آذربايجان شرقي رو به پيري مي‌رود//

گروه اجتماعي: آذربايجان شرقي از جمله استان هاي پير کشور به حساب مي آيد که ضروري است مسئولان امر توجه جدي به طرح »جوانيِ جمعيت« و ايجاد مشوق هاي لازم براي فرزندآوري داشته باشند.

اسرا درويشي

 گروه اجتماعي:  آذربايجان شرقي از جمله استان هاي پير کشور به حساب مي آيد که ضروري است مسئولان امر توجه جدي به طرح »جوانيِ جمعيت« و ايجاد مشوق هاي لازم براي فرزندآوري داشته باشند.
نيروي انساني جوان و کارآمد بخش مهمي از يک جامعه هستند که پيشرفت، کار، تلاش و پيشبرد اهداف جامعه وابسته به اين افراد است و کمبود آنها دولت و جامعه را با بحران بزرگي مواجه مي‌کند؛ کشور ما ايران نيز در طول دهه‌هاي مختلف از نظر جمعيتي و تأمين نيروهاي جوان با چالش‌هاي بزرگي مواجه شده است.»فرزند کمتر، زندگي بهتر« شعاري که هنوز هم که هنوز است با گذشت 40سال از اذهان مردم کشور پاک نشده است؛ شعاري که در دهه 50 و پيش از پيروزي انقلاب اسلامي ترويج شد اما در دهه 60کنار گذاشته شد و همزمان با پيروزي انقلاب اسلامي شاهد انقلابي در رشد جمعيت بوديم.چندي نگذشت که در ابتداي دهه 70 مجدداً شعار »فرزند کمتر، زندگي بهتر« در رسانه‌ها تبليغ شد، چراکه رشد جمعيتي ايران به چهار درصد رسيده بود و کنترل اين جمعيت کار راحتي نبود.
در نهايت مجدداً با روند نزولي کاهش جمعيت، در اوايل دهه 90 با نظر رييس جمهور وقت و با موضع‌گيري‌هاي صريح رهبر معظم انقلاب، اين شعار به طور کلي از سياست‌هاي نظام کنار گذاشته شد.کشور ما در معرض خطر پيري جمعيت و هشدارهاي جمعيتي از سوي پژوهشگران اجتماعي قرار گرفته است؛ وضعيت به گونه‌اي است که کارشناسان حوزه‌ي جمعيت معتقدند اگر روند افزايش مواليد و رشد جمعيت کشورمان به همين شکل جلو برود، طي 30 سال آينده با يک ابربحران جمعيتي در کشور مواجه خواهيم شد و با روند کنوني، حوالي سال 1415 نرخ رشد جمعيت ما به صفر درصد خواهد رسيد و پس از سال 1420 با نرخ رشد منفي روبه‌رو خواهيم شد.24 آبان ماه 1400 با تصميم سيد ابراهيم رييسي، رييس جمهور فعلي کشور، قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت مطابق اصل هشتاد و پنجم (85) قانون اساسي که با عنوان طرح جواني جمعيت و حمايت از خانواده به مجلس شوراي اسلامي تقديم شده بود، پس از موافقت مجلس با اجراي آزمايشي آن به مدت هفت سال به تمامي دستگاه‌هاي مربوطه ابلاغ شد و مشوق‌هاي بسياري هم براي افزايش آمار ازدواج و فرزندآوري در اين قانون تعريف شد.
اکنون قريب به يک سال از اجراي اين قانون گذشته و بنابه گفته‌ي مسئولين امر، برخي از دستگاه‌ها تنها صفر تا 19 درصد وظايف خود را براي اجراي قانون جواني جمعيت انجام داده‌اند و 35 درصد بالاترين ميزان انجام تعهدات است.
