معرفي خانه هاي تاريخي اردبيل

گروه سيري در استان ها: اردبيل با داشتن تاريخ هفت هزار ساله در زمينه تمدن، فرهنگ هنر و بويژه معماري اصيل ايراني – اسلامي از تنوع بسياري برخورداري بوده و مي توان نمونه هايي از اين معماري اصيل را در خانه هاي تاريخي به عنوان ظرفيت گردشگري مشاهده کرد، در اين راستا برخي از خانه هاي تاريخي اردبيل براي گردشگران نوروزي معرفي مي شود.

بيشتر خانه هاي تاريخي اردبيل که در بافت قديمي مرکز شهر واقع شده مربوط به دوره قاجار بوده و با توجه به نوع معماري و ساخت منحصر به فرد و قدمت خود بخشي از تاريخ اين منطقه را تعريف مي کند. مهمترين ويژگي خانه هاي تاريخي اردبيل تناسب با شرايط جوي منطقه بوده و به دليل موقعيت جغرافيايي و آب و هواي سرد و کوهستاني معماري خانه هاي اردبيل متناسب با اين شرايط  ساخته شده و اين از جذابيت ممتازي براي گردشگران برخوردار است. از جمله اصول به کار رفته در معماري اين خانه ها مي توان به استفاده از پلان متراکم و فشرده، استفاده از مصالحي با ظرفيت و عايق حرارتي مناسب، به حداقل رساندن ميزان تعويض هواي داخلي و تهويه طبيعي و جلوگيري از ايجاد سوز در داخل و خروج حرارت داخلي به خارج از ساختمان و انتخاب بامهاي مسطح و نگهداري برف بر روي بامها به عنوان عايق حرارتي اشاره کرد.
تمام اين اصول در جهت حفظ گرماي داخل ساختمان به دليل واقع شدن در منطقه اي که هشت ماه از سال آب و هواي سرد و بارش برف و باران را تجربه مي کند؛ استفاده شده است. همچنين استفاده از سطوح خارجي تيره رنگ و پنجره هايي با ابعاد بزرگ در جذب نور خورشيد و استفاده از حرارت آن يکي ديگر از اصول قابل توجه معماري خانه هاي قديمي اردبيل است. اکثر خانه هاي قديمي شامل سردر، هشتي يا ورودي ابتدايي از در خانه به حياط، حياط و ميانسرا  راهرو يا ورودي از حياط به اتاقها و سالنهاي پذيرايي، اتاقهاي سه دري به عنوان اتاق خواب  اتاق پنج دري به عنوان سالن پذيرايي، مطبخ يا آشپزخانه و تالار است. حياط در حکم باغ کوچکي بوده که با کاشت درختان و تعبيه حوضچه هايي فضايي آرامش بخش را براي اهالي خانه فراهم مي کرده است. همچنين ميانسرا با تناسب طائي ايراني و جهت گيري دستوري خود در تمام سال محيط بهداشتي مطبوعي فراهم و از گردش آفتاب و نور خورشيد بهترين استفاده را مي برد.
خانه سيد هاشم ابراهيمي: اين بنا در بافت قديم اردبيل در جوار مجموعه جهاني بقعه شيخ صفي کوچه شهيد گاه يکي از يادگاريهاي اواخر قرن 13 هجري قمري در شهر اردبيل به شمار مي رود. خانه ابراهيمي در حال حاضر تحت مالکيت ميراث فرهنگي استان اردبيل است. بناي مذکور با يک هشتي کوچک از معبر کوچه وارد حياط مستطيلي شده و عمارت اصلي شامل دو طبقه همکف و زيرزمين است و تالار نسبتا بزرگ و زيبايي دارد. خانه رضازاده (موزه شهداء): در محله اوچ دکان يکي از محلات ششگانه و قديمي اردبيل واقع شده که قدمت آن به اواخر دوره قاجار مي رسد. سر در ورودي خانه منتهي اليه جنوب شرقي بنا در مقابل ميدانچه قرار گرفته که از طريق هشتي به محوطه حياط وارد مي شود. بخش اعياني ساختمان در دو طبقه به مساحت 640 متر مربع و پلان فعلي شکل ساخته شده که طبقه اول داراي دو اتاق گوشواره با يک راهروي ميانه و نيز راهروي ديگر عمود بر آن است که با دو دسته پله به هم مرتبط مي شود و طبقه دوم نيز داراي دو اتاق گوشواره با يک تالار يا شاه نشين در وسط است. اين بنا تا يک سال پيش به عنوان ساختمان اداره کل ميراث فرهنگي استان اردبيل استفاده مي شد، اما از سال گذشته به موزه شهداي اردبيل اختصاص يافت. خانه ارشادي: اين بنا نيز در محله اوچ دکان قرار داشته که در بدو احداث داراي کاربري مسکوني بوده و يکي از بناهاي تاريخي شهر اردبيل و در اواخر دوره قاجار ساخته شده است. در دوران پهلوي دوم آن را براي استقرار مدرسه به آموزش و پرورش واگذار کردند و در حال حاضر خانه ارشادي تحت نظر ميراث فرهنگي قرار درد. خانه وکيل الرعايا: در بافت قديمي شهر در محله طوي واقع شده و از آثار دوران قاجار است. بخش با ارزش بنا يعني تالار در قسمت غربي ساختمان قرار دارد و ابعاد آن 10 در 5 متر است. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از مهر، ظلع شرقي تالار داراي پنجره ارسي با با شيشه هاي رنگين است که در سمت ايواني که با چهار ستون چوبي شکل مي گيرد، قرار گرفته اند. آيينه کاري و مقرنس کاريهاي با نقاشيهاي پيراموني، از ويژگيهاي درون تالار هستند.

منبع :