صداي پاي اميد در احياي درياچه اروميه
صداي پاي اميد در احياي درياچه اروميه
1397/04/30
گروه اجتماعي: احياي درياچه اروميه به عنوان زيستکره ثبت شده در يونسکو از جمله مطالبات ملي ايرانيان است و سازمان هاي عضو ستاد احيا براي تحقق آن همه کاري مي کنند تا صداي پاي اميد در مسير نجات اين پهنه آبي جهاني خاموش نشود.
هر چند درياچه اروميه اين روزها با مشکل گرماي شديد دست و پنجه نرم مي کند و چشم هاي نگران مردم به ادامه حيات اين پهنه آبي دوخته شده است، اما سازمان هاي مسوول در ستاد ملي احياي درياچه براي پيشبرد برنامه هاي مصوب و اميدآفريني در ميان اجتماعات پيراموني مي کوشند.
البته نبايد اين واقعيت را نيز ناگفته گذاشت که نهادهاي مسوول در ستاد احياي درياچه اروميه نيز در اجراي برنامه هاي خود با مشکلاتي همچون نبود مديريت واحد، کمبود منابع مالي با توجه به وضعيت اقتصادي دشوار کشور و همراهي ضعيف اجتماعات محلي مواجه اند که کارآيي برنامه هاي اجرايي را کاهش مي دهد. مقاومت در برابر اصلاح الگوي کشت، ضرورت ايجاد گذار در ميانگذر درياچه و ضعف مشارکت اجتماعي همراه با کاهش بارندگي در خطه آذربايجان به عنوان انبار برف ايران از ديگر موانع موجود در مسير احياي درياچه اروميه محسوب مي شود که نهادهاي عضو ستاد احياي اين پهنه آبي جهاني براي رفع آنها و زنده نگهداشتن اين پيکره زيست محيطي مي کوشند. دولت تدبير و اميد نيز از همان آغاز به کار خود در پنج سال گذشته، احياي درياچه اروميه را وجهه همت خود قرار داده است، به گونه اي که اگر ستاد ملي احياي درياچه اروميه در اين سال ها تشکيل نمي شد و با صرف بيش از 2 هزار ميليارد و 700 تومان اعتبار براي نجات درياچه فعاليت نمي کرد، امروزه اثري از دومين درياچه بزرگ شور جهان در شمال غرب کشورمان باقي نمي ماند.
*جلوگيري از برداشت غيرمجاز 54 ميليون متر مکعب آب
سرپرست شرکت آب منطقه اي آذربايجان شرقي گفت: با مجموع اقدامات انجام شده، از برداشت 54 ميليون متر مکعب آب غير مجاز از حقابه درياپه اروميه جلوگيري شده است.
يوسف غفارزاده افزود: تاکنون 3 هزار و 118 حلقه چاه غيرمجاز در راستاي اجراي مصوبات ستاد احياي درياچه اروميه پر شده است.
وي افزود: 334 استخر غيرمجاز هم که در کنار رودخانه هاي منتهي به درياچه اروميه جهت ذخيره آب غير مجاز ايجاد شده بودند، پر و ارتباط آن ها با رودخانه ها مسدود شد.
غفارزاده از جمع آوري 360 موتور پمپ که به وسيله آن ها آب رودخانه هاي منتهي به درياچه اروميه به صورت غيرمجاز برداشت مي شد، خبر داد و گفت: با مجموع اقدامات انجام شده، از برداشت 54 ميليون متر مکعب آب غير مجاز از حقابه درياپه اروميه جلوگيري شده است.
وي با اشاره به مسيرگشايي و لايروبي رودخانه هاي منتهي به درياچه اروميه خاطرنشان کرد: لايروبي رودخانه هاي آجي چاي، مهرانه رود، قلعه چاي و.. به طول 136 کيلومتر انجام شده است.
غفارزاده با تاکيد بر لزوم ايجاد معيشت جايگزين براي روستائيان حاشيه درياچه اروميه، گفت: در دراز مدت با قوه قهريه نمي توان از برداشت غير مجاز آب پيشگيري کرد، زيرا معيشت افراد به برداشت آب از چاه هاي غيرمجاز و رودخانه ها وابسته است.
