تبعات خشکی دریاچه ارومیه مهاجرت6 میلیون نفر را به همراه دارد

گروه گفتگو:دبیر فدراسیون آب ایران به گستره توفان نمک دریاچه ارومیه اشاره کرد و گفت: توفان نمک دریاچه ارومیه علاوه بر تحت تاًثیر قرار دادن استان‌های همجوار دریاچه، تا هزاران کیلومتر دورتر یعنی تا شمال شرق ایران را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد و گستره آن به استان‌های تهران، قم، خراسان شمالی، خراسان رضوی و سمنان هم می‌رسد.

گروه گفتگو:دبير فدراسيون آب ايران به گستره توفان نمک درياچه اروميه اشاره کرد و گفت: توفان نمک درياچه اروميه علاوه بر تحت تاًثير قرار دادن استان‌هاي همجوار درياچه، تا هزاران کيلومتر دورتر يعني تا شمال شرق ايران را هم تحت تاثير قرار مي‌دهد و گستره آن به استان‌هاي تهران، قم، خراسان شمالي، خراسان رضوي و سمنان هم مي‌رسد. در بهترين حالت حدود ? ميليون نفر از جمعيت ساکن در حاشيه اين درياچه را مجبور به ترک منطقه خواهد کرد.
دبير فدراسيون آب ايران به گستره توفان نمک درياچه اروميه اشاره کرد و گفت: توفان نمک درياچه اروميه علاوه بر تحت تاًثير قرار دادن استان‌هاي همجوار درياچه، تا هزاران کيلومتر دورتر يعني تا شمال شرق ايران را هم تحت تاثير قرار مي‌دهد و گستره آن به استان‌هاي تهران، قم، خراسان شمالي، خراسان رضوي و سمنان هم مي‌رسد. در بهترين حالت حدود ? ميليون نفر از جمعيت ساکن در حاشيه اين درياچه را مجبور به ترک منطقه خواهد کرد.
عليرضا شريعت گفت: اين ? ميليون به کجا مهاجرت خواهند کرد؟ هزاران ميليارد تومان بايد صرف اسکان و زندگي اين افراد در مناطق ديگر شود. آيا به اين فکر کرده‌ايم که اگر در احياي درياچه اروميه احيا نشود و اين جمعيت ? ميليون نفري مجبور به مهاجرت به استان‌هاي ديگري شوند چه اتفاقي خواهد افتاد؟ آيا زيرساخت‌هاي لازم براي استقرار اين جمعيت در ديگر استان‌ها وجود دارد؟ قطعا خير!
مسئول سابق دفتر نظارت و پايش ستاد احياي درياچه اروميه ضمن اشاره به تبعات بي‌شمار خيزش توفان نمک ناشي از خشک شدن درياچه اروميه تنها راه جلوگيري از اين توفان را احياي درياچه دانست و گفت: با گفتمان مشترک، همدلي وهمراهي همه دستگاه‌هاي متولي بخش آب و به دور از رقابت‌هاي جناحي و سياسي مي‌توان درياچه اروميه را احيا کرد و جلوي بروز اين پديده خطرناک را گرفت.
عليرضا شريعت در گفتگوي اختصاصي به ترکيبات ريزگردهاي توفان‌هاي نمکي درياچه اروميه اشاره و اظهارکرد: بر اساس گزارش‌هاي مطالعات صورت گرفته توسط دانشگاه‌هاي علوم پزشکي تبريز و اروميه - که در همان ابتداي شروع فعاليت ستاد صورت گرفت - ذرات موجود در ريزگردهاي نمکي درياچه اروميه حاوي ترکيبات کلسيم، آهن، آلومنيوم و منيزيم هستند. کلسيم موجود در محيط خطر ابتلا به سنگ کليه، گرفتگي مجاري کليه و رگ‌هاي خوني را بالا مي‌برد. آهن موجود در اين ريزگردها نيز ممکن است منجر به ورم و بروز آسيب‌هاي چشمي شود و جذب آن از طريق تنفس طولاني‌مدت نيز التهاب ريه را در پي دارد.
وي افزود: تنفس منيزيم موجود در ريزگردها باعث افسردگي، گيجي و ضعف عمومي مي‌شود، اما درباره آلومينيوم وضع از اين هم بدتر است و حتي تنفس کوتاه‌مدت ذرات حاوي آلومينيوم باعث سرفه، تحريک شش و صدمه به دستگاه تنفسي مي‌شود. اگرچه خشکي درياچه اروميه طيف گسترده‌اي از بيماري‌ها يا اختلالات را موجب مي‌شود، اما مهم‌ترين و شايع‌ترين اين اختلالات متوجه ريه، مري، سيستم عصبي و دستگاه‌هاي داخلي خواهد شد.
شريعت با اشاره به نتايج يک پيمايش توضيح داد: نتايج يک پيمايش آماري - که در ستاد احياي درياچه اروميه و با همکاري پليس راه منطقه انجام گرفت - نشان داد پرآبي درياچه اروميه باعث کاهش بسيار تصادفات رانندگي در مسير جاده حاشيه درياچه اروميه و حتي کاهش دعواهاي خياباني در شهر اروميه شده و اين روند بهنگام خشک شدن درياچه اروميه به‌طور کامل برعکس شده بود. اين موضوع نشان مي‌دهد که" آب" يک ماده چند وجهي است که علاوه بر جنبه‌هاي اقتصادي، بهداشت و سلامت و ... وجه بهداشت رواني هم دارد.
مسئول سابق دفتر نظارت و پايش ستاد احياي درياچه اروميه ادامه داد: متاسفانه موضوعي که هميشه مغفول مي‌ماند، بي‌توجهي بسياري از مسئولان و حتي دلسوزان در خصوص اثرات مخرب خشک شدن درياچه اروميه و ديگر درياچه‌ها، رودخانه‌ها و تالاب‌ها بر بهداشت رواني مردم است چراکه همه اين نعمات خداوندي به منظور ايجاد آرامش روحي و روان انسان‌ها آفريده شده است و نابودي آن‌ها علاوه بر مشکلات جسماني، عوارض روحي و رواني بسياري دارد و مي‌بايست به عنوان يک موضوع مهم مورد توجه قرار گيرد.
