معضل شده است و بيشتر کشاورزان بيکار شده و اين امر ميتواند محل درآمدي مناسبي براي کشاورزان و جوانان بيکار منطقه باشد.
*عدم آگاهي مسوولين از اهميت پرورش علمي آرتميا
وي ادامه داد: با توجه به دارا بودن دانش فني و علمي بين متخصصان و ظرفيت هاي فراوان منطقه و استفاده از نعمتهاي خدادادي درياچه اروميه ميتوان ظرفيت اقتصاد استان را بالا برد.
حب نقي با اشاره بر اين موضوع که هيچ گونه طرح اجرايي در مقياس بزرگ براي پرورش آرتميا، در آذربايجانغربي وجود ندارد خاطر نشان کرد: طرح پيشنهادي ايجاد استخر طبيعي در قسمت جنوبي درياچه اروميه که خشک شده و گياهاني در اين مسير رشد کرده بهترين مکان براي ايجاد استخر پرورش آرتميا به طورطبيعي و بدون سرمايه گذاري با وجود آب درياچه است که متاسفانه عدم آگاهي مسوولين مانع توسعه و پيشرفت اجراي اين طرح شده است.
*با بهتر شدن اوضاع درياچه اروميه حال و روز آرتميا هم بهتر شد
علي نکويي فرد رئيس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور در خصوص آخرين وضعيت زيست آرتميا در درياچه اروميه و کشور اظهار کرد: با بحراني شدن وضعيت درياچه اروميه آرتميا تنها موجود زنده درياچه، نيز با شرايط بحراني شديدي مواجه بود به طوري که در دو ماه ابتداي سال 97 هيچ گونه مراحل زيستي آرتميا ديده نشد.وي بيان کرد: اين در حالي است که امسال با بهبود شرايط درياچه اروميه بعد از دو دهه آرتميا به صورت زنده در سطح آب درياچه اروميه مشاهده شده و تعداد آن نيز به صورت قابل توجهي در حال افزايش است.وي اضافه کرد: بر اساس آخرين ارزيابي انجام شده ذخاير آرتمياي درياچه اروميه که پس از افزايش تراز آب درياچه در ارديبهشت ماه سال جاري انجام شد، در هر مترمکعب از آب اين زيست بوم 400 عدد نوزاد، 400 عدد آرتمياي جوان و 200 عدد آرتمياي بالغ وجود دارد.نکويي فرد بيان کرد: اگر شرايط بهبود درياچه اروميه تداوم داشته باشد ميتوان ضمن احياي ذخاير اين موجود ارزشمند اميدوار به توليد و تأمين بخشي از نياز کشور به آرتميا از درياچه اروميه نيز بود.
*راهاندازي دومين بانک ژن آرتميايي دنيا در آذربايجانغربي
وي در خصوص ذخاير آرتميا در اروميه و کشور بيان کرد: بعد از چندين سال مطالعه انجام گرفته با هدف شناسنامه دار کردن و صيانت از آرتميا بانک ژن آرتميا به عنوان دومين بانک ژن دنيا بهمن ماه سال 97 در اروميه راه اندازي شد.نکويي فرد ادامه داد: در اين بانک ژن از 17 نقطه کشور که آرتميا در آنها وجود داشت به همراه 42 نقطه دنيا سيستهاي آرتميا به همراه آرتميا اروميانا گونه اختصاصي درياچه اروميه جمع آوري و در اين بانک ژن نگهداري ميشود.رئيس مرکز تحقيقات آرتمياي کشور از پرورش و نگهداري بانک ژن آرتميا به صورت زنده در اروميه نيز خبر داد و اضافه کرد: هم اکنون در هشت استخر با پوشش پلاستيکي که در اروميه راه اندازي شده آرتميا به صورت زنده با هدف بقاي نسل و جلوگيري از هر گونه خدشه به آن پرورش و نگهداري ميشود.وي در خصوص نياز کشور به آرتميا عنوان کرد: آرتميا غذاي اصلي ميگو، ماهيان دريايي، ماهيهاي زينتي و ماهيان خاوياري در مرحله اوليه رشد است و در مرحله لارو يا همان نوزاد، اين موجودات براي رشد به آرتميا نياز دارند به نحوي که اگر امروز آرتميا از سيستم تغذيه آبزيان حذف شود، صنعت آبزيپروري با مشکل مواجه و از بين خواهد رفت.
