عصر آذربایجان

گزارش خبر

آموزش دو زبانه تهديد يا فرصت

آموزش دو زبانه تهديد يا فرصت

1397/08/07

گروه گزارش: کارشناسان مي گويند دو زبانگي از مسايل بحث برانگيز کشورهاي چند زبانه از جمله ايران است و کودکان دو زبانه در بدو ورود به مدرسه به دليل کنار گذاشتن زبان مادري و به تبع آن ناتواني در درک مطلب با خطر افت تحصيلي و ترک تحصيل مواجه مي شوند. دو زبانگي پديده اي جهاني است که در اکثر کشورهاي جهان وجود دارد؛ اصطلاح دو زبانگي به استفاده منظم از دو زبان و يا بيشتر اطلاق مي شود که با مفهوم فردي و اجتماعي به کار مي رود.

 چگونگي ارتباط ميان دو زبانگي و تعليم و تربيت از موضوعات مهمي است که امروزه سياست گذاران آموزشي، برنامه ريزان، روان شناسان، زبان شناسان و معلمان با آن مواجه هستند. افت تحصيلي، ترک تحصيل و عملکردهاي دانش آموزان دو زبانه از سويي با دو زبانگي و از جهتي با روش هاي متفاوت آموزش ارتباط دارد؛ استفاده از روش هاي تدريس يکسان به هر دو گروه تک زبانه و دو زبانه در واقع بي توجهي به تفاوت هاي حاصل از امر چند زبانگي است. در شيوه هاي مرسوم در آموزش و پرورش ايران اغلب به مسائل دو زبانگي توجه کافي نمي شود و اين عاملي مهم در افت تحصيلي و حتي کسب نتايج ضعيف دانش آموزان ايراني در مسابقات بين المللي همچون »تيمز« و »پرز« در مقايسه با دانش آموزان ديگر کشورهاست. مشکلات يادگيري دانش آموزان در مناطق دو زبانه علاوه بر اينکه موجب کسب نمرات پايين در دروس مي شود، باعث کاهش اعتماد به نفس، نگرش منفي نسبت به خود و مدرسه، سرخوردگي، صرف هزينه هاي زياد جهت جبران مشکلات پيش آمده از طرف خانواده و سيستم آموزشي، اتلاف زمان بيشتر جهت آموزش و يادگيري توسط معلمان، ترک تحصيل، از دست دادن موقعيت هاي اجتماعي و فرصت هاي شغلي نيز مي شود. منظور از دو زبانگي، تفاوت ميان زبان مادري و زبان آموزش است و لذا دانش آموزي دو زبانه ناميده مي شود که زبان تکلمي او غيرفارسي بوده و وي حل مشکلات شخصي را از طريق آن زبان با پدر و مادر خود مطرح کند. يکي از راهکارهاي مواجهه با اين مسئله، تعليم و تربيت دو زبانه است؛ نتايج مطالعات داخلي و خارجي در زمينه تعليم و تربيت دو زبانه در کشورهاي مختلف نشان مي دهند که چنين آموزش هايي داراي نتايج مثبتي است. به همين مناسبت نشستي تخصصي با موضوع »تعليم و تربيت چند زبانه« در دانشگاه فرهنگيان تبريز با حضور اساتيد زبان شناسي ، جامعه شناسي و مردم شناسي برگزار شد که مباحث آن در زير ارايه مي شود. 
** زبان ها و گويش ها، ثروت ملي کشور است
استاد دانشگاه و مدير گروه انسان‌شناسي دانشکده علوم اجتماعي دانشگاه تهران، زبان ها و گويش هاي مختلف را ثروت ملي هر کشوري دانست و گفت: بر اساس اين تلقي، تنوع زباني نه تنها عامل منفي نيست، بلکه مانند تنوع زيستي يک شرط مهم رهايي از تحجر و تضمين انعطاف پذيري است. اميليا نرسيسيانس، احترام متقابل به ارزش هاي گروهي و قومي را عامل حفظ وحدت و قدرت و نيز تکامل فرهنگي برشمرد و افزود: آموزش هاي اجتماعي مناسب، احترام به گروه هاي فرهنگي و قومي مختلف، دسترسي همگاني به آموزش رسمي و استفاده از ارزش هاي ادبي، هنري و فرهنگي گروه هاي مختلف قومي در کشور از جمله عوامل ياري رسان به جامعه هستند. وي اظهار داشت: تحقيقات انجام شده در مورد دو زبانگي در سال هاي گذشته مبين آن است که دو زبانگي عاملي بازدارنده براي يک کودک است و اگر کودک در محيطي دو زبانه و فرهنگي دو زبانه رشد کند، دچار ناتواني هاي يادگيري و عقب ماندگي تحصيلي مي شود و حتي در برخي موارد به ايجاد اختلالات زباني و لکنت در کودکان منجر مي شود؛ اما