اردبيل نمي‌تواند در حوزه کتاب عرضه اندام کند

گروه فرهنگي: سير تحول صنعت تاليف و چاپ کتاب از فرهنگي به اقتصادي، مدتي است باعث شده تا برخي نويسندگان در استان اردبيل به سمت سفارشي‌نويسي گرايش يافته و از اهداف فرهنگي اين حوزه دور بمانند.

نوشين سلامت

گروه فرهنگي: سير تحول صنعت تاليف و چاپ کتاب از فرهنگي به اقتصادي، مدتي است باعث شده تا برخي نويسندگان در استان اردبيل به سمت سفارشي‌نويسي گرايش يافته و از اهداف فرهنگي اين حوزه دور بمانند.
کتاب و کتابخواني يکي از مؤلفه‌هاي مهم حوزه فرهنگ و ادب به شمار مي‌رود. آمار چاپ کتاب نشان مي‌دهد که هر جامعه‌اي تا چه حد به حوزه کتاب اهميت مي‌دهد از اين رو براي ارزيابي مختصات فرهنگي هرجامعه مي‌توان آمارهاي کتابخواني و يا چاپ و نشر کتاب را در هر منطقه مورد بررسي قرار داد.بررسي آماري چاپ کتاب، گونه شناسي موضوعي کتاب‌هاي چاپ شده، تحليل روندها، تحليل وضعيت موجود در هر استان و… ازجمله محورهاي مورد بررسي در اين پرونده فرهنگي به شمار مي‌رود.
يکي از مسائل حادي که هم‌اکنون در سطح کشور کمتر به آن پرداخته مي‌شود مشکلات تأليف و چاپ کتاب در حوزه‌هاي مختلف است، بدين شکل که نويسندگان صاحب فکر با دغدغه‌مندي در خصوص بحران‌هاي جامعه قلم‌فرسايي مي‌کنند و با چشم‌پوشي از مشکلات اقتصادي اين حوزه با هدف رفع مشکلات و اشاعه بيش از پيش فرهنگ فعاليت دارند.از طرفي برخي قلم به دستان که توان تأمين معيشت ندارند به ناچار با قبول سفارش ادارات و سازمان‌ها نسبت به تأليف آثار اقدام مي‌کنند.شايد حوزه نويسندگي و چاپ يکي از حوزه‌هايي باشد که نمي‌توان نگاهي سودمحور به آن داشت و فراتر از آن اين هنر را يک منبع درآمد در نظر گرفت، اما همانند ديگر حوزه‌هاي مرتبط با فرهنگ و هنر صنعت نشر و چاپ نيز خالي و عاري از چالش و بحران نيست.
استان اردبيل به رغم فرهنگ باستاني و تاريخ طولاني خود شايد جزو معدود مناطقي باشد که با وجود و رشد نويسندگان مجرب کمترين سهم ملي را از موفقيت‌هاي حوزه کتاب و هنر نويسندگي دارد و به اذعان نويسندگان اين منطقه بيشتر فعاليت‌هاي حوزه کتاب از سوي نويسنده‌نماهايي است که به صورت تفنني وارد اين عرصه شده و به مشکلات و چالش‌ها دامن مي‌زنند.نويسنده اردبيلي معتقد است که شغل يا هنر دانستن حرفه نويسندگي بحث پر پيچ و خمي است که نمي‌توان آسوده در اين باره حرف زد و از طرفي نهادهاي دولتي هم‌اکنون افرادي را به خدمت مي‌گيرند که توان قلم فرسايي داشته باشند، اگر چه نويسنده حرفه‌اي نباشند و اين موضوع هم در نوع خود جاي تأسف دارد.
يزداني با تاکيد بر اينکه نبود حمايت از نويسندگان مي‌تواند موجب افول و تعدد مشکلات در حوزه صنعت نشر آثار شود، افزود: طي سال‌هاي اخير فعاليت در حوزه ادبيات شفاهي تا نسخ چاپي در استان اردبيل عايدات چندان مناسبي براي اين استان نداشته است.شايد بتوان گفت مهمترين بحراني که فعلاً مي‌شود گفت حوزه چاپ و نشر با آن درگير است قيمت بالاي کاغذ و تورم و هزينه بالاي تهيه مواد اوليه و به دنبال آن بالا بودن قيمت تمام شده کتاب است که با ادامه اين روند چاپ و نشر با رکود مواجه خواهد شد.