*ميزان آرتمياي توليد شده در درياچه اروميه سالانه بيش از آرتمياي توليد شده در جهان
ناصر آق رييس و بنيانگذار پژوهشکده آرتميا و آبزيان دانشگاه اروميه و رييس انجمن علمي آبزي پروري ايران، در رابطه با پرورش آرتميا در اروميه اظهار کرد: درياچه اروميه يکي از بزرگترين زيستگاههاي طبيعي آرتميا در جهان بوده به طوري که ميزان آرتمياي توليد شده در اين درياچه، سالانه بيش از آرتمياي توليد شده در ساير نقاط دنيا بود و آرتميا اورميانا يکي از هفت گونه آرتمياي شناخته شده در جهان و منحصر به درياچه اروميه است در حالت طبيعي حدود 55 درصد پروتئين و ده درصد چربي دارد.وي افزود: درياچه بزرگ نمک، واقع در شمال ايالت يوتا، بزرگترين درياچه نمک آمريکا بوده و از نظر شرايط و ظرفيت به طور کامل مشابه درياچه اروميه است. بهره برداري اقتصادي و تجاري از درياچه بزرگ نمک از سال 1950 آغاز شد و سالانه 1.5ميليارد دلار معادل بيش از بيست هزار ميليارد تومان درآمد دارد.وي اذعان کرد: در حال حاضر پژوهشکده آرتمياي اروميه جزء بهترين مراکز پژوهشي آرتميا و آبزيان در سطح دنيا است و تاکنون تحقيقات زيادي در ارتباط با تدوين دانش فني و بيوتکنيک بومي براي پرورش آرتميا و ماهيان اقتصادي با ارزش انجام داده است.
*استخرهاي خاکي فسندوز بهترين مکان براي پرورش آرتميا در آذربايجانغربي
رييس پژوهشکده آرتميا و آبزيان اذعان کرد: حدود 20 سال پيش در منطقه فسندوز آذربايجانغربي استخرهايي به وسعت دو هزار هکتار براي پرورش ماهي آماده شدند که در حال حاضر به خاطر نبود آب شيرين کافي براي پرورش ماهي تعطيل است با توجه به شوري آب در منطقه و رشد آرتميا در آبهاي شور اين استخرها بهترين مکان براي پرورش مصنوعي آرتميا به شمار ميرود.وي با اشاره به اينکه استاندار آذربايجانغربي از طرح پرورش مصنوعي آرتميا در استخرهاي فسندوز حمايت ميکند اذعان کرد: با تلاشهاي بسيار پژوهشکده آرتميا و آبزيان دانشگاه اروميه و استانداري آذربايجانغربي براي کسب رضايت اداره محيط زيست و ستاد احياي درياچه اروميه، تنها مانع باقيمانده وزارت نيرو است که اميد است بزودي با صدور مجوز لازم، فعاليت هاي پرورش آرتميا در آن منطقه آغاز شود.
*اشتغالزايي، افزايش درآمد و افزايش ارزآوري در صنعت پرورش آرتميا
آق خاطر نشان کرد: در صورت بهرهبرداري از دو هزار هکتار استخر براي پرورش آرتميا براي دو هزار نفر به طور مستقيم شغل ايجاد شده و با ساخت کارخانههاي عمل آوري و فرآوري آرتميا و آغاز صادرات آرتميا افراد بيشتري مشغول به کار خواهند شد.وي افزود: با اجرايي شدن طرح پرورش آرتميا در استخرهاي فسندوز و بهره برداري اصولي و علمي از آرتمياي درياچه اروميه کل نياز کشور به آرتميا تامين شده و قادر به صادرات اين محصول با ارزش به کشورهاي همسايه نيز خواهيم بود و ميتوان 40 تا 50 ميليون دلار براي کشور ارزآوري و درآمد زايي کرد.رييس پژوهشکده آرتميا و آبزيان دانشگاه اروميه با اشاره به اينکه صنعت آبزي پروري به طور 100 درصد به آرتميا وابسته است تاکيد کرد: تقريبا کل نياز کشور از آمريکا و چين وارد ميشود و امروزه به هر دليلي اگر واردات تخم آرتميا متوقف شود صنعت آبزي پروري کشور با خطر بزرگي مواجه خواهد شد.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل از فارس، با گسترش صنعت آبزي پروري و اهميت فناوري در دنيا، به خصوص در ميزان و توسعه روزافزون پرورش انواع ميگو و ماهي در کشور و با توجه به اينکه آرتميا يکي از فاکتورهاي مهم در امر پرورش و تغذيه ميگو است و از نظر اقتصادي ارزش آرتميا و قيمت آن در بازارهاي جهاني رو به افزايش است مي توان با بهره برداري اصولي و علمي از اين موجود آبزي چه به صورت پرورش مصنوعي و با استفاده از منابع طبيعي درياچه اروميه در آذربايجان غربي، علاوه بر تامين نياز داخلي، با صادرات مقادير مازاد اين محصول به صورت قابل توجهي براي کشور ارزآوري کرد.درياچه اروميه با حدود پنج هزار کيلومتر مربع مساحت، علاوه بر غني بودن از نظر املاح و مواد معدني زيستگاه گونه اي از آرتميا بنام آرتميا اورميانا بوده است که به نوع خود منحصر به فرد است بنابراين انتظار ميرود مسوولان ذي ربط تمامي اهتمام خودرا براي استفاده بهينه از اين گنج بي پايان به کاربرده و تحولي در اقتصاد منطقه به وجود آورند.
منبع :