خبر يا شايعه نبود يک کالا و به دنبال آن کمياب يا ناياب شدن آن مردم را برآن داشت که در روزهاي اخير با سرمايه اندک خود به دنبال تامين کالاهاي اساسي باشند حال اين کالا مي‌تواند دارو باشد يا مواد غذايي و يا اقلام بهداشتي. اشتياق مردم براي خريد گسترده در روزهاي اخير عليرغم اظهار اطمينان مسئولان مبني بر وجود کالاهاي اساسي و مورد نياز در کشور باعث کمبود برخي از کالاهاي مصرفي و ضروري خانواده‌ها و حتي افزايش قيمت آنها شده است. برخي از مردم از آينده تصور مبهمي دارند و به همين دليل واکنش‌هايي که هنگام بروز مشکلات از خود نشان مي‌دهند اوضاع را بدتر مي‌کند در واقع براساس پيش فرض‌ها و شايعه‌هاي موجود بدون اثبات صحت و سقم آن‌ها رفتارها و واکنش‌هايي بروز مي‌دهند که مشکلي کوچک را به معضل بزرگي براي کشور تبديل مي‌کند. پديده روي آوردن مردم به خريد گسترده ، احتمالا خاص کشور ماست از يک سو مقصر بروز اين رفتارها نوع فرهنگ و فرهنگ سازي است و از سوي ديگر نقش رسانه ها ، بويژه راديو و تلويزيون و شبکه هاي اجتماعي را مي‌توان يکي از ديگر از دلايل اين رفتارهاي وارونه دانست.

آقاپور: تبديل شدن شايعه به واقعيت بازار آن را داغ‌تر کرده است

عضو هيات رئيسه کميسيون اقتصادي مجلس در توضيح دلايل روي آوردن مردم به خريد گسترده کالاها در روزهاي اخير، گفت: در حال حاضر کشور علاوه بر جنگ اقتصادي با جنگ رواني و رسانه‌اي نيز دست و پنجه نرم مي‌کند و تاثيراتي که فضاي رسانه‌اي و تبليغاتي ايجاد کرده به مراتب بيشتر و مخرب‌تر از جنگ اقتصادي است؛ در قرن بيست و يک تبليغات و رسانه‌ها حتي به جاي افراد نيز تصميم مي‌گيرند و نيازسازي و نيازسنجي مي‌کنند.

*تب تند خريد در هفته‌هاي اخير نشات گرفته از فرهنگ حاکم بر کشور است

نماينده مردم شبستر در مجلس شوراي اسلامي با بيان اينکه يکي از دلايل تب تند خريد در هفته‌هاي اخير را مي‌توان فرهنگ حاکم بر کشور دانست، افزود: فرهنگ توجه به شايعه و در نتيجه روي آوردن به خريد گسترده کالا از دوره قاجار در جامعه گسترش يافت. آقاپور  با بيان اينکه هر کشوري اصلاحي رايج در جامعه دارد که نشات گرفته از دغدغه‌ها و مشکلات آن کشور در طول تاريخ است، اظهار کرد: اولين سوال مردم چين در محاروه‌ها "چي خوردي؟" است که نشاندهنده دغدغه اين مردم در طول تاريخ است اين کشور به دليل گستردگي جمعيت هميشه با دغدغه تامين مواد خوراکي روبه‌رو بود بنابراين اين دغدغه در گفتمان مردم نيز نمود پيدا مي‌کند؛ اين دغدغه در تمامي کشورها و بنا به معضلات موجود در طول تاريخ متفاوت است. وي با بيان اينکه "چه خبر" اصطلاحي است که ايرانيان در نخستين دقايق گفت‌وگو خود به کار مي‌برند دليل بيان اين اصطلاح را اين گونه بيان مي‌کند: وزيران قاچار براي اتخاذ تصميم‌هاي مهم در ابتدا اين تصميم را به صورت شايعه در جامعه گسترش مي‌دادند اگر بازخورد و واکنش مردم نسبت به اين شايعه مثبت و مناسب بود اين تصميم عملي مي‌شد درغير اين صورت همان شايعه باقي مي‎ماند.

