آذربايجان غربي نگين ايران زمين

آذربايجان غربي با طبيعت بکر، جنگل‌هاي انبوه، اقوام و مذاهب متعدد که در برگيرنده آثار و بقاياي تاريخي از زرتشت، تا مسيحيت و اسلام است، نوروز 96 گردشگران را فرا مي‌خواند.

گروه گزارش: آذربايجان غربي با طبيعت بکر، جنگل‌هاي انبوه، اقوام و مذاهب متعدد که در برگيرنده آثار و بقاياي تاريخي از زرتشت، تا مسيحيت و اسلام است، نوروز 96 گردشگران را فرا مي‌خواند. اين استان با يک هزار 517 اثر ثبت شده ملي، 58 منطقه نمونه و 13 مسير بکر گردشگري که براساس کاوش‌هاي باستان_شناسي، ميراث دار تمدن 8 هزار ساله‌اي است که در دل خود رمز ورازهاي زيادي دارد  تمدني بي نظير که اين روزها بي صبرانه به انتظار گردشگران نوروزي نشسته است. استاني که به دليل تاريخ و تمدن کهن در دل خود داستانها و خاطره‌هاي زيادي از گذشتگان به ارث دارد آثاري که شايد در اثر زمان گرد فراموشي روي آنها را پوشانده اما هنوز هم مي‌توان در سفر به شهرها و روستاهاي زيبا و تاريخي اين ديار داستانهاي زيادي از عشق و همدلي را روايت کرد داستانهاي هزار و يک شبي که در دل خود رازهاي سر به مهر زيادي به ميراث دارند. بر اساس آخرين تقسيمات کشوري استان آذربايجان غربي داراي 17 شهرستان، 36 بخش  36 شهر، 109 دهستان و 3728 آبادي است و مرکز آن شهر تاريخي اروميه است، در اين ميان خوي، ماکو، مهاباد، مياندوآب و نقده نيز از مهم‌ترين شهرستان‌هاي اين استان به شمار مي‌روند که در دل خود تاريخ و تمدن کهني را به ميراث دارند. اين استان در کنار جاذبه‌هاي گردشگري و آثار تاريخي به دليل هم مرزي با سه کشور ترکيه، عراق و جمهوري آذربايجان_غربي ضمن اينکه مسير ورود و خروج مسافران، گردشگران و ميهمان داخلي و خارجي است بلکه به دليل دارا بودن بازارچه هاي مرزي بي نظير يکي از مقاصد جاذب براي مسافران و گردشگران نوروزي است. بازارچه‌هاي مرزي سرو، پيرانشهر، سردشت، مهاباد و غيره که اين روزها پر است از اقلام و وسايل مورد نياز خانگي مردم که به دليل استفاده از مزيت مرزي داراي وسايل خارجي و ايراني است ضمن اينکه زمينه سفر گردشگران نوروزي است بلکه زمينه‌اي براي خريدهاي نوروزي مردم سراسر کشور به شمار مي‌رود.