با وجود مشوق‌هاي بسيار، اما جوانان ما همچنان علاقه‌اي به ازدواج و فرزندآوري ندارند؛ به سراغ شهروندان مي‌رويم تا دليل آن را جويا شويم؛
تورم، گراني و اجرايي نشدن برخي از قوانين، چالش اصلي قانون جواني جمعيت
عليرضا زماني، جوان 32 ساله‌ي تبريزي است که کارشناس ارشد رشته‌ي مديريت بوده و در يک شرکت مشغول به کار است، او مي‌گويد با وجود اينکه تمايل بسياري براي ازدواج دارد اما هنوز ازدواج نکرده است و تنها دليل آن گراني و وضعيت سخت معيشتي است و با اين حقوق کم کارمندي حتي هزينه‌ي اجاره خانه هم تأمين نمي‌شود.
صادق علياري، 13 سال است که ازدواج کرده و تنها يک فرزند دارد، او در پاسخ به اين سوال که تعداد فرزندان بهتر است چه مقدار باشد، مي‌گويد: بستگي به اقتصاد، فرهنگ و زندگي يک خانواده دارد، اگر وضع معيشتي آنها خوب باشد، سه فرزند هم کم است اما در غير اين حتي يک فرزند هم بسيار زياد است.او ادامه مي‌دهد: اکنون خانواده‌ها درآمد خوبي ندارند، ازدواج بسيار سخت شده است، مديريت خانواده با درآمد ضعيف دشوار است؛ دولت در ابتدا بايد مقدمات را فراهم کند.
به سراغ يکي از بانک‌هاي تبريز مي‌رويم تا روند اعطاي وام ازدواج را پيگيري کنيم؛ امين صادقي و زهرا صنيعي، زوج جواني هستند که به تازگي ازدواج کرده‌اند؛ به گفته‌ي آنها سفته و ضامن مراحل سخت دريافت وام ازدواج است و پس از آن، کارها بر روي ريل مي‌افتد.
صادقي اضافه مي‌کند: با اين وجود هزينه‌هاي تشکيل خانواده بسيار بالا است؛ مسئولان فکري به حال کشور کنند و مديران توانمندي را روي کار بياورند.براي بررسي بيشتر اين قانون، سري هم به يکي از مراکز درمان ناباروري تبريز مي‌زنيم؛ جوادي يکي از بيماران اين مرکز است، او مي‌گويد: چهار ماه است که به اين مرکز مي‌آييم، روند درمان خوب است اما هزينه‌ها بالا است، ماهي چهار ميليون تومان مي‌گيريم و دو هفته‌اي خرج مي‌کنيم، بيمه تأمين اجتماعي هزينه‌هاي ناباروري را پرداخت نکرده است و نمي‌دانيم پرداخت مي‌شود يا خير.
او ادامه مي‌دهد: وعده‌هايي که دولت مي‌دهد را مسئولين عمل نمي‌کنند، تأمين اجتماعي هنوز پاسخ نداده است هر داروي ما پنج ميليون تومان است و اين هزينه‌ها را نمي‌توان تأمين کرد.
آذربايجان شرقي رتبه سوم کشور از نظر سالمندي را دارد
دبير ستاد ملي جمعيت آذربايجان شرقي در اين خصوص مي‌گويد: نرخ مواليد آذربايجان شرقي زير يک درصد بوده و 0.9 درصد است درحاليکه در به طور ميانگين کشور 1.5 درصد است.
زهرا کوهي با اشاره به اينکه آذربايجان شرقي رتبه سوم کشور از نظر سالمندي را دارد، ادامه مي‌دهد: 12 درصد جمعيت استان سالمند هستند و نرخ مواليد استان از سال 1391 به اين طرف مرتباً کاهش داشته است.
او ادامه مي‌دهد: نرخ ازدواج نيز نسبت به سال 1391 با کاهش 10 درصدي و نرخ طلاق با افزايش ? درصدي روبرو بوده و بر اساس اين آمارها ما با بحران جمعيت مواجه هستيم.
