سرشت شوخ و شأن شامخ استاد کريمي مراغه‌اي در 92 سالگي

گروه فرهنگي: »ميرزا حسين کريمي مراغه‌اي« در شعر آئيني داراي نشان درجه يک هنري است و هر وزير و وکيلي هم در سفرش به مراغه با او ديدار مي‌کند؛ بسياري از اشعارش را نه تنها در آذربايجان بلکه در آن سوي مرزها هم از بَر مي‌خوانند و در 92 سالگي همچنان سرشت شوخ و شأن شامخي در ميان مردم و مسئولان دارد. بيانات مقام معظم رهبري در خصوص ميرزا به خوبي منظومه فکري اين شاعر معاصر را معرفي مي‌کند؛ شاعري که به فرموده رهبري »در جاي‌جاي اشعار طنز خود مواد مخدر و آلودگي‌هاي جوانان که سوغات دولت‌هاي جهانخوار براي کشورمان بوده را به باد انتقاد گرفته و به بي‌تحرکي ملت و دولت حاکمه رژيم گذشته اشاراتي بس آگاهانه کرده است«.

گروه فرهنگي: »ميرزا حسين کريمي مراغه‌اي« در شعر آئيني داراي نشان درجه يک هنري است و هر وزير و وکيلي هم در سفرش به مراغه با او ديدار مي‌کند؛ بسياري از اشعارش را نه تنها در آذربايجان بلکه در آن سوي مرزها هم از بَر مي‌خوانند و در 92 سالگي همچنان سرشت شوخ و شأن شامخي در ميان مردم و مسئولان دارد. بيانات مقام معظم رهبري در خصوص ميرزا به خوبي منظومه فکري اين شاعر معاصر را معرفي مي‌کند؛ شاعري که به فرموده رهبري »در جاي‌جاي اشعار طنز خود مواد مخدر و آلودگي‌هاي جوانان که سوغات دولت‌هاي جهانخوار براي کشورمان بوده را به باد انتقاد گرفته و به بي‌تحرکي ملت و دولت حاکمه رژيم گذشته اشاراتي بس آگاهانه کرده است«.
»در هر ورقي از رنگارنگ استاد کريمي، مطلبي تازه و فکري بکر به چشم مي‌خورد و طي يک شعر بلند با عنوان »عهد حضرت سليمان« رو در روي صاحبنظران قرار مي‌گيرد و آنانکه با فن نويسندگي آشنايي دارند و در جرايد رژيم گذشته قلم‌زني مي‌کردند، مي‌دانند که نوشتن و چاپ کردن اينگونه مطالب چه خطرهايي در پي داشت«.مقام معظم رهبري اينگونه ادامه مي‌دهند که »استاد کريمي در لفافه طنز داستاني زنده و گويا از انتخابات دوران رژيم گذشته به قلم آورده و با مهارت به وضع زندگي و تقسيم ناعادلانه ثروت‌هاي مملکت به وسيله هيئت حاکمه و به مقام و منصب‌رسيدگان اشاره مي‌کند و در آن دقايقي که تنور خشم و شلاق جهل بر سر صاحبان قلم و انديشه آتش مي‌ريخت و لب‌ها را دوخته مي‌داشت، مذاکرات و انتخابات مرغان را به تصوير کشيده است«.
»محمدحسين قابل‌نژاد سردرودي« که در سال 1395 ارج‌نامه‌اي نزديک به 800 صفحه‌ براي ميرزا به رشته تحرير درآورد، با مطالبي تحت عنوان چند کلمه راجع به اين شاعر ملي اينگونه مي‌نويسد: »ايشان طنزپردازي اجتماعي و مردمي است که در مقام يک جامعه‌شناس و مردم‌شناس چيره‌دست، روحيات آدميان و رويدادهاي زمان را به خوبي مي‌بيند، واقعيت‌هاي اجتماعي و تلخي‌ها و شيريني‌هاي زندگي را تصوير مي‌کند و بدي‌ها و نيکي‌ها، زشتي‌ها و زيبايي‌ها را در شعرهاي خود با زبان طنز بازتاب مي‌دهد؛ از اين‌رو شعر طنر او مرزها را در مي‌نوردد«.
»ميرزا حسين نسبت کريمي مراغه‌اي طي« 12 مرداد سال 1310 شمسي در مراغه و در خانواده‌اي اهل فضل و دانش متولد شد تا جايي که پدرش »محمدعلي ذاکر« متخلص به »ذاکر« نه تنها در سال 1317 انجمن ادبي اوحدي مراغه‌اي را بنيان نهاد بلکه يک کتابفروشي در ورودي سراج‌بازار مراغه تاسيس کرد که امروزه همچنان به فعاليت خود با مديريت فرزندان استاد ادامه مي‌دهد.نکته قابل تامل اينکه بر اساس آنچه که در ارج‌نامه ميرزا درج شده است، پدرش در شعر »کريمي« تخلص مي‌کرد تا زماني که شعري در محضر آيت‌الله حائري مي‌خواند و از طرف ايشان به تخلص »ذاکر« مفتخر مي‌گردد؛ وي حتي لقب »فخرالشعرا« را هم به ايشان اطلاق مي‌کند.
