رحيم ولايتي، سرپرست هيئت شناسايي، گمانه زني و تعيين عرصه و حريم شهر تاريخي - ايلخاني با اشاره به پيشينه تاريخي شهر ايلخاني »اوجان« گفت: شهر  تاريخي و باستاني اوجان از جمله شهرهاي مهم دوره ايلخاني (اقامتگاه تابستاني خاندان شاهي ايلخاني) در جنوب شهر امروزي بستان آباد آذربايجان شرقي است که در دوره غازان‌خانِ ايلخاني بازسازي و مورد استفاده قرار گرفته است.

وي با بيان اينکه بنا به گفته منابع تاريخي اين شهر قبل از دوره ايلخاني و بخصوص در دوره سلجوقيان ساخته شده، اظهار کرد: اين شهر به دنبال حوادث مختلف مانند زلزله و جنگ‌هاي متعدد نتوانسته است موجوديت خود را به عنوان يک شهر مهم و استراتژيک حفظ کند و تنها در دوره‌ي ايلخاني به شکوه و رونق شايسته‌ي خود دست  پيدا مي‌کند.

اين باستان شناس با استناد به اين موضوع که هر شهر يا بناي تاريخي معرفِ بخشي از وضعيت سياسي، مذهبي و اجتماعي است که در پيِ تغيير و تحولات سياسي بوجود آمده، بيان کرد: يکي از مهمترين تحولات اجتماعي دوره ايلخاني پيدايش شهرهايي با ماهيت هنر معماري وشهرسازي خاص مانند اوجان است.

او مهمترين يافته‌هاي باستان شناسي در بررسي آثار سطحي محوطه شهر تاريخي- ايلخاني اوجان را نمونه‌هاي فراوان سفال‌هاي سلجوقي و ايلخاني در سطح گسترده محوطه، نمونه سکه‌هاي مسي به دست آمده از سطح و کاوش محوطه شهر اوجان  آثار دو قبرستان ايلخاني محوطه با خشت‌هاي مربع خاص  دوره ايلخاني و سه برج  آرامگاهي با ريشه مدور دو مورد در داخل محوطه و يک مورد در خارج از محوطه اعلام کرد. ولايتي با بيان اين‌که در سه فصل بررسي باستان‌شناختي در شهرستان بستان‌آباد نتايجي مانند موجوديت شهر از قرون اوليه اسلامي و رونق و توسعه آن در دوره ايلخاني (به استناد منابع مکتوب) و انطباق موقعيت جغرافيايي آن با شهرستان بستان‌آباد فعلي (به استناد مطالعات باستان شناسي) در دو محوطه ايلخانيِ کوللر و دالي دره سي به دست آمده است  بيان کرد: با توجه به سه فصل بررسي‌هاي باستان شناختي، احتمالا محوطه‌هاي دالي دره سي و کوللر در در روستاي اشرف آباد در ساحل غربي رودخانه اوجان چاي قسمتي از شهر اوجان هستند.

او افزود: در پژوهش ميداني جديد (گمانه‌زني وتعيين عرصه و حريم) سعي شد تا داده‌هاي جديدِ حاصل از پژوهش ميداني و بررسي‌هاي باستان شناختي در منطقه بستان‌آباد با منابع مکتوب دوره ايلخاني، مورد سنجش و تحليل قرار گيرد تا يک گام ديگر براي معرفي اين شهر بزرگ اسلامي - تاريخي برداشته شود. به گفته ولايتي، با توجه به بررسي‌هاي ميداني و پيمايشي که در دو سال اخير در شهرستان بستان آباد انجام شده و بر اساس توصيف منابع تاريخي از شهر اوجان؛ بايد آن را در حوالي شهر بستان آباد فعلي جستجو کرد.

وي افزود: انجام فعاليت¬هاي باستان¬شناسي پژوهشي، مرمت و ساماندهي و مانند آن که با هدف حفظ و احيا ارزش¬هاي فرهنگي و تاريخي براي محوطه اوجان لازم است، پس از تهيه طرح و تصويب نهايي، از سوي سازمان ميراث فرهنگي صنايع دستي و گردشگري و اجراي دقيق مفاد طرح مصوب معتبر خواهد بود. اين باستان‌شناس در ادامه با بيان مختصري از روش کار و شناسايي آثار فرهنگي تاريخي در قالب پروژه شناسايي  گمانه‌زني و تعيين عرصه و حريم اين شهر گفت: براي شناسايي آثار فرهنگي و تاريخي شهر اوجان علاوه بر حفر گمانه‌هايي براي تعيين عرصه وحريم بايد محل‌هاي خاکبرداري بزرگ براي ساخت اتوبان زنجان- تبريز به عمق چهار تا هشت متر که توسط اهالي به شرکت‌هاي راهسازي فروخته شده نيز موردبررسي قرار مي_گرفت. وي همچنين به قابل مشاهده بودن آثار فرهنگي، داغي ديوارهاي مسکوني شهر يا آثار گورستان‌هاي ايلخاني در محلهاي خاکبرداري شده، اشاره کرد و افزود: در برخي از اين گودال‌هاي خاکبرداري، به دليل عمق بيشتر خاکبرداري متاسفانه همه آثار فرهنگي هم در بستر آن جمع آوري شده  و هيچ آثار فرهنگي –تاريخي در آن مشاهد نمي‌شود. او در ادامه خواستار تعيين ضوابط و مقررات حفاظتي عرصه شهر باستاني اوجان شد و گفت :هر گونه ساخت و ساز  عمليات اجرايي، دخل و تصرف، تفکيک عرصه  تغيير در وضعيت توپوگرافي و تسطيح زمين و هرگونه اقدامي که منجر به تخريب و يا آسيب به عرصه و اعيان اثر تاريخي اوجان شود ممنوع است.

به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايسنا، به گفته اين باستان شناس ، گسترش شهرک صنعتي کنار محوطه و ساخت سوله وکارخانه و حفر چاه  ايجاد زيرزمين، قبور و تدفين اموات در عرصه شهر باستاني اوجان و هر نوع عمليات عمراني در عرصه آن ممنوع است.