قلعه بويني يوغون نير يادگار دوران مفرغ

قلعه باستاني بويني يوغون در روستاي کورعباسلو نير واقع شده و در حال حاضر يکي از مهم ترين سايت هاي باستاني ايران محسوب مي شود و نشانه هايي از تمدن از چهار هزار و پانصد سال پيش از دوران مفرغ تا عصر اشکاني در آن يافت شده است.

گروه سيري در استان ها: قلعه باستاني بويني يوغون در روستاي کورعباسلو نير واقع شده و در حال حاضر يکي از مهم ترين سايت هاي باستاني ايران محسوب مي شود و نشانه هايي از تمدن از چهار هزار و پانصد سال پيش از دوران مفرغ تا عصر اشکاني در آن يافت شده است. شهرستان نير يکي از کهن‌ترين شهرهاي کشور است و جاي پاي گذر زمان در گوشه و کنار اين شهر باستاني که غبار فرسودگي بر چهره بسياري از مناطق آن نشسته و سال‌هاست براي شست‌وشوي اين غبار چشم‌انتظاري ديده مي‌شود.
نير با داشتن آثار تاريخي و باستاني متعلق به اواخر هزاره دوم قبل از ميلاد، بهشت ميراث فرهنگي و آثار تاريخي استان اردبيل به شمار مي_رود که امروز به علل مختلف و نبود برخي زيرساخت هاي نگهداري  زخم تخريب و بي_توجهي را بر پيکر خود دارد. قلعه و منطقه باستاني "بويني يوغون" در کنار روستاي کورعباسلو و در 11 کيلومتري شهرستان نير و 35 کيلومتري اردبيل قرار دارد.
اين قلعه که قطعاً يکي از مهم ترين دژهاي آذربايجان در دوران تاريخي و صدر اسلام و حتي بعد از آن بوده است در حال حاضر يکي از مهم ترين سايت هاي باستاني ايران محسوب مي شود و نشانه هايي از تمدن از چهار هزار و پانصد سال پيش از دوران مفرغ تا عصر اشکاني و دوران اسلامي در آن يافت شده است. البته اينها محصول اکتشافات در زمين_هاي پاي قلعه است. قلعه بويني يوغون(گردن ستبر) روي قطعات عظيم سنگ واقع شده و ديواره هاي سنگي اي که ارتفاعي حدود 300 متر دارند قلعه را از دو جناح غيرقابل نفوذ کرده اند. جناح هاي قابل نفوذ نيز با ديوارهاي از سنگ و ساروج به شکل غيرقابل نفوذ درآمده بوده اند که بدليل حوادث طبيعي و انساني  جنگ و ... اکنون از آن ديوارها جز نشانه هايي  چيزي باقي نمانده است.
عمده مصالح به کار رفته در اين دژ سنگ و ساروج است. ملاط ساروج به خوبي قابليت خود را در طول تاريخ به عنوان چسباننده سنگها نشان داده است. البته براي فضاهاي داخل قلعه از مصالحي چون آجر و خشت نيز استفاده شده است.
براي بالا رفتن از کوه پله‌هايي نيز وجود دارد که حاصل تراش سنگ‌ها به وسيله انسان بوده و براحتي مي‌توان از کوه مانند پله‌هاي امروزي منازل بالا رفت و البته در برخي قسمت‌هاي کوه نيز بسختي مي‌شود عبور کرد و نيازمند مهارتهاي  صخره نوردي است.
بالاي تپه عظيم سنگي نيز شش حوضچه (استخر) دست ساز وجود دارد. اين حوضچه ها محصول دست بشر هستند و با دقتي تمام از کف قلعه تراش خورده اند و نشان از توانايي و هنر انسان در تراش و کندن کوه دارند و آب باران و برف در آنها ذخيره شده و مورد استفاده ساکنان قلعه قرار مي‌گرفته است. وجود اين حوضچه ها گوياي اين واقعيت است که اين ذخاير عظيم براي گروهي بزرگ و جهت پاسخگويي به نيازهاي آنان در مواقع عادي و به ويژه محاصره هاي طولاني مدت پيش بيني شده بود. در ميان مردم محلي روستاي کورعباسلو مشهور است که اين استخرها عمقش بسيار زياد است و انتها ندارد. با اندک دقتي وجود يک سري جويهاي کوچک در قسمت هاي مشخص از سطوح صخره هاي اطراف اين استخرها قابل مشاهده است که وظيفه هدايت آب برف و باران جهت ذخيره سازي را بر عهده دارند.
اين قلعه از نظر موقعيت و ساخت نسبت به قلعه هاي مشابه داراي اهميت بيشتري است. بويني يوغون محصول سختي طبيعت و سازندگي بشر است. دژي محکم،‌ تسخيرناپذير و غيرقابل نفوذ که در سال‌هاي متمادي از دسترس دشمنان دور و محفوظ مانده است. بويني يوغون فقط يک قلعه نيست، بلکه بخش مرتفعي از يک محوطه و يک شهر يا دهکده قديمي ‌است. وسعت بسيار زياد آن که بالغ بر 300 هکتار است و چند لايه‌اي بودن قلعه نشان‌دهنده استمرار سکونت انسان از دوره اشکاني تا دوره صفوي بوده که از مشخصات بارز اين قلعه به حساب مي‌آيد.

منبع :