*مسافران نوروزي مي‌توانند از 5 مسير گردشگري به آذربايجان غربي سفر کنند
با توجه به مرزي بودن و زندگي اقوام و اديان مختلف در روستاهاي آذربايجان غربي و وجود بناهاي تاريخي و طبيعت بکر در اطراف آن‌ها  اين مکان‌ها به نماد سنت‌ها و آداب و رسوم محلي تبديل شده و جاذبه‌هاي بي نظيري در انتظار حضور علاقه مندان به طبيعت گردي در طول ايام نوروز هستند. روستاي سرخ با برده سور، روستاي گردشگري بند، روستاي زمزيران  روستاي رند، پردانان پيرانشهر، جزاير و روستاهاي اطراف درياچه اروميه، باغ‌هاي بزرگ سيب و انگور از مناطق روستايي بکر و ديدني اين ديار به شمار مي‌روند. با گذر از پنج مسير گردشگري آذربايجان غربي مي‌توان بيشتر جاذبه‌هاي گردشگري و آثار و ابنيه‌هاي تاريخي و باستاني اين استان را بازديد کرد، در اين راستا با گذر از مسير اروميه- اشنويه- پيرانشهر، مناظر طبيعي و اماکن تاريخي همچون دره شهدا  چشمه عين الروم، بازارچه مرزي، پردانان، هفت چشمه و آبگرم شيخ معروف را مي‌توان مورد بازديد قرار داد. مسير اروميه- مهاباد- سردشت نيز غار سهولان، سدجزيره گردشگري مهاباد  مسجد جامع مهاباد، بازار سنتي، تالاب کاني برازان، حمام لج ميرآباد، جنگل‌هاي سردشت  آبشار شلماش، رودخانه زاب و چشمه گراو را در معرض ديد علاقمندان قرار مي‌دهد. رودخانه زرينه رود، موزه مياندوآب، تخت سليمان، زندان سليمان، آبگرم احمدآباد، چمن متحرک چملي  کوه بلقيس و غار کرفتو نيز از جاذبه‌هاي مسير گردشگري اروميه- مياندوآب- تکاب در جنوب آذربايجان غربي بمشار مي‌روند. گذر از مسير گردشگري اروميه- ماکو- پلدشت- مرز بازرگان نيز امکان بازديد از کاخ باغچه جوق  مسجد حضرت ابوالفضل (ع)، دخمه شيرين و فرهاد، دشت بورالان، منطقه عشايري، عمارت کلاه فرنگي، دامنه‌هاي آرارات، چشمه ثريا  تالاب آغ گل، سد ارس، رودخانه ارس  ساختمان شهرباني سابق بازرگان و سد بارون و ... را به گردشگران مي‌دهد. و بالاخره آخرين مسير گردشگري در شمال آذربايجان غربي از اروميه- سلماس- خوي- قره ضياءالدين تا چالدران، مسجد مطلب خان، بازار سنتي، دروازه سنگي، پل قطور، مرز رازي، تفرجگاه فيرورق  مزارع آفتاب گردان، آبشار خوي، کليساي سورپ سرگيس، قلعه تاريخي بسطام، قره_کليسا  دشت تاريخي چالدران، مقبره سيد صدرالدين  کليساي زرزر و کتيبه خان تختي در مقابل ديدگان گردشگران نمايان مي‌کند.
*چهارفصل ايران نوروز در آذربايجان_غربي تکرار مي‌شود
آذربايجان غربي علاوه بر جايگاه تاريخي و فرهنگي به لحاظ آب و هوايي نيز داراي ويژگي‌هاي منحصر بفرد و چهار فصل مشخص است که در کمتر نقطه‌اي از جهان ديده مي‌شود  اين استان نه تنها در بهار و تابستان چشم نواز و دل انگيز است بلکه در زمستان نيز با وجود سوز و سرما زيبايي‌هاي منحصر بفردي در دشت‌ها و کوه‌ها دارد که چشم هر بيننده تازه وارد را مي‌نوازد. به دليل وجود ارتفاعات متعدد استان داراي آب و هواي کوهستاني است، کوه‌هاي زاگرس که در جهت شمال غرب به جنوب شرق امتداد دارند، مانع ورود کامل جريان‌هاي مرطوب اقيانوس اطلس و درياي مديترانه به اين استان مي‌شوند. ورود اين جريان‌ها با سرماي شديد و بارش برف سنگين همراه است. يکي ديگر از عامل تأثيرگذار در آب و هواي اين استان، وجود درياچه اروميه است اين درياچه علاوه بر تأمين رطوبت منطقه، خود عامل تعديل درجه حرارت در اين ناحيه نيز است، گرم‌ترين ماههاي سال در آذربايجان غربي تير و مرداد است. با اين وجود در مناطق ييلاقي اين استان حتي در اين ماه‌ها آب و هوايي خنک و مطبوعي وجود دارد، فرا رسيدن گرما و سرما در آذربايجان غربي ناگهاني است. بارندگي مناسب در استان موجب شده تا نزديک به 40 رودخانه