تيغ گراني کاغذ بيخ گلوي نويسندگان و ناشران کتاب
يزداني ضمن اشاره به فروش کتاب نويسندگان با وجود گراني کاغذ گفت: از آنجا که تنها بهره‌برداران آثار نويسندگان عموم مردم هستند و وقتي مردم نتوانند کتاب بخرند نويسندگان هم مخاطبان عام خودشان را از دست خواهند داد.وي گراني کاغذ را يکي از چالش‌هاي جدي پيش روي نويسندگان بومي عنوان و اضافه کرد: همين موضوع دست ناشران را براي چاپ کتاب در تيراژ حداقلي مي‌بندد و اين مشکل به مراتب به نويسنده نيز سرايت مي‌کند.نويسنده اردبيل همچنين اذعان کرد: قطعاً حرفه نويسندگي بايد براي فاعل آن درآمدي هرچند ناچيز داشته باشد اما متأسفانه به دليل برخي فرهنگ‌هاي اشتباه که نويسنده بايد دلي بنويسد هم‌اکنون در منطقه ما اجرتي که بتواند نويسنده را راضي کند پرداخت نمي‌شود و همين مي‌تواند سرآغاز انزواي هنرمندان نويسنده ما باشد.يزداني در خصوص مخاطب داشتن يا نداشتن نوشته هنرمندان و جلب رضايت مخاطبان کتاب‌ها يادآور شد: مهم‌ترين اصل در جذب مخاطب در حوزه کتاب اين است که بايد استقبال مردم به عنوان مخاطبان عام کتاب، از جريان سازي‌هايي که از سوي سازمان‌هاي مياني و نهادها مطرح است تفکيک شده و مخاطبان اصلي حوزه کتاب شناسايي شوند.
نويسندگان تفنني جاي نويسندگان صاحب سبک را گرفته‌اند
سيد سعيد اطهري‌نياري نويسنده اردبيلي با بيان اينکه هم‌اکنون به دليل برخي فعاليت‌هاي سياست‌زده در منطقه تعداد نويسندگان تفنني از نويسندگان صاحب سبک بيشتر است، گفت: متأسفانه اين موضوع هنوز جا نيفتاده است که من به عنوان کسي که صاحب قلم هستم و به عنوان يک فردي که مي‌توانم مشکلات اقتصادي، اجتماعي و فرهنگي را به واسطه نويسندگي مرتفع کنم، تلاشي در اين زمينه داشته باشم و بيشتر انرژي‌ها صرفاً از سوي افرادي مشخص براي امرار معاش صرف مي‌شود و اين شايسته نام استان اردبيل نيست.وي ضمن ابراز نگراني از تعدد افرادي که به حرفه نگارش کتاب و آثار به چشم يک هنر نمي‌نگرند، اضافه کرد: متأسفانه به جاي تربيت نويسنده حرفه‌اي در بستر فرهنگي اکنون شرايط به طوري است که نويسنده تفنني بيشتر مباحث جامعه را به شکلي غيرحرفه‌اي به قلم مي‌کشد.
اردبيل نمي‌تواند در حوزه کتاب عرضه اندام کند
هنر نويسندگي و کتاب اردبيل متأسفانه مشکلات عديده‌اي دارد و ما در برخي حوزه‌ها مثل ادبيات کودک و نوجوان تقريباً صفر هستيم به اين دليل که نهادهاي موظف براي چاپ کتاب‌هاي مصور و رنگي کودکان بايد مبالغ بيشتري پرداخت کنند و براي همين مسئله هم خساست به خرج مي‌دهند.اطهري‌نياري در اين باره گفت: بحث بارانه کاغذ و نبود حمايت از نويسندگان همه باعث شده‌اند تا اردبيل سهم بسيار ناچيزي در حوزه کتاب و نويسندگي در کشور داشته باشد و براي حل اين معضل نيازمند حضور افراد پيشکسوت حوزه تأليف کتاب و افرادي از جنس عمل هستيم نه کساني که منفعلانه با اين موضوع برخورد مي‌کنند.
