باغ و عمارت تاريخي معين در ضلع جنوب غربي شهر زنجان، از شمال در مجاورت رودخانه زنجان رود و در غرب پل سردار قرار دارد. اين بناي زيبا که توسط يکي از متمولان شهر در دوره قاجاريه ساخته شده است.

بناي داخل باغ با معماري قاجاري و الهام گرفته از قصرهاي آن دوران ولي در ابعاد کوچکتر احداث شده است. بنا داراي طرح محوري تقارن بوده و به جاي حياط در وسط باغ بزرگ زيبايي قرار گرفته است. دو اتاق اين بنا از همه زوايا به باغ اشراف دارند.

ايوان سرتاسر ضلع جنوبي را در بر گرفته و از طريق پله اي شرقي و غربي به کف حياط مرتبط مي شوند. بالاي پله دو ستون بزرگ آجري قرار دارد که تا ارتفاع 50 سانتي متر از سنگ در ساختار اين ستون ها استفاده شده است. 

اين ستون ها داراي سرستون هاي تزئين شده با آجر و قالب هاي گچي هستند. چهار ستون چوبي نيز حدفاصل دو ستون آجري قرار گرفته است که فاصله آنها را با نرده هاي چوبي آراسته اند. درها و پنجره ها از جنس چوب گردو و با قاب بندي چوبي هستند که شيشه هاي شفافي درون قابهايشان کار گذاشته شده است.

اطراف نماي خارجي درها و پنجره ها تزئينات آجري منحصر بفردي به چشم مي آيد. سقف بنا شيرواني بوده که با نقش گل و بوته نقاشي شده است. 

اين بنا زيرزميني سرتاسري دارد که دو درب چوبي برايش در نظر گرفته شده است و دو پنجره مشبک آبي رنگ روشنايي فضا را تأمين مي کند.

اين اثر تاريخي از دو قسمت خانه و باغ تشکيل شده که لمبه کوبي هاي زيباي سقف و سر ستون هاي منقوش از تزيينات شاخص اين بنا است.

خانه در وسط باغي مشجر قرار دارد که يک حوض با چند جوي انشعابي، آب را به نقاط مختلف باغ هدايت مي کنند. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از موج رسا، مديرکل ميراث فرهنگي، صنايع‌دستي و گردشگري استان زنجان اظهار داشت: خانه هاي تاريخي به عنوان شناسنامه معماري دوره هاي مختلف تاريخي استان زنجان محسوب مي شوند. وي با بيان اينکه احياي اين خانه ها مورد توجه اداره کل ميراث فرهنگي استان زنجان است، ادامه داد: اين خانه ها داراي ارزش و اهميت هستند. اين مسئول با اشاره به بناهاي تاريخي زنجان در محدوده بازار زنجان، دروازه رشت، دوازده ارگ، ميربها و محله حسينيه اعظم، گفت: تک بناهايي که در زنجان شکل گرفته تابع اقليم و آب و هواي و شرايط معماري منطقه بوده است. رحمتي افزود: بناهاي تاريخي شناسايي‌شده در شهر زنجان شامل خانه ذوالفقاري‌ها، خديوي‌ها، جمالي‌ها، ضيايي، باخ و مجموعه خانه باغ‌هاي معين و حکيميان است.