شيخ صفي‌الدين اردبيلي براي ايران چه کرد

گروه فرهنگي: چهارم مرداد ماه سالروز استقرار سلسله صفويه در ايران، در تقويم رسمي کشور به نام روز شيخ صفي‌الدين اردبيلي نامگذاري شده و به تبع آن، هفته اردبيل گرامي داشته مي‌شود اما خيلي از ما از اقدامات او براي انسجام ملي اطلاع کافي نداريم.

 صفي الدين ابوالفتح اسحاق اردبيلي، صوفي و عابد شهير در سال 650 هجري قمري در روستاي کلخوران اردبيل چشم به جهان گشوده و از عنفوان جواني پاي در راه روشن پارسايي نهاده و از برکات و ثمرات پاکيزگي جسماني و رياضت روحاني بهره‌ها جسته است.
نياکان او در اردبيل به کشت و زرع مشغول بوده‌اند و صفي‌الدين جوان در اين سرزمين پربار رشد يافته و به تناسب روحيات لطيف و براي دريافت‌هاي روحاني به خلوت گزيني علاقه داشته و گاه در دامان سبلان، گوشه عزلت اختيار مي‌کرده و گاه به سير و سفر در نواحي مختلف ايران از جمله شيراز و گيلان مي‌پرداخته است.
او از مکتب و محضر بزرگان و پيشگامان دين و تقيه روزگار خويش، توشه‌ها برداشته است و اوج تاثيرپذيري وي از تعليمات ديني، به دوران شاگردي‌اش در حضور شيخ زاهد گيلاني باز مي‌گردد.
شيخ صفي عابد و متقي به واسطه طبع ظريف و ضمير روشن، ذوق سرودن شعر نيز داشته و از او اشعار يا به اصطلاح فهلويات (دوبيتي‌هايي با گويش‌هاي کهن) به يادگار مانده است؛ او بعد از کسب مدارج معرفت و مراحل حکمت به زادگاه خود اردبيل بازگشته و سلسله صفويه را بنيان نهاده و اين اقدام سياسي، اجتماعي و فرهنگي او در سرنوشت ايران تاثير بسزايي داشته است.
سلسله جنبان دوره صفويان که خانقاه او مامن و ملجا فقرا و ضعفا بوده و خود نيز به خاطر موانست عميق با قرآن و برائت از منکرات و گناهان، دامن از غبار خبط و خطا آراسته و پاک مي‌داشته است، سرانجام در هشتاد و پنج سالگي در 735 قمري، ترک دنيا گفته و پيکر محترمش در زاويه عبادتگاه يا خانقاه خويش در اردبيل به خاک سپرده شده است.
صفويه و ايجاد انسجام ملي
نماينده ولي فقيه در استان و امام جمعه اردبيل بارها در خطبه‌هاي نماز جمعه و آئين‌هاي بزرگداشت روز و هفته اردبيل تصريح کرده است: انتشار مذهب اهل بيت در سراسر ايران از اردبيل شروع شد ، يعني اردبيل، ايران را به فضيلتي استثنايي که موالات با اهل بيت نبي مکرم اسلام (ص) است مزين ساخت و در نتيجه کل ايرانيان در اين وصف بي‌نظير مديون خطه استان اردبيل هستند.
آيت الله سيد حسن عاملي تاکيد کرده است: به تعبير محيط طباطبايي اگر اردبيل نبود ايران نبود زيرا بعد از سقوط ساسانيان، اولين انسجام در سطح کلان کشور ايران توسط صفويه صورت پذيرفت و يک امپراتوري عظيم که 40 درصد آن در حال حاضر دست ما رسيده است تشکيل گرديد و شان ملت ما را تا عنان‌السماء بالا برد.عضو مجلس خبرگان رهبري گفت: صفويه براي احياي وحدت و مذهب تشيع، 200 سال مقدمه برداشتند و از شيخ صفي‌الدين اسحاق اردبيلي تا حيدر پدر شاه اسماعيل مقدمه اين حرکت عظيم ملي و ديني بود و اردبيل در عزت ايران و ايراني نقش استثنايي تاريخي دارد و اين نقش بايد ادامه پيدا کند.
