ربع رشيدي اولين و بزرگترين دانشگاه جهان
سیری در استان ها//
1401/02/18
گروه سيري در استان ها: بناي ربع رشيدي در شهر تبريز و در محله خوش آب و هواي باغميشه واقع در دامنه‌هاي کوه بيلانکوه قرار گرفته است. به دليل آب و هواي خوب منطقه اطراف اين بنا پوشيده از درختان و فضاي سبز است، همچنين پارک بزرگ ربع رشيدي، شمس تبريزي و چندين پارک و بوستان در نزديکي ربع رشيدي قرار دارد. شهر تبريز يکي از کهن‌ترين شهرهاي ايران است و تاريخ اوليه آن به درستي معلوم نيست و بحث هاي زيادي در اين رابطه مطرح شده است. اکتشافات اخير نشان از وجود تمدن در شهر تبريز در هزاره اول و دوم قبل از ميلاد دارد.
گروه سيري در استان ها: بناي ربع رشيدي در شهر تبريز و در محله خوش آب و هواي باغميشه واقع در دامنه‌هاي کوه بيلانکوه قرار گرفته است. به دليل آب و هواي خوب منطقه اطراف اين بنا پوشيده از درختان و فضاي سبز است، همچنين پارک بزرگ ربع رشيدي، شمس تبريزي و چندين پارک و بوستان در نزديکي ربع رشيدي قرار دارد. شهر تبريز يکي از کهن‌ترين شهرهاي ايران است و تاريخ اوليه آن به درستي معلوم نيست و بحث هاي زيادي در اين رابطه مطرح شده است. اکتشافات اخير نشان از وجود تمدن در شهر تبريز در هزاره اول و دوم قبل از ميلاد دارد.
در زمان حکومت مغول ها در ايران سه سال پس از به قدرت رسيدن غازان‌خان، در سال 694 قمري 674 خورشيدي) وزير اعظم دربار خواجه صدرالدين زنجاني به دستور غازان‌خان به قتل مي‌رسد و خواجه رشيدالدين فضل‌الله همداني که پيش از حمله مغول در قلعه‌هاي اسماعيليه زندگي مي‌کرد وزير اعظم غازان خان شد که خدمات بسياري را براي غرب ايران و منطقه آذربايجان به ارمغان آورد، بناي ربع رشيدي از جمله يادگارهاي وي است.
رشيدالدين فضل‌الله الوزير ابن عمادالدوله ابي الخير بن موفق‌الدوله علي همداني در حدود سال 648 قمري (629 خورشيدي) در همدان و در يک خانواده پزشک يهودي متولد شد. نياي بزرگ او »موفق‌الدوله علي« يک عطار يهودي بود و به همراه خواجه نصيرالدين طوسي در دژ الموت مهمان اجباري اسماعيليان بود و پس از يورش هلاکو به آنجا به خدمت وي درآمد. رشيد الدين در سال 718 هجري قمري بر اثر اختلافات سياسي کشته و بعد از وي ربع رشيدي هم دچار غارت و ويران شد.
ساخت ربع رشيدي از نظر معماري مانند شهري کوچک بوده که مدرسه، مسجد، کتابخانه، مهمانسرا، حمام، دارالايتام، بيمارستان و… داشته است. خواجه رشيدالدين براي تأمين هزينه‌هاي ربع رشيدي املاک بسياري را در نقاط مختلف اعم از ايران، افغانستان، گرجستان و… وقف ربع رشيدي کرد.
شاردن، جهانگرد مشهور فرانسوي، که در سال 1084 قمري به ايران سفر کرده بود درباره ربع رشيدي مي‌نويسد:صد سال پيش شاه عباس کبير دستور به تعمير آن داد، ولي شاهان ديگر صفوي توجهي بدان نکردند و دوباره ويران شد.
خواجه رشيدالدين براي ساماندهي املاک وقفي به مجموعه ربع رشيدي وقف‌نامه‌اي را تهيه کرده که به وقف‌نامه ربع رشيدي معروف است. اينک فقط يک جلد از آن در کتابخانه مرکزي شهر تبريز قرار دارد. اين نسخه در سال 1348 از خانواده حاجي ذکاءالدوله سراجمير که آن را نگهداري مي‌کردند از سوي انجمن آثار ملي خريداري شد.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از تبريز پديا،وقف‌نامه ربع رشيدي در خرداد ماه 1386 از سوي سازمان کتابخانه ملي ايران به يونسکو معرفي شد و در نشستي که از 21 تا 25 خرداد در يونسکو بر‌گزار شد، به همراه شاهنامه بايسنقري در فهرست ميراث مستند اين سازمان به‌ثبت رسيد.
منبع :