دايمي و فصلي، 12 هزار چشمه و قنات، 31 تالاب بين المللي و عضو کنوانسيون رامسر در آن شکل بگيرد، کوهپايه‌ها و پستي و بلندي‌هاي سرسبز در بهار و پوشيده از برف در زمستان  درياچه اروميه با 102 جزيره کوچک و بزرگ  مزارع و باغات سيب و انگور، آبشار عظيم شلماش در سردشت، سد عظيم ارس در پلدشت و 12 درياچه پشت سد، 110 هزار هکتار عرصه جنگلي در سردشت و پيرانشهر از جاذبه‌هاي طبيعي آذربايجان غربي است. اما شرايط آب و هوايي آذربايجان غربي يک ويژگي منحصر به فرد ديگري هم دارد و آن اينکه در فصل بهار قرار نيست حتماً شرايط آب و هوايي بهاري باشد چون با توجه به شرايط اقليمي اين استان در وسط فصل بهار ممکن است يکباره با بارش شديد برف و تگرگ همراه شويد و يا نه با آفتاب گرم يک روز بهاري را در اين استان سپري کنيد به هرحال آب و هواي آذربايجان غربي تا حدي غيرقابل پيش بيني است. اين استان با بيش از يک هزار و 517 اثر تاريخي و جاذبه طبيعي ثبت شده ملي داراي دو اثر ثبت شده جهاني يکي از مقاصد مهم گردشگري کشور به شمار مي‌رود از مهمترين جاذبه‌هاي گردشگري استان مي‌توان به مجموعه جهاني تخت سليمان تکاب، مجموعه جهاني قره کليساي چالدران، مزار شمس تبريزي، غارسهولان، کاخ موزه باغچه جوق ماکو، سه گنبد و درياچه اروميه و... و. اشاره کرد.
*تخت سليمان تکاب مجموعه‌اي پررمز و راز دردل تاريخ
مجموعه جهاني تخت سليمان و آثار باستاني آن يکي از مهم‌ترين و مشهورترين مراکز تاريخ و تمدن کشور ايران است که در کوهستان‌هاي غرب کشور و در محل بسيار مصفا و خوش آب و هوايي قرار گرفته است. اين مجموعه در زمان‌هاي قديم داراي موقعيت سوق الجيشي حساس بوده است. بقاياي اين اثر تاريخي بر روي جبهه‌اي از سنگ در 48 کيلومتري شمال شرق تکاب قرار گرفته در ميان انبوهي از آثار طبيعي و مصنوعي مانند درياچه‌ها، آبگرم‌ها  قبور کهنسال و ابنيه تاريخي ديگر احاطه شده است. تخت سليمان يا شهر گنجک در يک دره سرسبز در بلندي سه هزار متري، سرشار از جاذبه‌هاي کم نظير طبيعي- تاريخي واقع شده  اين ناحيه همان شهر مشهوري است که بنا به نوشته‌هاي کهن، زادگاه زرتشت بوده و در نوشته‌هاي پهلوي به نام "گنجک" خوانده شده است. براي رسيدن به مجموعه جهاني تخت سليمان اسراز آميز مسيرهاي متعددي از جمله دندي- زنجان – تکاب – تخت سليمان، اروميه – شاهين دژ- تکاب، جاده بيجار وجود دارد مسيرهايي که در فصل بهار چشم انتظار گردشگران و ميهمانان داخلي و خارجي است.
*قره کليسا قديمي‌ترين کليساي عالم مسيحيت
مجموعه جهاني قره کليسا (کليساي تاتائوس) در هفت کيلومتري جاده چالداران - قره_ضياءالدين و در دامنه کوه و روي تپه ?ماهور? قرار دارد. اين بناي تاريخي - مذهبي به سبب برخورداري از معماري بي نظيرش در تير سال 87 به عنوان نهمين اثر ثبت شده کشور در سي و دومين نشست ميراث جهاني يونسکو در کبک کانادا در فهرست آثار تاريخي جهان قرار گرفت و ثبت جهاني شد. اهميت بناي تاريخي قره_کليسا علاوه بر قدمت و معماري کم نظيرش، به علت شهادت تاتائوس مقدس يکي از حواريون حضرت مسيح (ع) است که به دستور پادشاه ارمنستان به همراه پيرواني که به دين مسيحيت گرويده بودند در اين منطقه به شهادت مي‌رسد. بعد از شهادت حواري حضرت مسيح (ع)، او را در محل کنوني کليسا به خاک مي‌سپارند، بعدها روي قبر او نمازخانه کوچکي مي‌سازند و در قرن هفتم ميلادي اين نمازخانه به کليساي بزرگي تبديل مي‌شود. اين کليسا در بين ارامنه مقدس است و بسياري از آنان فرزندان خود را براي غسل تعميد به اين کليسا مي‌برند، در آنجا جشن مي‌گيرند، گوسفند قرباني مي‌کنند و از خدا و حضرت مسيح (ع) خواسته‌هاي خود را طلب مي‌کنند.