ميرزا حسين از اوان کودکي تحت نظارت دقيق پدرش به آموختن الهيات و معارف ديني پرداخت و در 6 سالگي وارد بازار شد؛ تجربه‌اي که رنگارنگي طبقات و افکار و باورهاي مردم را در ذهنش بنيان نهاد و آرزوي ورودش به دنياي شعر و شاعري نطفه بست.»قابل‌نژاد سردرودي« در مورد سرآغاز ورودش به دنياي پررمز و راز شاعري نوشته است: »رفته‌رفته متوجه شد که خواهد توانست مثل پدرش کلمات را به رشته نظم کشد و عباراتي موزون بسازد؛ ولي نه تجربه کرده بود و نه جرأت آن را داشت تا اينکه عشق و شوق او را جسور کرد و او با اندک توان نوشتني که پدر دانش‌پرورش به او آموخته بود، شروع به نوشتن کرد؛ اين بود آغاز شاعري اين نابغه بزرگ و زيربناي دايره‌المعارف بزرگ طنز رنگارنگ که حقايق در قالب طنز در آن مجموعه آمده و به ما و نسل آينده بيان شده است.«
عقدنامه خوشبختي ميرزا با مراغه
کريمي در ابتدا شعرگونه‌هاي درهم و برهم‌اش را از پدرش پنهان مي‌کرد و »قابل‌نژاد« در توصيف اولين رويارويي پدر با دلنوشت‌هاي پسر مي‌نويسد: »روزي چشم تيزبين »ذاکر« به جيب‌هاي پر از کاغذپاره پسرش حسين مي‌افتد و از او مي‌خواهد که آنها را به پدر نشان دهد و او همه آن دلنوشته‌ها را با اضطراب تمام و عرق‌ريزان جلو آن استاد مسلم و داناي مراغه مي‌ريزد و با دلهره در انتظار اظهارنظر پدر جسماني و معلم روحاني خود روي دو زانوي ادب ساکت مي‌نشيند و با چشمان دردمند به آن دردآشنا خيره مي‌شود؛ »ذاکر« چون از خواندن آن رنگارنگ پاره‌ها فارغ مي‌شود، ابر عاطفه از درياي احساس، قطرات باران محبت را به چشمان حيرت‌زده انتقال مي‌دهد. پدر شروع به گريه کرده و اشک ديدگانش محاسن پاکش را خيس مي‌کند و قلب باصفايش منقلب مي‌شود و در آن حال روحاني پدر آموزگار پسر شاگرد را به آغوش پرمهر خود مي‌کشد و به پيشاني فرزندش بوسه مي‌زند؛ «ذاکر» يکي از آن کاغذها را که انتخاب کرده بود به فرزندش نشان داده و مي‌گويد: پسرم اين عقدنامه خوشبختي با مراغه است؛ تو شاعر بزرگ و بي‌نظيري خواهي شد. من بعد هميشه شعر بنويس و همه آنها را به من نشان بده»
رئيس اداره فرهنگ و ارشاد مراغه پيش از اين در مورد استاد کريمي مراغه‌اي اينگونه گفته بود که »ايشان در کنار پدر اديب و شاعر خود، »محمدعلي ذاکر مراغي«، قرآن، فن شعر و تحصيلات مقدماتي را فراگرفت و قريحه و طبع ذاتي از همان دوران نوجواني از وي شاعري ممتاز ساخت تا جايي که با تخلص »کريمي« بيش از 300 هزار بيت شعر طنز و مرثيه به زبان‌هاي ترکي، فارسي و عربي سرود.««احمد دادرس فياض» اضافه مي‌کند: مجموعه »رنگارنگ« کريمي اشعار طنز وي را شامل مي‌شود و علاوه بر آن آثار بسياري در زمينه نوحه و مرثيه دارد که تعداد آنها به بيش از 20 جلد مي‌رسد.به گفته وي از آثار مرثيه استاد کريمي مي‌توان يه »شعله آه«، »سحاب اشک«، »سوغات کربلا«، »درياي اشک«، »زيارتنامه«، »خيمه‌گاه کربلا«، »چهارده معصوم« و »توشه عتبات« اشاره کرد.رئيس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامي به اعطاي نشان درجه يک هنري در رشته شعر آييني به کريمي مراغه‌اي در سال 1399 اشاره مي‌کند و ادامه مي‌دهد: اعطاي اين گواهينامه در جلسه 442 شوراي ارزشيابي هنرمندان، نويسندگان و شاعران کشور که در تاريخ 20 اسفند 1398 تشکيل شد، به تصويب رسيد.»يونس مرواريد« نيز در کتاب مراغه که در دهه 70 شمسي منتشر شد، درباره ميرزا نوشته است: »زندگي او در ميان توده مردم و آشنايي وسيع وي با افکار، آرزوها و خواسته‌ها و دردهاي مردم، شعرش را از محتوايي مردمي سرشار کرده و همين توجه به دردها و مسايل مردم کوچه و بازار موجب شده تا انتشار اولين مجموعه شعرش با استقبال گسترده مواجه شود.«
در ادامه اين توصيف آمده است: استاد کريمي دردها و مفاسد جامعه را به وجهي عريان و با محتوايي سرشار از واقعيت در قالب طنز بيان مي‌کند؛ ارادت قلبي او نسبت به خاندان ائمه اطهار نيز سبب شده است تا قسمتي از شعار خود را درباره شهداي کربلا بسرايد.
