فرش ریزماهی خوی ظرفیت بی بدیل صادراتی در آذربایجان غربی

سالانه حدود 60 هزار مترمربع از فرش دستبافت 'ریزماهی' خوی با وجود برخی از مشکلات پیش رو به کشورهای اروپایی صادر می شود و حمایت های روزافزون مسئولان از این هنر - صنعت را به عنوان یک ظرفیت بی بدیل صادراتی در شمال آذربایجان غربی در کانون توجه قرار می دهد.

هنر صنعت فرش خوي عصاره اي از ذوق هنرمندان و برآمده از انديشه هاي پوياي زنان و مرداني است که با تار و پود فرش، اسرار زندگي آميخته با عشق و رنج را در قالب هنر اصيل آذربايجان نقاشي مي کنند.

فرش ريز ماهي به عنوان يکي از آثار ثبت شده ملي از شهرت جهاني برخوردار بوده و بسياري از بازارهاي بين المللي از جمله اروپا آشنايي ديرينه اي با اين فرش دارد.

امروزه وجود مشکلات صادراتي، نبود نمايشگاه دائمي، نبود مشاغل مکمل قاليبافي و مشکلات دست و پاگير بيمه کارگران فرش بافي، روند عرضه اين آثار کم نظير در بازارهاي جهاني را کند کرده اما صادرات آن همچنان ادامه دارد.
به گفته رئيس اداره صنعت، معدن و تجارت خوي، اين فرش به همت مسئولان و با نام تجاري ريزماهي خوي براي حفظ اصالت و ماندگاري به ثبت ملي رسيده است اما ماندگاري فرش ريز ماهي خوي با حمايت از صادرات آن و رونق توليد محقق مي شود.
ايرج مرندي افزود: سالانه 100 هزار مترمربع فرش نفيس و دستباف با گردش مالي 2 هزار ميليارد ريال در اين شهرستان توليد شده و بيش از 60 هزار مترمربع از آن به خارج از کشور از جمله آلمان، روسيه، ژاپن، آمريکا، ترکيه، عراق، فرانسه و ديگر کشورها صادر مي شود.
اژدر طالبي، سرپرست معاونت برنامه ريزي فرمانداري خوي نيز بر ورود سمن ها و تشکل هاي تخصصي مرتبط با حوزه فرش به اين بخش تاکيد کرد و گفت: فقدان تشکل‌هاي صنفي و سمن هاي حامي صنعت فرش، روند توسهخ اين هنر عظيم و جهاني را کند کرده است. 
عزيز زينالي، رئيس اتحاديه فرش بافان خوي نيز صادرات بي رويه فرش نامرغوب به بازار جهاني را يادآور شد و افزود: واسطه‌ها در اين صنعت به‌ خصوص در امر صادرات که نياز به شناخت کارشناسانه بازار دارد، نسبت به صادرات فرش هاي بي کيفيت با نام ريزماهي اقدام کرده و اين نام تجاري را تضعيف مي کنند.
وي افزود: وجود مرز رازي در خوي که دروازه اي روبه اروپاست، فرصتي عظيم براي صادرات اين صنعت پرسود و اصيل به شمار مي رود اما مسئولان بايد مسير صادرات فرش از اين مرز را هموار کرده و موانع توليد را رفع کنند.
محمد علي پور، توليدکننده عمده فرش در خوي نيز بازاريابي فرش دستباف در بازارهاي داخلي و بين‌المللي را يکي از ضرورت هاي توسعه و ماندگاري اين صنعت و حفظ اشتغال موجود دانست و گفت: دريافت سفارش توليد فرش از طريق بازاريابي اصولي باعث معرفي و ارتقاي جايگاه فرش استان در بازارهاي بين‌المللي مي شود.
وي به تردد تعداد زيادي مسافر از خوي براي سفر به شهر وان ترکيه اشاره کرد و ادامه داد: با انجام تبليغات محيطي در مسير مسافران و نيز ايجاد نمايشگاه هاي دائمي مي توان بازار فروش فرش ريزماهي خوي را رونق بخشيد اما مسئولان امر توجهي به آن ندارند.
وي توليد قطعات بزرگ فرش دستباف با ارزش اقتصادي بيشتر به جاي تابلو فرش‌هاي کوچک و تزئيني را از جمله راهکارهاي حفظ بازارهاي جهاني اعلام و عنوان کرد: برگزاري نمايشگاه و تورهاي تجاري براي شناسايي سليقه مصرف‌ کنندگان فرش‌ دستباف نيز ضروري است.