وي اظهار کرد: مقام معظم رهبري در ملاقات با دست‌اندرکاران کنگره 3400 شهيد استان اردبيل فضايلي در شان استان اردبيل بيان فرمودند که هيچ نقطه ايران حائز آن نيست و وحدت و يکپارچگي ايران امروز ما و بلکه وجود ايران عزيز ما مرهون تلاش صفويه از خطه اردبيل است يعني الان نيز همه ما در کنار سفره صفويه هستيم.به گفته او اردبيل بايد به واسطه تاريخ ارزشمندش در دوره صفويان، سر به آسمان بسايد زيرا اجداد ما در عزت کشور و اعتلاء مذهب اهل بيت (ع) کاري کرده‌اند کارستان؛ کشور ما مديون عنايات سلسله صفويه است‌ و بر ماست که براي دفاع و تکريم از اين حريم تلاش نموده و در شناساندن نقش خطير آنها در تاريخ کشورمان تلاش مضاعف داشته باشيم.
نامگذاري چهار مرداد ماه، روز شيخ صفي الدين اردبيلي
در هشتصد و بيست و پنجمين جلسه شوراي عالي انقلاب فرهنگي کشور، روز چهارم مرداد سالروز استقرار سلسله صفويه، در تقويم رسمي کشور به نام روز بزرگداشت شيخ صفي الدين اردبيل نام گذاري شد و اکنون چند سال است که به بهانه همين مناسبت مهم، روز و هفته اردبيل با اجراي برنامه‌هاي مختلف فرهنگي، هنري و ادبي گرامي داشته مي‌شود و نخبگان و نوابغ علمي، و ادبي استان معرفي و تجليل مي‌شوند.
ضرورت معرفي چهره ملي شيخ صفي الدين اردبيلي
رئيس انجمن آثار و مفاخر فرهنگي کشور در آئين بزرگداشت شيخ صفي الدين اردبيلي در اردبيل در سال 1402 اظهار کرد: بايد تلاش شود که چهره شيخ صفي الدين اردبيلي بيشتر و بهتر معرفي شود و تاثير او و شاگردانش بر فرهنگ و انديشه ايراني و اسلامي آشکار و هويدا شود.
محمود شالويي با تاکيد بر اينکه منزلت و اهميت شخصيتي چون شيخ صفي الدين اردبيلي بر کسي پوشيده نيست، گفت: انجمن آثار و مفاخر فرهنگي آمادگي دارد بار ديگر مجموعه آثار مرتبط با شيخ را تصحيح و بازنشر کند و انديشه‌هاي رفيع اين چهره برجسته ايران و جهان اسلام را با زبان ساده و روان و با بهره گيري از ابزارهاي هنري و جديد به نسل جوان و جديد کشور عرضه کند.
اختصاص بودجه براي بقعه شيخ صفي الدين اردبيلي
بقعه شيخ صفي‌الدين اردبيلي که امروز تحت عنوان مجموعه تاريخي و جهاني شيخ صفي از مقاصد اصلي گردشگران و مسافران داخلي و خارجي استان اردبيل محسوب مي‌شود، از مهم‌ترين آثار تاريخي شهر اردبيل و ايران است که از لحاظ معماري و کاشي‌کاري، از شاهکارهاي سده هشتم هجري قمري و سال‌هاي پس از آن است.اين مجموعه معماري فاخر پس از وفات شيخ صفي از سوي فرزندش، صدرالدين موسي به سال 735 هجري قمري پايه‌گذاري شده و شاه عباس، بناهاي مهمي به آن مجموعه افزوده و اصلاحاتي در آن انجام داده است.
مديرکل ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي اردبيل گفت: حکم حکومتي مقام معظم رهبري در مورد مجموعه جهاني شيخ صفي‌الدين اردبيلي در سفر سال 1379 ايشان به اين استان، امتياز ويژه براي اين اثر تاريخي و فرهنگي محسوب مي‌شود.
به گزارش  عصرآذربايجان به نقل ازايرنا ؛ به گفته حسن محمدي اديب، وزارتخانه ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي با اختصاص رديف بودجه ويژه براي اين پايگاه تاريخي موافقت کرده است و اين امر مهم منشا تحولات مهمي براي احيا و معرفي شخصيت و تاريخ ارزشمند صفويان خواهد شد.

منبع :