*سفرکاخ موزه باغچه جوق ماکو به يکي از رؤيايي‌ترين کاخ‌هاي ايران
کاخ موزه زيباي باغچه جوق در ماکو يکي از رؤيايي‌ترين کاخ‌هاي ايران که عمري بيش از 120 سال دارد اين روزها براي بازديد گردشگران آماده شده است و دوستداران تاريخ معاصر و دوره قاجار را به خود مي‌خواند. قصر تاريخي باغچه جوق که از يک ساختمان دو طبقه تشکيل شده در داخل محوطه باغي به مساحت 11 هکتار قراردارد، معماري کاخ تلفيقي از معماري سنتي ايراني و غربي، به ويژه معماري روسيه اواخر سده نوزدهم است. خانواده سردار ماکويي تا سال 1353 در اين کاخ زندگي مي‌کردند و پس از مرمت و بازسازي محوطه و ساختمان آن از سال 1358 به منظور بازديد عموم افتتاح شد. اين کاخ موزه در سال 1366 در اختيار ميراث فرهنگي کشور قرار گرفت.
*مسجد جامع اروميه اوج هنر و معماري
مسجد تاريخي جامع اروميه يکي از بناهاي سده هفتم (ه. ق) اثر بي نظير تاريخي است که قدمت آن به دوران سلجوقيان مي‌رسد که در وسط بازار بزرگ و قديمي اروميه جاخوش کرده، صحن بزرگ و شبستان آجري وسيعي دارد که وسط آن با گنبد بلندي پوشيده شده است. از خصوصيت‌هاي بارز اين مسجد شباهت قسمت قديمي آن با کاخ ساساني دامغان است و بنابر روايتي، ساخت مسجد پيش از اين معبدي دوره ساساني بوده است، هسته نخستين مسجد جامع اروميه، شبستان گنبد داري در وسط است که ساختمان آن به دوران سلجوقيان و قرن ششم هجري قمري تعلق دارد و 40 ستون متصل به اين شبستان گنبددار مربوط به دوران ايلخاني هستند. حجره‌هاي اطراف صحن مسجد به اوايل دوره زنديه متعلق‌اند و سنگ نوشته موجود  زمان احداث آن را سال 1184 هجري قمري نشان مي‌دهد، محراب مسجد سرتاسر پوشيده از کتيبه‌هايي به خط کوفي و ثلث است، در حاشيه بيروني محراب، آيه 255 و قسمتي از آيه 256 سوره بقره به خط کوفي نوشته شده است.
*مزار شمس تبريزي، ميعادگاه نوروزي عاشقان عرفان
بارگاه شمس تبريزي عارف نامي کشور و دنيا همه ساله به ويژه در ايام نوروز خيل عاشقان عرفان اسلامي و ايراني را به زيارت مزارش در شهرستان خوي مي‌کشاند. شمس‌الدين محمد تبريزي از جمله عرفاي بزرگ و حکماي نامدار و شوريده‌اي است که تأثير شگفت و شگرفش در تاريخ حکمت و عرفان اسلامي، با ظهور بي‌بديل مردي از تبار عاشقان و عارفان يعني مولانا محمد جلال الدين مولوي آشکار و اظهار مي‌شود که مولانا خود از ملاقات او حيران و خيالي از خيالات او مي‌داند. برج شمس تبريزي روي مزاري منسوب به شمس تبريزي در دوره صفويان در شهر خوي ساخته شد، اين بنا در محله? امامزاده سيد بهلول در شمال غربي شهر خوي در آذربايجان غربي واقع است. سطح بيروني اين مناره با شاخ‌هايي از قوچ وحشي که شاه اسماعيل صفوي طي اقامت 40 روزه‌اش در کوه چله خانه? خوي شکار کرده بود، تزيين شده است، برج شمس تبريزي 3.40 متر قطر داشته و مساحت آن نيز 11 متر است.
