سازمان هاي مردم نهاد به عنوان بازوان توانمند نظام اسلامي طي سال هاي اخير بستر مناسبي را براي فعاليت هاي فرهنگي و اجتماعي با مشارکت پررنگ مردم به وجود آورده است که از ظرفيت آنها مي توان در پيشگيري از وقوع جرم نيز بهره برد. اسلام نيز تشکيل اجتماعاتي در قالب حلقه هاي معرفتي و حضور در مساجد را به عنوان يکي از راهکارها جهت تقويت جامعه اسلامي و کاهش آسيب هاي اجتماعي معرفي کرده است.

کارشناس مسايل اجتماعي و فرهنگي معتقد است که مهمترين اولويت سمن ها در اکثر جوامع برطرف کردن آلام و تسکين دردهاي اقشار آسيب پذير جامعه و مبارزه با تهديدهاي اجتماعي است. به گفته هوشنگ عطاپور، آسيب هاي اجتماعي در همه جوامع به ويژه جوامع مدرن و پيشرفته با ساختارهاي اجتماعي پيچيده به عنوان مهمترين خطر و تهديد مطرح است و هيچ دولتي به تنهايي نمي تواند از عهده مقابله با آسيب هاي اجتماعي بر آيد زيرا براي مقابله با اين آسيب ها هم هزينه و هم منابع انساني فراوان لازم است. وي با بيان اينکه تجربه همه کشورهاي موفق در کنترل آسيب هاي اجتماعي حکايت از مشارکت جدي مردم در قالب نهادهاي مدني براي کاهش آسيب دارد، گفت: در حوزه مديريت اجتماعي سه مرحله پيشگيري، کاهش آسيب و مقابله وجود دارد که سمن ها در مراحل پيشگيري و کاهش آسيب بهترين نقش را ايفا مي کنند. اين کارشناس مسايل اجتماعي و فرهنگي افزود: سمن ها با استفاده از دانش وعلم روز شهروندان را آموزش مي دهند، نگرش آنان را در خصوص آسيب ها اصلاح مي کنند و با ايجاد تغيير در باورهاي غلط قبلي رفتار درست شهروندان را دنبال مي کنند. وي اظهار کرد: سازمان هاي مردم نهاد با خدمات داوطلبانه مردم فعاليت مي کنند و سرمايه اجتماعي بالايي دارند به همين دليل شهروندان با اعتماد به عملکردهاي آنان فرآيند فرهنگ سازي را تسهيل و اثربخشي را در جامعه افزايش مي دهند. به گفته وي ترويج فرهنگ جوانمردي و فتوت، دستگيري از نيازمندان و حمايت از افراد مظلوم، تعاون و همکاري اقوام نمونه هايي از تعامل سازمان يافته اجتماعي براي کمک به حل مشکلات هم نوعان است. 

عطاپور با اشاره به اينکه اقدامات حمايتي سمن ها با هدف کاهش آسيب هاي اجتماعي 2 وجه دارد، گفت: يک وجه مربوط به جنبه هاي مادي و حل مشکلات آتي افراد نيازمند است و وجه دوم هم ايجاد جريان فرهنگي کمک به همنوع و احساس مسووليت در برابر مشکلات و آسيب هاي اجتماعي و مبارزه با بي تفاوتي و بي عملي اجتماعي است. وي ادامه داد: هر جامعه اي که توانسته ظرفيت سازمان هاي مردم نهاد را شناسايي کند و آن را به کار بگيرد در کاهش آسيب هاي اجتماعي و ايجاد فرهنگ مسووليت پذيري موفق بوده است. وي با اشاره به اينکه امور اجرايي در حوزه پيشگيري و کاهش آسيب ها بايد به سمن ها سپرده شود، گفت: سازمان هاي مردم نهاد با تکيه بر سرمايه اجتماعي، هزينه هاي دولت را کاهش و فرهنگ شناخت، احساس مسئوليت، همکاري و تعاون براي مقابله با آسيب هاي اجتماعي و همکاري با دولت را تقويت مي کنند. اين کارشناس مسايل اجتماعي و فرهنگي افزود: در سال هاي اخير اقبال خوبي از سوي نهادهاي حاکميتي به سازمان هاي مردم نهاد شده و اميد است اين تلاش به انتقال مشکلات اقشار آسيب پذير به مسوولان و اقدامات مداخله اي موثر با مشارکت سمن ها منجر شود. مديرعامل موسسه‌ کانون باران رحمت الهي نيز با اشاره به اينکه سمن ها اعتماد مردم را به خود جلب کرده است، اظهار کرد: سمن ها از بطن جامعه رشد کرده اند و با مردم براي حل مشکلات شان همراه بوده اند. 'پيام ايجادي' ادامه داد: سازمان هاي مردم نهاد مي توانند با برگزاري دوره هاي آموزشي و کلاس هاي توجيهي در امر کاهش وقوع جرم در جامعه موثر واقع شوند و اين امر نيازمند حمايت مسوولان است. وي افزود: اين سازمان در راستاي کاهش آسيب هاي اجتماعي، خانواده هاي بي بضاعت را شناسايي کرده و تحت پوشش خيران قرار داده و از اين طريق گامي موثر در راستاي کاهش وقوع جرم در جامعه برداشته است. به گفته مديرکل پيشگيري هاي مردمي معاونت اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم قوه قضائيه نيز بيش از 120 هزار سازمان مردمي در کشور فعاليت مي کند و بايد از ظرفيت ها اين سمن ها در جهت پيشگيري از وقوع جرم و کاهش آسيب هاي اجتماعي بهره برداري شود. علي‌ اصغر رفاهي افزود: اين سازمان ها در زمينه هاي محيط زيست، ورزش و جوانان، آموزش و پرورش، مساجد، هيات هاي مذهبي و روستايي فعال هستند و ظرفيت مناسبي براي فرهنگ سازي در سطح جامعه دارند. وي ادامه داد: ايجاد امنيت اجتماعي و پيشگيري از وقوع جرم در جامعه مهمترين مسئله مورد تاکيد مقام معظم رهبري بوده و اين امر به يکي از اولويت ها و سياست هاي اصلي کشور مبدل شده است.

به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، وي با بيان اينکه رويکرد قوه قضائيه در زمينه پيشگيري از وقوع آسيب هاي اجتماعي تعامل، همکاري و مشارکت با مردم است، اضافه کرد: تا زماني که پيشگيري مردمي نباشد، تحقق آن با مشکل روبرو مي شود. وي با بيان اينکه سامانه سجام با هدف ساماندهي و آموزش افراد در زمينه پيشگيري از آسيب هاي اجتماعي در جامعه راه اندازي شده است، افزود: با راه اندازي اين سامانه مي توان زمينه هاي وقوع جرم را شناسايي و راهکارهاي مقابله با آن را مشخص کرد.