او در تشريح اقدامات انجام يافته در راستاي قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت در استان، خاطرنشان مي‌کند: بر اساس ماده 4 اين قانون مبني بر اختصاص زمين به والدين داراي سه فرزند و بيشتر، تاکنون 1876 مورد ثبت نام در استان انجام شده که 263 مورد آن تأييد شده و 65 مورد در مرحله واگذاري است.
قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت قانون جامع و راهبردي است
سرپرست گروه تعالي خانواده و جواني جمعيت دانشگاه علوم پزشکي تبريز نيز مي‌گويد: قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت که مشتمل 74 ماده و 81 تبصره است، 24 آبان ماه سال 1400 به کليه‌ي اجرايي مذکور در ماده 29 قانون برنامه‌ي شش ساله توسعه ابلاغ شد که راهبري آن بر عهده‌ي ستاد جمعيت استان و استانداري است که در حال حاضر تمامي دستگاه‌هاي مربوطه نسبت به اجراي آن مبادرت مي‌ورزند.
دکتر مجيد کارآموز ادامه مي‌دهد: به نظر مي‌رسد براي قضاوت و تصميم‌گيري در خصوص مثمر ثمر بودن اين قانون زود باشد و مطمئناً رصد آثار و اطلاعات جمعيتي در آينده، اثر بخش بودن قانون را مشخص مي‌کند.
او مي‌افزايد: تعداد مواليد در 9 ماهه سال جاري در دانشگاه علوم پزشکي تبريز حدود 29 هزار و 500 مورد بوده است.
او خاطرنشان مي‌کند: بر اساس گزارش‌هاي اعلامي، آمار نرخ ناباروري در سال 1398 در آذربايجان شرقي 11 الي 12 درصد بوده است و هزينه‌هاي ناباروري در حال حاضر تحت پوشش بيمه تأمين اجتماعي و سلامت هستند.
کارآموز با اشاره به شبهات حذف غربالگري، متذکر مي‌شود: غربالگري در قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت حذف نشده بلکه از سطح اول به سطح دوم که تخصصي‌تر است، منتقل شده است و بر اساس تبصره 3 ماده 53 قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت، با نظر والدين و در صورت تشخيص پزشک معالج در رابطه با وجود عارضه در جنين، غربالگري انجام مي‌شود.
او اضافه مي‌کند: قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت، قانون جامع و راهبردي است که در صورت اجراي کامل آن، مي‌توان باروري و افزايش جمعيت کشور بود، اما اطلاع‌رساني و توجيه برنامه‌ها براي عموم مردم نقش بسزايي در اجراي کامل آن دارد
او همچنين يادآور مي‌شود: حذف نمادها و محتواهاي خلاف سياست‌هاي جمعيتي و جايگزيني نمادهاي خانواده محور، برگزاري کارگاه‌هاي مشاوره فرزندآوري جهت ارائه دهندگان خدمت، آموزش عمومي در راستاي حمايت از خانواده و ترويج فرزندآوري، نظارت بر ممنوعيت توزيع رايگان اقلام جلوگيري از بارداري، ارائه مشاوره‌هاي شش ساعته هنگام ازدواج و… از جمله برنامه‌هايي بوده است که در راستاي ارتباطات بين بخشي در آذربايجان شرقي انجام شده است.سرپرست گروه تعالي خانواده و جواني جمعيت دانشگاه علوم پزشکي تبريز تاکيد مي‌کند: تعيين اعتبارات لازم و پيش‌بيني برنامه‌هاي حمايتي و تسهيلات نشان از دغدغه‌هاي مسئولين براي اجراي اين برنامه است.
آمار زوجين نابارور افزايش يافته است
رييس مرکز درمان ناباروري جهاد دانشگاهي آذربايجان شرقي نيز مي‌گويد: ناباروري مسئله بغرنجي است و در افرادي که از نظر اجتماعي و اقتصادي پايين‌تر هستند، بيشتر خود را نشان داده و درگير مي‌کند.