*غار سهولان، دنيايي شگفت انگيز در اعماق طبيعت مهاباد
غار سهولان مهاباد پس از غار "عليصدر" همدان بزرگ‌ترين و وسيع‌ترين غار آبي ايران اسلامي به شمار مي‌رود و دنيايي شگفت انگيز در اعماق زمين است که سالانه پذيراي هزاران گردشگر نوروزي براي تماشاي زيبايي‌هاي سحر انگيز است. غار سهولان در 35 کيلومتري شهرستان مهاباد و جاده مهاباد - بوکان واقع شده و از چند حوضچه بزرگ که به وسيله دالانهاي آبي به هم متصل شده‌اند تشکيل يافته است، ارتفاع سقف غار از سطح آب در حوضچه آخر 50 متر و عمق آب در حوضچه وسط به 35 متر مي‌رسد. اين غار تا اندازه‌اي شبيه به غار عليصدر همدان است با اين تفاوت که قسمت کشف شده آن در حال حاضر چندان طولاني نبوده و قنديل‌هاي بسيار زيبا و فراوان موجود در غار عليصدر را به صورت موردي مي‌توان در اين غار مشاهده کرد غار سهولان داراي دو در اصلي است که به هم راه دارند و مي‌توان از هر يک از آن‌ها وارد غار و از در ديگر خارج شد. بعد از ورود به غار و پس از طي مسير پياده با سوار شدن بر قايق مي‌توان به ديدن جاذبه‌ها و شگفتي‌هاي نهفته در دل اين غار پرداخت، هم اکنون به لطف نورپردازي محيط دروني غار که با انواع لامپ‌ها و نورافکن‌ها چراغاني شده، مناظر شگفت انگيزي را مي‌توان مشاهده کرد. رسوبات داخل غار اشکال گوناگوني دارد: پاي فيل، عروس دريايي، خفاش و... که به همراه قنديل‌هاي زيباي غار آنرا بسيار ديدني کرده است.
*بزرگ‌ترين تالاب آذربايجان غربي گردشگران را فرا مي‌خواند
درياچه اروميه هر چقد هم خشک شده و در بحران به سر برد باز به عنوان بزرگ‌ترين تالاب آذربايجان غربي داراي مناظر و طبيعت بکر و زيبايي است که گردشگران و مسافران نوروزي را فرا مي‌خواند. آذربايجان غربي درياچه اروميه را به عنوان بزرگ‌ترين تالاب در خود جاي داده است و در حال حاضر يکي از پديده‌هاي طبيعي  اقتصادي و گردشگري مهم در منطقه محسوب مي‌شود، اين درياچه در ارتفاع يک‌هزار و 267 متري از سطح دريا واقع شده، طول آن حدود 130 تا 140 کيلومتر و عرض آن بين 15 تا 50 کيلومتر متغير است، عمق متوسط آن را 50 تا 60 متر تخمين زده‌اند. آب درياچه اروميه بي‌نهايت شور بوده و به دليل کم‌آبي و خشکسالي ميزان نمک آن از حد طبيعي فراتر رفته است و اين امر سبب عدم يخ‌زدگي اين درياچه شده است  قابليت‌هاي گردشگري درياچه اروميه را مي‌توان بر اساس وجود جزاير متعدد، پوشش‌هاي گياهي مختلف و حيات وحش موجود در آن دانست چرا که اين درياچه داراي 102 جزيره و صخره سنگي بوده و چشم انتظار گردشگران و مسافران است. جزاير کبودان، اشک، اسپير، آرزو و اسلامي از جمله اين جزاير است که پوشش گياهي متنوع و حيات وحش را در خود جاي داده است.