سرپرست شرکت آب منطقه اي آذربايجان شرقي افزود: بايد در حوضه آبريز درياچه اروميه مصرف آب مديريت شود و همزمان معيشت جايگزين در منطقه به غير از کشاورزي جا بيافتد تا روند احياي درياچه اروميه سرعت بگيرد.
غفارزاده با تاکيد بر مدرن کردن روش هاي کشاورزي و نيز اصلاح الگوي کشت گفت: با روش هاي گلخانه اي با يک دهم آب مصرفي روش عادي مي توان محصولات بهتري برداشت کرد.
وي همچنين از رهاسازي 10 ميليون متر مکعب آب از سد قلعه چاي در راستاي تامين حقابه زيست محيطي درياچه اروميه خبر داد.
*3450 هکتار نهال و بو ته کاري در حاشيه درياچه اروميه
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذربايجان شرقي از بذرپاشي و نهال کاري مناطق مستعد فرسايش خاک حاشيه درياچه اروميه خبر داد و گفت: جمع آوري بذر گياهان بومي مانند قره داغ، هالکنوم، آترپيلکس و گز و کاشت آن ها در منطقه انجام مي شود.
داور نامدار خاطرنشان کرد: در حاشيه درياچه اروميه 800 هکتار نهال کاري و 2هزار و 650 هکتار بوته کاري شده است.
وي افزود: در راستاي پيشگيري از طوفان هاي نمکي در حاشيه درياچه اروميه، 37 کيلومتر بادشکن غيرزنده ساخته شده است.
نامدار اضافه کرد: جهت پايش فرسايش خاک نيز سه ايستگاه سنجش خاک در حاشيه شرقي درياچه اروميه ايجاد شده است.
وي خاطرنشان کرد: جهت مقابله با فرسايش خاک و حفظ پوشش گياهي منطقه، در 15 هزار هکتار از اراضي شرقي درياچه اروميه طرح قرق اجرا مي شود.
مديرکل منابع طبيعي و آبخيزداري آذريابجان شرقي ادامه داد: در 350 هزار از اراضي شرق درياچه اروميه نيز طرح ساماندهي چراي دام در حال اجراست.
نامدار با اشاره به جمع آوري بذر گياهان بومي مانند قره داغ، هالکنوم، آترپيلکس و گز و کاشت آن ها در منطقه، گفت: در دو سال گذشته حدود 20 درصد پوشش گياهي در منطقه ايجاد شده و ادامه اين روند مانع فرسايش خاک منطقه خواهد شد.
*صرفه جويي 119 ميليون متر مکعبي آب در حوزه کشاورزي
رييس سازمان جهاد کشاورزي آذربايجان شرقي گفت: 119 ميليون متر مکعب آب در حوزه کشاورزي با اجراي طرح هاي اصلاح الگوي کشت و روش هاي سازه اي صرفه جويي شده است.
اکبر فتحي افزود: اقدامات اجرايي براي اصلاح الگوي کشت، کارايي بيشتري از اقدامات سازه اي براي صرفه جويي در مصرف آب حوضه آبريز درياچه اروميه دارد.
وي با بيان اينکه نمي توان کشاورزي را تعطيل کرد، اظهار داشت: مي توان با اصلاح الگوي کشت هم معيشت کشاورزان را تامين و هم در مصرف آب حوضه آبريز درياچه اروميه صرفه جويي کرد.
فتحي با بيان اينکه از محل اصلاح الگوي کشت 60 ميليون متر مکعب آب در بخش کشاورزي استان صرفه جويي شده است، خاطرنشان کرد: اينکه آب صرفه جويي شده وارد درياچه اروميه شده است يا نه، در حوزه مسئوليت شرکت آب منطقه اي است.
فتحي با بيان اينکه در حوضه درياچه اروميه موفق شده ايم 7 هزار و 500 هکتار آبياري به روش هاي نوين اجرايي کنيم،افزود: همچنين 2 هزار و 180 کيلومتر لوله گذاري براي انتقال آب به مزارع جهت پيشگيري هدر رفت آب اجرا شده است. وي از استقبال کشاورزان از طرح هاي آبياري نوين خبر داد و گفت: متاسفانه بودجه اجراي اين طرح قطع شده است که اميدواريم دولت دوباره به اين طرح توجه کند.
