در دوران طلايي توجه ساسانيان به فرهنگ و هنر، مشگين شهر شاهد احداث قلعه‌اي بود که در کتيبه موسوم به ساسانيان به عظمت، شکوه و بي‌نظيري آن اشاره شده است. اينکه در گوشه‌اي از شمال غرب کشور در مشگين شهر قلعه‌اي از سوي امپراطوري ساسانيان احداث شود به واسطه تمدن ديرينه اين منطقه دور از انتظار نيست. اما مطالعه علل احداث آن و تاريخي که بر آن گذشته هر چند وظيفه ما بوده اما به مانند بسياري مواريث باستاني ديگر چندان توجهي به آن نکرده ايم. امروز ويرانه‌هاي کهنه قلعه در ورودي قديم شهر مشگين شهر خود مهر تائيد قدمت باستاني اين منطقه است اما آنچه دل تاريخ دوستان را به لرزه درمي‌آورد، فرسايش تدريجي بنايي است که بيش از هزار سال دوام آورده و خود را به امروز، به ما با وسعت امکانات و دانشي که بي‌شک ساسانيان بسياري از آن را در اختيار نداشتند، رسانده است. کهنه قلعه همچنان که از نامش پيداست يکي از مواريث باستاني شهرستان مشگين شهر است. اين بنا تحت شماره 618 به ثبت آثار ملي رسيده و قلعه‌اي است به ارتفاع پنج‌متر واقع در پشته غربي سمت چپ رودخانه خياو چاي و در سمت راست ورودي شهر از طرف جاده اردبيل. سفالينه‌ها و مفرغ‌هاي به دست آمده، پيشينه اين بنا را حتي به دوره ساسانيان مي‌رساند. پلان قلعه به صورت ذوزنقه غيرمنظم در امتداد شمال غربي و جنوب غربي است. طول ضلع آن 90 متر و ضلع جنوبي آن 237 متر و عرض اين قلعه در سمت غربي 115 متر و در شرق 91 متر است. در دو گوشه شمال غربي و جنوب آثار برج مدور به قطرهاي شش متر و 10 متر مشاهده مي‌شود. درمنتهي‌اليه شرقي ضلع شمالي آثار دو برج به قطرهاي 5.7 و شش متر با ضلع بهتر از برج‌هاي ديگر به چشم مي‌خورد. سازه‌هاي ديوارهاي قلعه از سنگ ملات گچ و آهک و بقيه از خشت و کنگره‌هاي آن از گل ساخته شده است. به گفته مديرکل ميراث فرهنگي استان اردبيل کهنه قلعه مجموعه ارزشمند تاريخي مربوط به دوره ساساني است ولي تأسيسات فعلي آن مربوط به دوره زند است. کريم حاجي‌زاده تصريح کرد: در ادوار گذشته مالکيت قلعه دست ارتش بود که بعدها به مالکيت ميراث در آمده است. شايد اين قانون نوشته آثار ميراثي است که بعد از ثبت ملي به جاي رسيدگي ويژه گرفتار فرسايش، ريزش و خرابي تدريجي مي‌شوند. شماره ثبت ملي که به نظر مي‌رسد کدي براي يک بناي تحت حفاظت و نيازمند حفاظت است در اغلب آثار ميراثي اردبيل نتيجه عکس داده است. در کهنه قلعه نيز ثبت ملي موجب مطالعه احيا و حفاظت نبوده بطوريکه در دهه‌هاي اخير برنامه مرمت و حفاظتي در اين بنا اجرا نشده است. در فاصله 150 متري قلعه سنگ نوشته مشهور »سورو شکن داشي« ديده مي‌شده که در اين سنگ نوشته به خط پهلوي از شخصي به نام نرسه هرمزد ياد شده که شش سال براي ساختن آن تلاش کرده است. اينکه خشت و ملات و گل اين قلعه چگونه به ساختمان‌هاي به اصطلاح بتني امروز دهن‌کجي مي‌کند و چه تدبيري در معماري بنا به کار رفته که تا به امروز دوام داشته خود جاي تدبير و سؤال از متولياني است که مي‌بايست تا به امروز مطالعات جامعي صورت داده و حداقل در ورودي مشگين شهر به اهميت و عظمت اين بنا در يک تابلو اشاره‌اي مي‌کردند. نه تنها خود ساکنان مشگين شهر اطلاعات جامعي از اين اثر تاريخي ندارند بلکه گردشگران نيز تنها با باقي‌مانده قلعه‌اي مواجه مي‌شوند که حتي به درستي نگه‌داري و محافظت نمي‌شود. يکي از دلايل اثبات ادعاي اتصال اين بنا به عهد ساساني همان کتيبه ساساني از بين رفته است که گفته مي‌شود در دهه 40 شمسي يعني 50 سال قبل ترجمه شده است. ميراث داران بنايي که سازنده براي ساخت آن شش سال زمان صرف کرده امروز نه تنها حافظان اين کتيبه نيستند بلکه تنها مشابه متن آن در پارکي مجاور قلعه به نمايش در آمده است.از سويي تاکنون هيچ اقدامي براي جلب اعتبار مجزا مرمت و احياي بناهاي تاريخي از سوي مسئولان استان صورت نگرفته است و بهانه کمبود اعتبار پاسخ قطعي و نهايي بي‌توجهي به مواريث تاريخي است. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از مهر، در عين حال نمي‌توان از ضعف معرفي اثري همچون کهنه قلعه چشم پوشيد. هر چند هزينه کرد اندکي مي‌تواند به معرفي اين اثر منجر شود اما حتي در اين بخش نيز ميراث داران امروزي نتوانستند وظيفه خود را به صورت کامل پياده سازند.
گروه سيري در استان ها: اثر باستاني کهنه قلعه که بيش از هزار سال با ناملايمات دست و پنجه نرم کرده و دوام آورده امروز گرفتار فرسايش از بابت کمبود اعتبار شده است.