در حقيقت اين تحقيقات بسيار ناقص انجام شده است. نرسيسيانس ادامه داد: بروز مشکلات ايجاد شده در يک کودک به دليل دو زبانگي نيست، بلکه به دليل دو زبانه نبودن است؛ بيشتر افرادي که در خانواده و يا جوامع دو زبانه زندگي مي کنند يکي از زبان ها را بهتر فرا مي گيرند، زيرا در محيط خانواده با زبان مادري آشنا مي شوند و به دليل محدود بودن زندگي اجتماعي کمتر به زبان دوم صحبت مي کنند. چنان چه در کشور ما گويش هاي غير فارسي مثل ترکي، کردي ، ارمني و ... بسيار زيادند. استاد دانشگاه تهران خاطرنشان کرد: وقتي اين کودکان به مدرسه وارد مي شوند بايد خواندن و نوشتن را به زبان فارسي ياد بگيرند، در حالي که حتي زبان شفاهي فارسي را هم به خوبي فرا نگرفته اند، بنابراين براي يادگيري خواندن و نوشتن زبان فارسي دچار مشکل مي شوند. وي تاکيد کرد: پس بايد در جامعه به اين مساله توجه زيادي شود که کودک با همان روالي که زبان مادري را مي آموزد زبان دوم را نيز فرا گيرد و از هر دو زبان توامان همچون يک ابزار ارتباطي استفاده کند. 
** رابطه بين دو زبانگي و فرايند شناخت
روانشناس و استاد دانشگاه آزاد اروميه نيز با بيان اينکه تحقيقات نشانگر آن است که رابطه مثبتي بين دو زبانگي و فرايندهاي شناخت وجود دارد، اظهار داشت: نتايج پژوهش ها نشان مي دهد که استفاده از زبان مادري در مدارس تاثير مثبتي بر توانايي هاي آموزشي در مدارس دارد. مرضيه عارفي با بيان اينکه آموزش به زبان مادري باعث يادگيري بهتر مي شود، افزود: آموزش به زبان مادري در سنين پايين تر به شدت باعث افزايش عزت نفس دانش آموزان مي شود. وي با تاکيد بر اينکه والدين در مناطق دو زبانه حتما به زبان بومي با کودک صحبت کنند، خاطرنشان کرد: مهد کودک ها و مربيان نيز حتما با زبان بومي با کودک صحبت کنند.عارفي تاکيد کرد: بايد شرايطي فراهم شود که کودکان قبل از ورود به مدرسه تمريني براي زبان مادري داشته باشند.
معلمان معتقدند دو زبانه بودن مدارس در صورتي که شرايط و بسترهاي لازم براي شکوفايي استعدادهاي و افزايش توانمندي ها فراهم باشد، به عنوان يک مزيت مطرح مي شود چنان که به استناد آزمايش هاي »کاترين مونت« زبان شناس بلژيکي، عملکرد مغزي دو زبانه ها به مراتب سريع تر از تک زبانه ها در حل مسائل مشابه است. بر اين اساس، در شرايط کنوني توجه به چندگونگي هاي زباني به ويژه در امر آموزش، امري پذيرفته شده و مورد تاکيد سازمان هاي مرتبط بين المللي و برخي نظام هاي سياسي است. به گزارش عصرآذربايجان به نقل از ايرنا، در همين زمينه اصل 15 قانون اساسي جمهوري اسلامي ايران تصريح مي کند:»زبان و خط رسمي و مشترک مردم ايران فارسي است. اسناد و مکاتبات و متون رسمي و کتب درسي بايد با اين زبان و خط باشد ولي استفاده از زبان هاي محلي و قومي در مطبوعات و رسانه‏هاي گروهي و تدريس ادبيات آنها در مدارس، در کنار زبان فارسي آزاد است«.

منبع :

نظرات کاربران

    بازگشت به ابتدا صفحه

ارسال نظر

اخبار مرتبط

آموزش دو زبانه تهديد يا فرصت

آموزش دو زبانه تهديد يا فرصت
خروج

گروه گزارش: کارشناسان مي گويند دو زبانگي از مسايل بحث برانگيز کشورهاي چند زبانه از جمله ايران است و کودکان دو زبانه در بدو ورود به مدرسه به دليل کنار گذاشتن زبان مادري و به تبع آن ناتواني در درک مطلب با خطر افت تحصيلي و ترک تحصيل مواجه مي شوند. دو زبانگي پديده اي جهاني است که در اکثر کشورهاي جهان وجود دارد؛ اصطلاح دو زبانگي به استفاده منظم از دو زبان و يا بيشتر اطلاق مي شود که با مفهوم فردي و اجتماعي به کار مي رود.

سایر اخبار این موضوع

پربازدیدترین خبرها

پرتفسیرترین خبرها