وي به گستره توفان نمک درياچه اروميه اشاره کرد و گفت: توفان نمک درياچه اروميه علاوه بر تحت تاًثير قرار دادن استان‌هاي همجوار درياچه، تا هزاران کيلومتر دورتر يعني تا شمال شرق ايران را هم تحت تاثير قرار مي‌دهد و گستره آن به استان‌هاي تهران، قم، خراسان شمالي، خراسان رضوي و سمنان هم مي‌رسد. در بهترين حالت حدود ? ميليون نفر از جمعيت ساکن در حاشيه اين درياچه را مجبور به ترک منطقه خواهد کرد.
دبير فدراسيون آب ايران افزود: اين ? ميليون به کجا مهاجرت خواهند کرد؟ هزاران ميليارد تومان بايد صرف اسکان و زندگي اين افراد در مناطق ديگر شود. آيا به اين فکر کرده‌ايم که اگر در احياي درياچه اروميه احيا نشود و اين جمعيت ? ميليون نفري مجبور به مهاجرت به استان‌هاي ديگري شوند چه اتفاقي خواهد افتاد؟ آيا زيرساخت‌هاي لازم براي استقرار اين جمعيت در ديگر استان‌ها وجود دارد؟ قطعا خير!
اين کارشناس آب با اشاره به تاثير گرد و غبار نمک بر کشورهاي همسايه تاکيد کرد: اين پديده علاوه بر مناطقي در ايران، کشورهاي همسايه را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد.
وي با توجه به آسيب‌هاي ناشي از توفان نمک و راهکارهاي جلوگيري از آن گفت: هر چه رطوبت درياچه اروميه بيشتر باشد، امکان خيزش گرد و غبار نمک از سطح آن کمتر خواهد بود. در صورت تداوم خشکي درياچه و تغيير بافت بستر درياچه، اين ذرات نمکي با کمترين ميزان باد هزاران کيلومتر از غرب تا شمال شرق کشور را در بر خواهند گرفت. به علاوه نشستن اين گرد و غبار روي برگ درختان و گياهان باعث نابودي آن‌ها نيز مي‌شود. مواد و املاح اين گرد و غبار از نظر شيميايي به‌گونه‌اي است که بر حيات گونه‌هاي جانوري منطقه هم اثرگذار است.
شريعت در ادامه تاکيد کرد: ابتدا بايد بپذيريم که نمي‌توان جلوي توفان نمک را گرفت بلکه لازم است درياچه اروميه را از حالت بي‌آبي خارج کرد.
وي به پيش‌بيني مرحوم پرفسور پرويز کَردُواني - جغرافي‌دان و پدر کويرشناسي ايران- درباره عدم احياي درياچه اروميه اشاره و اظهار کرد: او معتقد بود که درياچه اروميه احيا نخواهد شد چراکه از نظر مهندسي قابل انجام نيست و براي جلوگيري از تبعات خشک شدن درياچه مانند خيزش گرد و غبار نمک بايد روي کل درياچه يک لايه خاک ريخت. در همان مقطع بنده معتقد بودم که سخنان پرفسور کردواني در خصوص عدم احياي درياچه اروميه کاملا بجاست، ولي از يک منظر ديگر.
شريعت ادامه داد: آنچه که او به عنوان مسايل تکنيکال و مهندسي به عنوان چالش احياي درياجه اروميه مطرح مي‌کرد، به نظر من مي‌توانست به‌گونه‌اي ديگري بيان شود چراکه چالش اصلي عدم احياي درياچه اروميه عوامل غير مهندسي و غير تکنيکال هستند و عامل اصلي آن به‌طور قطع عدم باور، اعتقاد و همراهي همه دستگاه‌هاي حاکميتي اعم از قواي سه گانه و نهادها و سازمان‌هاي مختلف همچنين تعارض منافع است که به آن بخشي‌نگري و ماموريت‌محوري بخش‌هاي مختلف را مي‌توان اضافه کرد. به تعبيري درياچه اروميه به محلي براي منازعات حزبي و سياسي و استاني تبديل شد که اميدوارم هر چه سريع‌تر و با تغيير پارادايم و در يک محيط کاملا غير احساسي و ملي به داد اين درياچه زيبا و حياتي برسيم.
اين کارشناس آب به بخشي از فعاليت‌هاي انجام شده در ستاد احياي درياچه اروميه به منظور احياي درياچه اروميه اشاره و اظهارکرد: مهم‌ترين اقدامي که در تاريخ آب کشور بي سابقه بود و براي اولين بار با درايت چيت‌چيان - وزير اسبق وزارت نيرو - و پيگيري ستاد اتفاق افتاد موضوع «الزام به رعايت دقيق حق‌آبه محيط زيستي درياچه اروميه» از طرف اين وزارتخانه بود که تا آن مقطع عليرغم وجود مصوبات قانوني به آن عمل نمي‌شد و همين موضوع تاثير شگرفي در رهاسازي حق‌آبه به درياچه و آبگيري تالاب‌ها داشت، ولي متاسفانه در اواخر دولت دوازدهم و تحت فشارهاي سياسي و همينطور تفکر استاني به‌طور ناقص انجام گرفت.
شريعت افزود: از اقدامات ديگر مي‌توان به مصوبه کارگروه نجات درياچه اروميه به جلوگيري از توسعه کشاورزي و يا طرح‌هاي انتقال آب و تغيير الگوي کشت اشاره کرد که اين فعاليت‌ها هم در دوره گذار دولت دوازدهم و شروع دولت سيزدهم رها شد و اعتبارات لازم براي انجام اين فعاليت‌ها پرداخت نشد البته اميدوارم که در دوره جديد و در کارگروه فعلي مسئله احياي درياچه اروميه دوباره به عنوان يک مسئله ويژه در دستور کار قرار گيرد.
وي در ادامه اظهارکرد: به‌طور قطع هر کار جديدي خالي از اشکال نيست و فعاليت‌هاي ستاد احياي درياچه اروميه کاستي‌هايي داشت، ولي بايد بپذيريم همين که بعد از مدت‌ها توانست مسئله آب و محيط زيست را در صدر توجه قرار دهد و همه دستگاه‌هاي مرتبط را دور يک ميز جمع کند، به عنوان يک دستاورد بزرگ بايد مورد توجه قرار گيرد و صد البته در همان مدت فعاليت ستاد، عليرغم همه مشکلات و تنگناها درياچه به تثبيت رسيد و همين که در حال حاضر با الگوبرداري و تجارب حاصله از اين ستاد، ستاد احياي زاينده رود هم شکل گرفته نشاندهنده آن است که تجارب اين مجموعه بايد مورد توجه جدي قرار گيرد.