مسلم علي عباسي، توليدکننده فرش ريزماهي خوي نيز تبليغات در خصوص شناساندن منزلت اين فرش دستباف را به عنوان يک ضرورت دانست و گفت: رسانه‌هاي ارتباط جمعي اين هنر- صنعت را بايد بيش از پيش معرفي کنند زيرا نتايج مثبت آن در زندگي مردم به ‌ويژه فعالان اين عرصه به‌ طور گسترده مشخص است.
وي اعلام کرد: نبود صادرات استاني، کم شدن ميزان توليد، عدم تخصيص اعتبار و تسهيلات کافي، نبود اتحاديه صادرکنندگان و کمبود نيروي کار ماهر مشکلات اصلي حوزه فرش دستباف در سطح اين استان است.
وي ادامه داد: با افزايش حمايت‌هاي دولتي از طريق گسترش چتر بيمه تامين اجتماعي و برگزاري دوره‌هاي آموزشي مي‌توان انگيزه حضور در اين هنر صنعت را براي جوانان ايجاد کرد.
يک رنگرز پشم فرش نيز در خصوص مشکلات حوزه قاليبافي، گفت: مشاغل مکمل حوزه فرش بافي و قاليبافي از جمله تهيه پشم مرغوب، رنگرزي، بازاريابي، طراحي نقشه با مشکلات عديده مواجه است و بايد همه اين بخش‌ها موازي با يکديگر حرکت کنند.
'محمدرضا معماري' وجود رنگرز، طراح، رنگ ‌‌آميز و ريسنده خوب در منطقه را از اصول اوليه براي بافت فرش دستباف مرغوب دانست.
'سعيد غبرائي' فروشنده و تاجر فرش نيز با انتقاد از اجرايي نشدن مصوبه هاي حمايتي مجلس و هيات وزيران در حوزه فرش، اظهار کرد: تسهيلات بانکي براي حمايت از قاليبافان در حال حاضر به معضلي براي اين قشر تبديل شده است و بانک‌ها برخورد سليقه‌ اي در اين خصوص دارند. 
وي با اشاره به اينکه کم توجهي بانک‌ها به موضوع فرش دستباف تا جايي است که طرح هاي پيشنهادي توليدي پس از 2 تا سه سال بررسي مي‌شود، ادامه داد: با توجه به افزايش قيمت مواد اوليه، تصويب اين طرح‌ها نيز در حال حاضر مرهمي بر مشکلات مجتمع‌هاي توليدي فرش دستباف و تابلو فرش به شمار نمي رود و با وجود بازار خوب فرش، ميزان توليد کاهش يافته است.
'منصوره ميرعليجاني' که کارشناسي طراحي فرش دارد و مدرس اين رشته در مرکز فني حرفه اي است، به ايرنا گفت: آموزش و بروز بودن فرش بافان يکي از اصول اصلي صنعت فرش است و بايد نگاه علمي به مقوله فرش در کشور ايجاد شود.
به گفته وي امروزه در مراکز علمي و دانشگاهي جوانان در رشته‌هاي کارشناسي و طراحي فرش فارغ‌التحصيل مي‌شوند که بايد از آنان حمايت مادي و معنوي لازم صورت بگيرد. 
اين کارشناس فرش، هزينه هاي برگزاري کلاس در آموزشگاه ها را بالا عنوان کرد و گفت: هزينه ها براي آموزشگاه ها زياد است و دولت و نهادهاي متولي بايد با پرداخت کمک هزينه به اين آموزشگاه ها به کمک بافندگان و توليدکنندگان و همچنين آموزش دهندگان اين هنر اصيل و صنعت باارزش آذربايجان بشتابند.
يکي از طراحان فرش نيز گفت: براي تحقق افزايش توليدات صنايع دستي علاوه بر توجه به نوآوري در طراحي ها، بايد ذوق و فرهنگ خريداران و سليقه مشتريان در کشورهاي مختلف را مورد توجه قرار داد و با همفکري و بهره‌گيري از نظرهاي يکديگر دست به خلاقيت و ابتکار جديد در توليد زد.
'امير قرباني' حفظ جايگاه فرش ايران را در گرو استفاده از رنگ و مواد اوليه طبيعي عنوان کرد و افزود: طراحي و رنگ آميزي فرش ايراني در طول قرن‌ها در حال تغيير بوده و اين تفاوت از نظر جلب مشتري و فعاليت در بازار حايز اهميت است. 
خوي در شمال آذربايجان غربي و 75کيلومتري مرز رازي قرار گرفته و از قطب هاي مهم توليد فرش دستباف در کشور است؛ بيش از 30 هزار نفر در هشت هزار و 500 کارگاه قاليبافي اين شهرستان در توليد فرش دستباف فعاليت دارند. 
فرش ريز ماهي خوي با قدمت هزار ساله در رج شمارهاي 22 الي 70 و با استفاده از مواد اوليه مرغوب، پشم، پنبه، کرک و ابريشم با گره ترکي و رنگ آميزي هاي متنوع در ابعاد مختلف توليد مي شود.

منبع : ایرنا