*مردم باور دارند 50 درصد شايعه‌ها به حقيقت تبديل مي‌شود

اين نماينده مردم در مجلس ادامه داد: تمامي اين پيش زمينه‌ها باعث شد ملت ايران به اين باور برسند که 50 درصد شايعه‌ها عملي مي‌شود و اين موضوع در ضمير ناخودآگاه آنها نهادينه شود به همين دليل اصطلاح "چه خبر" در جامعه رواج پيدا کرد تا از طريق مطرح کردن اين سوال اتفاقات آينده را پيش بيني و متناسب با آن واکنش نشان دهند. متاسفانه مردم به دنبال منبع شايعه‌ها و اثبات صحت و سقم آن نيستند به طور مثال زماني که قيمت دلار 14 هزار تومان مطرح مي‌شود فقط رفتارهاي واکنشي از جامعه مي‌بينيم و فردي به دنبال محک ميزان واقعيت آن نيست. عضو هيات رئيسه کميسيون اقتصادي مجلس با بيان اينکه در حال حاضر رسانه‌ها و جنگ تبليغاتي باعث انتشار سريع شايعه‌ها مي شود، تاکيد کرد: متاسفانه مردم به دنبال منبع شايعه‌ها و اثبات صحت و سقم آن نيستند به طور مثال زماني که قيمت دلار 14 هزار تومان مطرح مي‌شود فقط رفتارهاي واکنشي از جامعه مي‌بينيم و فردي به دنبال محک ميزان واقعيت آن نيست؛ متاسفانه اين گونه شايعه‌ها براي مردم قابل باور است و تاثيرات منفي بسياري دارد. وي با انتقاد از اينکه دستگاه‌هاي قضايي برخوردي با شايعه سازان نمي‌کنند، خاطرنشان کرد: متاسفانه براي خنثي کردن تاثير شايعه‌ها در ماه‌هاي اخير اقدامات چنداني نشده و حتي برخي از آنها به واقعيت نيز تبديل شده است که بازار شايعه را داغ تر مي‌کند. بنابراين بي تدبيري ها، سوء مديريت‌ها و سلب اعتماد از اذهان عمومي باعث رفتار هيجاني مردم براي ذخيره کالا در منازل و انبارهاي خانگي شده است که به مراتب اثرات منفي بيشتر از احتکاري‌هاي معمول دارد. مهم ترين عامل افزايش قيمت کالاهايي که حداقل ارتباط با نرخ ارز دارند افزايش تقاضا و تورم انتظاري جامعه است که با تعديل خريد خود ميتوان از افزايش قيمت‌ها جلوگيري کرد. عادت به خريد به‌عنوان يک عادت ديرين در فرهنگ مردم ما هميشه وجود داشت و به‌عنوان يک رفتار نشاط‌آور، به‌خصوص در خانم‌ها خودش را نشان مي‌داد. اما چيزي که ما امروز نسبت به خريدکردن از خانواده‌ها مي‌بينيم تفاوت زيادي با آن نگاه سابق به مقوله خريد دارد. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از تبريزبيدار، علتش اين است که نتوانستيم آن فرهنگ را نهادينه کنيم. يک زمان براي ايجاد ارتباط، مردم مي‌آمدند پاي کيوسک‌هاي تلفن‌هايي که سکه مي‌انداختند داخلش. در همان صف که محدوديت زماني مکالمه بود، نگراني و استرس از وضعيت فرزندان در جبهه‌ها بود و...، باز هم مردم جا براي کسي باز مي‌کردند که دلهره بيشتري دارد تا او بتواند زودتر صحبت کند؛ حتي سکه خودشان را در اختيارش مي‌گذاشتند. ما مثال براي اينکه بگوييم فرهنگ گذشت و فداکاري داشتيم کم نداريم اما اين موج وحشتناک استفاده از رانت‌ها و سوءاستفاده مالي مثل سونامي افکار عمومي را ويران مي‌کند و مانند پتکي بر سر مردم کوبيده مي‌شود.