وي در پاسخ به اينکه بزرگترين بحران پيش روي حوزه کتاب اردبيل چه مي‌تواند باشد گفت: نبود افراد متخصص و کارشناس در حوزه کتاب و نبود حمايت مادي و معنوي از نويسندگان صاحب فکر و سبک قطعاً از بحران‌هاي جدي در حوزه نشر و تأليف کتاب استان ما است.خواه يا ناخواه، حوزه چاپ و نشر سالهاست با افزايش هزينه‌ها و کاهش سود مواجه شده است از طرفي به علت مستهلک شدن دستگاه‌هاي چاپ و تورم بيش از حد در جامعه توانايي نوسازي تجهيزات نيست و مي‌توان گفت کم کم برخي از چاپخانه‌ها به علت ضرر و زيان با عدم توانايي ادامه فعاليت مواجه خواهند شد مگر اينکه دولت با ارائه تسهيلات و حمايت‌هاي ويژه در اين خصوص به چاپخانه‌داران کمک کند.
تأليف و نشر کتاب سرمايه کم دارد
مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان در خصوص سرمايه گذاري در حوزه نشر کتاب گفت: سرمايه‌گذاري در اين حوزه عمدتاً به صورت خصوصي است و بسته به نوع آثار، يا ناشرين سرمايه گذاري مي‌کنند و يا خود مؤلف، در مواقعي هم ارگان‌هايي هستند که بسته به اهداف خود اقدام به سرمايه گذاري مي‌کنند.بحرالعلومي ادامه داد: به نظر من صنعت نشر اگر تابع اصول و قواعد خود نباشد کاري از پيش نخواهد برد.وي همچنين به حمايت‌هاي فرهنگ و ارشاد اسلامي از نويسندگان اشاره و اذعان کرد: تخصيص سهميه کاغذ و خريد از کتاب‌هاي چاپي استان در 2 سطح ملي و استاني، از مهمترين حمايت‌هاي اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامي استان اردبيل بوده که اميدوارم اين 2 مورد مهم با حمايت و پشتيباني معاونت فرهنگي وزارت متبوع و اداره کل دفتر چاپ و نشر ادامه پيدا کند.
شهرک تخصصي چاپ مي‌تواند راهگشا باشد؟
مدتي است که زمزمه‌هايي در استان به گوش مي‌رسد که اولين شهرک تخصصي چاپ ايران براي نخستين بار در کشور در استان اردبيل احداث خواهد شد که عده‌اي احداث اين شهرک و مجموعه را راه نجات حوزه چاپ و نشر کتاب مي‌دانند.مديرکل فرهنگ و ارشاد اسلامي گفت: شهرک تخصصي چاپ نياز همه استان‌هاست که قدم اول را خادمان اردبيل برداشته‌اند و هدف از ايجاد اين شهرک بالا بردن توان چاپ و بسته بندي استان جهت رسيدن به صادرات توليدات کشاورزي و ساير حوزه‌ها به کشورهاي همسايه، مخصوصاً کشور آذربايجان و شوروي و دست يافتن به بازارهاي جهاني است.بحرالعلومي معتقد است با توجه به اينکه اردبيل از لحاظ کشاورزي در سطح عالي قرار گرفته اميد است اين شهرک در راه بسته بندي و توليد ثروت فکري و مالي بسيار تأثير گذار باشد.
وي ادامه داد: در اين خصوص مي‌توان به اشتغال پايدار هم اشاره کرد که صدها نفر به صورت مستقيم و هزاران نفر غير مستقيم از اين شهرک بهره خواهند برد.گويند هر عملي را عکس‌العملي هست و واقعيت اين بوده که اگر شخصي نتواند خودش را و دانش و علمش را به روز رساني کند محکوم به شکست است و قطعاً با برنامه‌ريزي 50 سال گذشته و بهره‌جويي از تکنولوژي چاپ سربي در وضعيت کنوني نمي‌شود حرفي براي گفتن در حوزه کتاب و فرهنگ داشت.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،لذا نيازسنجي مخاطبان و توليد محتواي مورد نياز بازار هدف، مهمترين بخش بازاريابي است که بايد چاپخانه‌ها به همت نويسندگان و مؤلفان بتوانند ميان خود و مردم بايستگي ايجاد کنند تا با اين اقدامات و به مراتب شاهد افزايش اقبال در حوزه نشر و چاپ کتاب باشيم.

منبع :