رييس سازمان جهاد کشاورزي آذربايجان شرقي از حمايت دولت از کاشت گلخانه اي خبر داد و افزود: با يک دهم آب مصرفي در روش کشت عادي، مي توان در کشت گلخانه اي همان مقدار محصول برداشت و در مصرف آب صرفه جويي کرد. وي گفت: از محل اجراي طرح هاي سازه اي نيز 59 ميليون متر مکعب در مصرف آب حوزه کشاورزي صرفه جويي شده است.
*جاده ميانگذر درياچه اروميه مهم ترين دغدغه حفاظت محيط زيست
مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي نيز جاده ميانگذر درياچه اروميه را يکي از مهم ترين دغدغه هاي اين سازمان دانست و گفت: يکي از عوامل مهم بحران درياچه اروميه، جاده ميانگذر بود که مطالعات زيست محيطي آن بايد در زمان اجراي آن انجام مي شد و متاسفانه انجام نشده است.
حميد قاسمي اظهار داشت: احياي درياچه اروميه يک بحث مهم ملي و عزم همه دستگاه هاي مسوول کشور براي احياي آن ضروري است.
وي افزود: سازمان حفاظت محيط زيست از زمان تشکيل ستاد ملي احياي درياچه اروميه، 19 پروژه را که بيشتر مطالعاتي بوده اند، در تالاب هاي بين المللي درياچه اروميه، قره قشلاق و قوري گول اجرايي کرده است.
قاسمي بودجه تخصيص يافته براي اجراي طرح هاي مصوب ستاد احياي درياچه اروميه به اين دستگاه را ناچيز دانست و گفت: تنها هفت ميليارد و 200 ميليون تومان بودجه براي اجراي طرح هاي مصوب توسط اداره کل حفاظت محيط زيست اختصاص يافته است.
وي افزود: با هدف اصلاح وضع موجود ميانگذر درياچه اروميه، دانشگاه تبريز طرحي مطالعاتي را انجام داد که نتايج آن توسط ستاد احياي درياچه اروميه به وزارت راه و شهرسازي ابلاغ شده است.
مديرکل حفاظت محيط زيست آذربايجان شرقي ادامه داد: در بحث تامين حقابه درياچه اروميه نيز طرحي توسط دانشگاه تربيت مدرس مطالعه شد که سهم درياچه اروميه از 14 رودخانه حوضه آبريز مشخص و توسط ستاد احيا به وزارت نيرو ابلاغ شد و متاسفانه تا کنون حقابه درياچه اروميه به دليل نگراني از عدم کفايت آب شرب و کشاورزي تامين نشده است.
قاسمي گفت: در خصوص شناسايي و اولويت بندي کانون هاي ايجاد گرد و غبار درياچه اروميه هم که دغدغه جامعه بود، سه ايستگاه سنجش ريزگرد مستقر شده اند که به صورت آنلاين داده هاي آن ها بررسي مي شود.
وي افزود: مرکز آينده پژوهي درياچه اروميه از ديگر مصوبات دولت براي درياچه اروميه بدون رديف بودجه است که اميدواريم سازمان برنامه و بودجه با اختصاص رديف بودجه به اين مرکز اقدام کند تا عملکرد اين مرکز تکميل شود.
درياچه اروميه به عنوان دومين درياچه بزرگ شور جهان در شمال غرب ايران به دليل خشکسالي هاي مداوم ناشي از تغيير شرايط اقليمي، سدسازي هاي بي رويه و برداشت بيش از اندازه از منابع آب زيرزميني و جاري پيراموني آن در بخش کشاورزي از حدود 20 سال قبل شروع به خشکيدن کرد. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، اين پهنه آبي عظيم که حجم آب آن اواسط دهه 1370 شمسي به حدود 35 ميليارد مترمکعب و ارتفاعش از سطح دريا به بيش از 1278 متر مي رسيد، اکنون با خطر خشکي مواجه است و حجم آب آن در فصل گرما به کمتر از 2 ميليارد مترمکعب مي رسد.
منبع :