روياي جاده‌سازي در دامنه‌هاي ساوالان تمامي ندارد

گروه اقتصادي: روياي جاده‌سازي در دامنه‌هاي ساوالان تمامي ندارد جاده‌اي که اين کوه مقدس را از ثبت جهاني دور کرده، فاقد پيوست زيست محيطي بوده و زندگي برخي حيوانات مثل زيستگاه خرس قهوه‌اي را به نابودي مي کشاند.

 بيتا ميرعظيمي

گروه اقتصادي: روياي جاده‌سازي در دامنه‌هاي ساوالان تمامي ندارد جاده‌اي که اين کوه مقدس را از ثبت جهاني دور کرده، فاقد پيوست زيست محيطي بوده و زندگي برخي حيوانات مثل زيستگاه خرس قهوه‌اي را به نابودي مي کشاند.
سال‌ها است که طرح احداث جاده‌اي با نام »کمربند سبز« بر پيکره سبلان، سومين قله مرتفع کشور، موجي از نگراني‌ها را در ميان فعالان محيط‌زيست و حافظان ميراث طبيعي ايجاد کرده است. جاده‌اي که طبق گفته بسياري از کارشناسان پيوست زيست‌محيطي نداشته و قرار است سه شهرستان مشکين‌شهر، اردبيل و سرعين را در مدت زماني کمتر به يکديگر متصل کند. طبق گفته يک کارشناس محيط‌زيست به »ايران«، ساخت اين جاده گردشگري در ساوالان، نه تنها به نابودي گونه‌هايي ارزشمند نظير خرس قهوه‌اي، گرگ خاکستري و… منجر خواهد شد، بلکه پوشش گياهي منطقه را نيز هدف حمله قرار داده است و نتيجه‌اي جز تشديد فرسايش خاک در کوه مقدس به بار نخواهد آورد. حتي اين موضوع بر ثبت جهاني طبيعت بکر سبلان نيز سايه افکنده و رؤياي ساوالان‌ را از رسيدن به اين هدف عالي دور خواهد کرد.
عبور از روي درمنه‌ها و گون‌ها
لودرها چند سالي است که به جان درمنه و گون‌ها در کوه سبلان افتاده‌اند تا مسير سه ساعته سرعين به مشکين‌شهر را به يک ساعت‌ونيم کاهش دهند. اين مسير ارتباطي قرار است با دور زدن کوه سبلان از محل اتصال سرعين به شابيل، لاهرود و مشکين‌شهر، مسير ارتباطي جديدي از مرکز تا شمال استان اردبيل بگشايد. بهانه احداث آن توسعه گردشگري است اما چگونه جاده‌اي که 6 ماه از سال پر از برف بوده و هيچ ترددي جز ماشين‌آلات صنعتي در آن ديده نمي‌شود، به يکباره به قطب گردشگري تبديل خواهد شد؟ آيا مسئولان استان اردبيل از ماجراي احداث پل شهيد کلانتري روي درياچه اروميه و خشکيدگي آن درس عبرت نگرفته‌اند که حالا سرنوشتي مشابه را به ساوالان تحميل مي کنند؟ و مهم‌تر اينکه آيا يک ساعت‌ونيم زودتر رسيدن، ارزش نابودي تنها اثر طبيعي ثبت شده در فهرست ملي اردبيل و سايه افکندن بر ثبت جهاني آن تا سال‌هاي متمادي را دارد؟
توسعه گردشگري در جاده عشايري
طبق گفته مديرکل منابع طبيعي استان اردبيل اين جاده با هدف توسعه گردشگري در جاده عشايري سرعين به سردابه احيا شده است. بدين معنا که جاده جديدي احداث نشده و تنها با توسعه جاده، بخشي از مسير عشايري توسعه داده شده است. محمود قلي‌زاده در خصوص پيوست زيست‌محيطي اين جاده اظهار بي‌اطلاعي کرده و مي‌گويد: احداث اين جاده به سال‌هاي 80-70 بازمي‌گردد و اخيراً نيز هيچ عمليات راهسازي جديدي انجام نشده است. اين جاده هنوز آسفالت‌ريزي نشده و به بهره‌برداري نرسيده است. ناگفته نماند در هنگام تعريض جاده خساراتي بر گونه‌هاي گياهي منطقه وارد شده است. از همان ابتدا اداره منابع طبيعي استان به دليل بيم تخريب گونه‌هاي گياهي با اين پروژه مخالفت‌هايي کرده که در نتيجه آن، حتي ادامه کار تا مدتي متوقف شده و بعضاً بخشي از مسير نيز تغيير پيدا کرده است.