*تپه حسنلو ميراث دار تمدن 8 هزار ساله
تپه باستاني حسنلوي نقده، تمدني هشت هزار ساله در قلب تاريخ باستاني آذربايجان غربي بوده که با وجود مزيت‌هاي مختلف براي ثبت در فهرست آثار جهاني هنوز اين مهم محقق نشده است. اين اثر بي نظير تاريخي از سال 1336 در پي کشف خرابه‌هاي شهر و دژي متعلق به دوره ماننا يعني 8 هزار سال قبل، اهميت فراواني پيدا کرد که با کشف جام زرين نيز بر اهميت باستاني و تاريخي اين محوطه افزوده شد. باستان شناسان ايراني و خارجي قدمت اين تپه باستاني را 800 تا 1400 سال قبل از ميلاد تخمين زده‌اند، حدس ديگر آن است که آثار مربوط به ويرانه‌هاي تپه حسنلو در 700 يا 650 سال قبل از ميلاد به آتش کشيده شده که در هر صورت نشان دهنده جايگاه تاريخي اين اثر بي نظير است. تپه باستاني حسنلو به همراه مهم‌ترين اثر مکشوفه آن يعني جام "زرين حسنلو" با قدمتي بيش از هشت هزار سال قبل از ميلاد مسيح در نقده استان آذربايجان_غربي نمادي از تاريخ کهن ايران اسلامي است.
*جشن نوروزگاه در اماکن تاريخي آذربايجان غربي برپا مي‌شود
معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي  صنايع دستي و گردشگري آذربايجان غربي از برپايي سلسله جشن‌هاي نوروزگاه در اماکن تاريخي اين استان خبر داد. حسين امامي اظهارداشت: امسال ستاد اجرايي خدمات سفر کشور براي نوروز 96 چندين برنامه مهم را پيش_بيني کرده که در قالب اين برنامه‌ها ايجاد و راه اندازي جلسات منظم ستادهاي استاني پيش‌بيني شده و در آذربايجان غربي به اجراي طرح نوروزگاه‌ها در سايت‌هاي تاريخي مانند قره کليسا، که در اين مکان‌ها جشن‌هاي سنتي نوروز که مختص استان آذربايجان غربي است توجه ويژه‌اي شده است. وي افزود: در شهر اروميه، مدرسه تاريخي 22 بهمن واقع در خيابان امام به عنوان محل جشن نوروزگاه انتخاب شده که اين جشن از 25 اسفند سال 95 آغاز و تا 13 فروردين سال 96 ادامه دارد و در شهرهاي سردشت، خوي، سلماس، تکاب و منطقه آزاد ماکو نيز انتخاب مکان بر عهده فرماندار اين شهرهاست. معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري آذربايجان_غربي گفت: در نوروزگاه‌هاي کل استان بازارچه‌هاي دائمي و موقت صنايع دستي ايجاد مي‌شود که علاوه بر فروش صنايع دستي در اين بازارچه‌ها به معرفي غذاها، سوغاتي‌ها و بازي‌هاي محلي استان پرداخته مي‌شود. به گفته وي در مکانهاي تاريخي و گردشگري که تعداد مسافران زياد باشد واي فاي رايگان در اختيار مسافران قرار داده شده و مابين شهرهاي استان استراحتگاه‌هايي ايجاد خواهد شد تا مسافران براي استراحت بين راهي مشکلي نداشته باشند. امامي افزود: امسال از جاذبه‌هاي گردشگري استان و مکان‌هاي تاريخي کليپ‌هايي تهيه مي‌شود تا در ترمينال و هر مکان ديگري که تعداد مسافر زياد باشد نمايش داده مي‌شود و علاوه بر آن در ورودي شهرها و داخل شهر نيز راهنمايان گردشگري براي معرفي جاذبه‌هاي گردشگري استقرار ميابند و راه اندازي اتوبوس‌هاي گردشگري داخل شهري نيز در نظر گرفته شده است. وي گفت: در لحظه تحويل سال در مکان‌هاي ورودي شهر و نقاطي از شهر که مسافر زيادي وجود دارد جشن سال نو برگزار مي‌شود و به اولين مسافران خوش آمدگويي شده و علاوه بر آن تلفن 09629 براي بيان شکايات مسافران اختصاص داده شده است.

منبع :