مساله آب را جناحي نکنيم

شريعت افزود: با توجه به چند وجهي بودن موضوع آب، اگر بتوانيم موضوعات مربوط به " آب و محيط زيست " را در يک محيط تعاملي و گفتگو محور و استفاده از همه ظرفيت‌هاي ملي شامل دستگاه حاکميتي، بخش خصوصي و ذي‌نفعان حل کنيم به‌طور قطع حل موضوعات ديگر کشور خيلي راحت‌تر خواهد بود.
دبير فدراسيون صنعت آب ايران باتوجه به مسئله بحران کم‌آبي اظهارکرد: «موضوع آب را نبايد سياسي و جناحي کنيم بلکه بايد گفتمان ملي براي آن شکل دهيم.»
وي ضمن اظهار اشاره به اقدامات يکي دو ماه اخير دولت سيزدهم و پيگيري و ادامه عمليات اجرايي تعدادي از پروژه‌هاي ستاد احياي درياچه اروميه شامل انتقال پساب شهرهاي اروميه و تبريز به پيکره درياچه و تکميل پروژه سد و تونل انتقال آب زاب گفت: به‌طور قطع در کنار فعاليت‌هاي اجرايي و سازه‌اي، مهم‌ترين و اساسي‌ترين فعاليت‌ها براي احياي درياچه اروميه جلوگيري از توسعه کشاورزي بي‌رويه، کاهش مصرف آب در بخش کشاورزي با تغيير الگوي کشت با توجه در نظر گرفتن معيشت کشاورزان و حمايت از آنان در بازه زماني اين تغيير و تضمين خريد محصولات از کشاورزان، جلوگيري از استقرار صنايع پر آب بر، احترام به حق‌آبه زيست‌محيطي درياچه و از همه مهمتر پيگيري و استقرار دقيق مديريت واحد حوضه آبريز درياچه اروميه است.
،شريعت در پايان خاطر نشان کرد: تغيير ساختار وزارت نيرو از مديريت آب استاني به مديريت حوضه‌هاي آبريز، توسعه متوازن و التزام به آمايش سرزمين - که مدت‌هاست مطرح است و بدان توجه نشده - بايد به عنوان يک اصل مهم در دستور کار دولت سيزدهم قرار گيرد.

منبع : پایگاه خبری آراز خبر