فاقد پيوست زيست‌محيطي
در همين حال حسن قاسم‌پور، مديرکل حفاظت محيط‌زيست استان اردبيل مي‌گويد:هيچ گونه استعلامي از اداره کل محيط‌زيست استان در خصوص احداث اين جاده انجام نشده است و طبق اعلام اداره‌ کل راهداري استان فعلاً قرار نيست جاده‌اي در اين منطقه ساخته شود. ضمناً جاده مد‌نظر خارج از مناطق تحت مديريت محيط‌زيست است. اين در حالي است که طبق گفته شاهدان عيني و فعالان محيط‌زيست، بخش زيادي از جاده سرعين به مشکين‌شهر تکميل شده و در حال بهره‌برداري است!
زيستگاه خرس قهوه‌اي در خطر است
در همين حال مسعود لاهوت، کارشناس محيط‌زيست مي‌گويد: با احداث اين جاده، زيستگاه دامنه‌هاي سبلان به دو قسمت تقسيم شده و به تبع آن زيستگاه گونه‌هايي نظير خرس قهوه‌اي و گرگ خاکستري تکه تکه خواهد شد. در نتيجه گونه‌هاي حيواني يا مهاجرت کرده يا حذف خواهند شد. با احداث اين جاده به طور يقين شاهد انقراض محلي خرس قهوه‌اي در دامنه‌هاي سبلان خواهيم بود.
طبــق گفته ايــن کارشناس محيط‌زيست، کمربند سبز در مسيري ساخته مي‌شود که 6 ماه از سال پر از برف بوده و هيچ ترددي جز ماشين‌آلات سنگين در آن انجام نمي‌شود. اگرچه از همان ابتدا علت ساخت اين جاده توسعه گردشگري اعلام شده است، اما آيا تخريب سبلان با اين حجم گسترده از فرسايش خاک و خطر وقوع سيلاب، ارزش چند گردشگر را دارد؟ آيا کوتاه شدن يک ساعته مسير سرعين به مشکين‌شهر ارزش اين حجم گسترده از تخريب منابع طبيعي و محيط‌زيست را دارد؟
او اين جاده را فاقد پيوست زيست‌محيطي دانسته و مي‌گويد: گونه‌هاي ارزشمند گياهي در کوهستان‌ها به دليل حساسيت زياد به آلودگي در معرض خطر قرار دارند؛ حال با احداث اين جاده به جرأت مي‌توان گفت در 10 سال آينده 40-30 درصد گونه‌هاي بومي گياهي اين منطقه حذف خواهند شد. از سوي ديگر ما هنوز در حال پيگيري پرونده ثبت جهاني سبلان هستيم و قطعاً اين جاده‌سازي‌ها اين پرونده جهاني و پراهميت را تحت‌تأثير قرار خواهد داد.
حمله گرگ‌ها به روستاها
صادق پناهي، نماينده تشکل‌هاي زيست‌محيطي استان اردبيل نيز  مي‌گويد: اين جاده تکميل شده اما هنوز به بهره‌برداري نرسيده است. تشکل‌هاي زيست‌محيطي سال‌ها پيش پويش‌هايي را به راه انداخته و در جلسه‌اي با استاندار وقت چالش‌ها و مشکلات احداث اين جاده را مورد بررسي قرار دادند. در اين جلسه يک بوم‌شناس، يک ميراث‌شناس علمي و يک کارشناس هيدورلوژيک در جمع حضور پيدا کرده و چالش‌هاي اين جاده را از زواياي مختلف مطرح کردند. در همان جلسه گفته شد احداث اين جاده باعث لغزش زمين شده و ضمن تعرض به زيستگاه گرگ‌ها به تشديد فرسايش خاک و سست شدن پوشش گياهي منجر خواهد شد.
به  گزارش عصر آذربايجان به نقل از ساوالان خبر،اين کارشناس محيط‌زيست با اشاره به دو تکه شدن زيستگاه گرگ و خرس قهوه‌اي با احداث کمربند سبز به «ايران» مي‌گويد: جاده مورد احداث در مسير سرعين به آلوارس، زيستگاه گرگ‌ها به شمار مي‌رود. در حقيقت با تعريض جاده و از بين رفتن زيستگاه اين گونه، در سال‌هاي بعد شاهد حمله گرگ‌ها به روستاها خواهيم بود. اين جاده‌سازي همچنين به تلفات بيشتر گونه‌هاي حيات‌وحش انجاميده و ديگر زيستمندان منطقه را به يک‌قدمي انقراض نزديک‌تر خواهد کرد.

منبع :