دکتر الهه بايبوردي ادامه مي‌دهد: وضعيت ناباروري در آذربايجان شرقي با اينکه امکانات پيشرفته‌اي از لحاظ پزشکي و تجهيزات داريم، اما متأسفانه به دليل اينکه ديرتر اقدام مي‌کنند و زمان طلايي را از دست مي‌دهند و همچنين به دليل افزايش سن ازدواج و اقدام دير به باردار شدن، مساعد نيست و نسبت به سال‌هاي گذشته آمار زوجين نابارور افزايش يافته است.
او با اشاره به قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت، اضافه مي‌کند: قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت، قانون خوبي است اما اجراي آن به تأخير افتاده است، همچنين در عملي شدن برخي از قوانين آن نيز مشکلاتي وجود دارد؛ زوجين نابارور گواهي و معرفي‌نامه مي‌گيرند اما زماني که به معاونت درمان و بانک‌ها مراجعه مي‌کنند، وامي به آنها تعلق نمي‌گيرد.
او خاطرنشان مي‌کند: از مزاياي اين قانون ملزم کردن بيمه سلامت و تأمين اجتماعي براي تحت پوشش قرار دادن خدمات درمان ناباروري است اما مقداري از آن پرداخت شده و همه‌ي آن پرداخت نمي‌شود؛ اينکه مي‌گويند درمان کاملاً رايگان بوده، کذب است، تجهيزات استفاده شده گران قيمت هستند و با اين افزايش نرخ ارز هزينه‌ها افزايش يافته و به مرور اوضاع بدتر مي‌شود.
بايبوردي در رابطه با تعرفه‌هاي درمان ناباروري نيز مي‌گويد: تعرفه‌هاي درمان ناباروري متفاوت است، بخش‌هاي دولتي 90 درصد هزينه‌ها را تحت پوشش قرار مي‌دهند و براي بقيه‌ي مراکز کمتر از آن است؛ البته تعرفه‌هاي بيمه هم قديمي بوده و براي سال‌هاي گذشته است و قيمت واقعي اعمال نمي‌شود و هزينه درماني که بيمار پرداخت مي‌کند، بسيار بالاتر است البته با اين تورم بالا نبايد انتظار ثبات قيمت‌ها را داشت.
او متذکر مي‌شود: گفته مي‌شود 90 درصد هزينه‌هاي درمان ناباروري را بيمه پوشش مي‌دهند اما به 50 درصد هم نمي‌رسد و در مراکز خصوصي از اين مقدار هم پايين‌تر است.
او با اشاره به حذف شدن قانون غربالگري جنين‌ها، مي‌افزايد: غربالگري جنين از طرف مراکز بهداشت براي افرادي که تحت پوشش مراکز بودند حذف شده است اما اگر پزشک صلاح ببيند، مي‌توانند مراجعه کرده و انجام دهند ولي قطعاً تبعاتي خواهد داشت.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از مهر،رييس مرکز درمان ناباروري جهاد دانشگاهي آذربايجان شرقي با بيان اينکه تمامي تکنولوژي درمان ناباروري کشورهاي ديگر را در اختيار داريم و از اين بابت مشکلي نيست، تاکيد مي‌کند: وقتي اين قانون ابلاغ شد، بايد زوجين نابارور تشخيص داده شده و دولت هزينه‌هاي آن را تحت پوشش قرار دهد اما دچار سردرگمي شده‌ايم و مراکز نمي‌دانند چگونه عمل کنند، با بانک‌ها رايزني داشتيم اما اعتباراتي در اين زمينه پرداخت نشده است، فقط بيمه‌ها عملي شده و بقيه عملي نشده‌اند.
قانون حمايت از خانواده و جواني جمعيت قانوني جامع و راهبردي است اما مستلزم توجه و همکاري بيش از پيش مسئولين و مردم است تا انقلابي در جمعيت کشور آفريده شود.

منبع :