استاد با قلم از وطن دفاع کرده است
»حسين فرهادي« از شاگردان ميرزا در مورد ايشان مي‌گويد: استاد همانند يک حاکم عادل و حکيمي صادق و حاذق و رسولي امين هم از استعداد ذاتي و نبوغ فطري و چشم و دل حقيقت بين برخوردار هستند و هم اين اوصاف حسنه و نعمت‌هاي خدادادي را قدر شناخته و هوشمندانه و مسئولانه در وجود خود پرورانده و بکار بسته است.وي ادامه مي‌دهد: مي‌شود ادّعا کرد يک لحظه هم بي‌خيال خيالاتش و وظيفه انسانيش در سهل‌ترين و سخت‌ترين و تلخ و شيريني‌هاي زندگيش نبوده و در سفرهاي عادي و مناسبتي هم هيچ مورد و موضوعي از انديشه ژرف و چشم دل تيزبين و قلم نافذ و بيان رساي ايشان بدور نمانده است.»از کنار ناملايمات و ناعدالتي و جهل، جهد و صفا و جفا، معامله و مجادله، گفتار و رفتار، فخر و فضيلت، فقر و ثروت، نکبت و نعمت، شرارت و شرافت، پريشاني و پشتيباني و عادات و آداب آدم‌ها بي‌تفاوت رد نشده‌اند و همه را به حافظه مستعد خويش سپرده و براي هر مورد چراغي نوراني و راهي هموار و مناسب نمايانده است.
ابهامات و سوء تفاهمات را رفع نموده و ناپيداها را يافته و پيش‌روي مردم نهاده و براي همه و هر صنفي و هر کاري شوري براي گفتن و شعري براي سرودن، قلبي براي تپيدن، زباني براي فرياد و ذوقي براي نوشتن دارد.
چه سخاوتمندانه و بي‌منت اين همه اعجاب و اعجاز و افتخار و امتياز و استعداد را ارزاني مردم مراغه و تمامي هموطنان و همنوعان هديه کرده‌اند؛ از حسين و عشق به اصغر در آثار احرام عشق، از کعبه تا کربلا، بزم عزا، آتشکده کريمي، انتقام کربلا گفتند و نوشتند و گريستند و بسي نا انصافي و شايد هم کج فهمي و ناداني بوده باشد اگر استاد کريمي را به عنوان شاعري صرفاً طنزنويس بشناسيم!
استاد نه تنها يک اديب فرهيخته و عارفي توانا و بلکه جامعه‌شناس برجسته و انسان‌شناس و روانشناس بي‌نظير عصر خود است؛ بلکه ايشان سياستمداري بصير و روشنگر و روشنفکري توانا و بنده مخلص و عاشق و حق‌شناس بوده و هستند«. اين شاعر پرآوازه طي روزهاي اخير به دليل نارسايي قلبي ابتدا در بيمارستان اميرالمومنين (ع) مراغه و سپس در بيمارستان شهيد مدني تبريز بستري شد و جمعي از شخصيت‌هاي فرهنگي و سياسي به عيادت وي رفتند تا شأن شامخ ميرزا بار ديگر يادآوري شود.اشعار اجتماعي و طنز استاد کريمي در قالب 25 جلد کتاب رنگارنگ و اشعار مرثيه و مداحي اين استاد در قالب 30 جلد چاپ و منتشر شده است.ميرزا حسين کريمي مراغه‌اي ادامه‌دهنده سبک سنّتي و کلاسيک شعر بوده و غالباً در اشعار طنز خود رسم و رسوم زمان خود را به باد انتقاد گرفته است.اکثر اشعار او هرچند به ترکي آذربايجاني سروده شده‌ است، ولي به علت مقيد بودن به سبک قديم و اوزان شعري، با تعبيرات و اصطلاحات عربي و فارسي بسياري آميختگي دارد.بسياري از مردم آذربايجان اشعار اين شاعر شيرين‌سخن را با صداي خودش دوست دارند و برخي از همين اشعار همچون »چله« سرگرمي محفل گرم خانواده‌ها در شب‌هاي طولاني زمستان است.
به گزارش عصرآذربايجان به نقل ازايرنا بسياري از مداحان نيز از مرثيه‌هاي استاد کريمي مراغه‌اي بهره مي‌برند تا جايي که در بيشتر آثار صوتي و تصويري مرحوم »سليم موذن‌زاده« نيز مي‌توان به اشعار استاد کريمي مراغه‌اي گوش جان سپرد.

منبع :