روز13 آبان چه اتفاقي افتاد
روز13 آبان چه اتفاقي افتاد
1400/08/09
گروه تاريخي: روز 13 آبان يادآور سه واقعه مهم در تاريخ معاصر ايران است که از تبعيد امام خميني(ره) به ترکيه تا تسخير لانه جاسوسي آمريکا در تهران را شامل مي‌شود. با بررسي تاريخ انقلاب اسلامي، مي‌توان به عوامل و ريشه‌هاي وقوع مهمترين انقلاب قرن بيستم پي برد. انقلاب اسلامي برخلاف بسياري از انقلاب‌هاي جهان ريشه در چندين عامل فرهنگي، سياسي و ديني داشته و نشانه‌هاي اقتصادي در آن کمتر به چشم مي‌خورد.
گروه تاريخي: روز 13 آبان يادآور سه واقعه مهم در تاريخ معاصر ايران است که از تبعيد امام خميني(ره) به ترکيه تا تسخير لانه جاسوسي آمريکا در تهران را شامل مي‌شود. با بررسي تاريخ انقلاب اسلامي، مي‌توان به عوامل و ريشه‌هاي وقوع مهمترين انقلاب قرن بيستم پي برد. انقلاب اسلامي برخلاف بسياري از انقلاب‌هاي جهان ريشه در چندين عامل فرهنگي، سياسي و ديني داشته و نشانه‌هاي اقتصادي در آن کمتر به چشم مي‌خورد.
با مطالعه اتفاقات رخ‌داده در روز 13 آبان مي‌توان به بخش مهمي از دلايل تحقق و وقوع انقلاب اسلامي پي برد. روز 13 آبان يادآور سه واقعه مهم در تاريخ معاصر ايران است که در سه دوره مختلف رخ داده و به همين دليل اين روز را در تاريخ کشور به عنوان روزي به‌يادماندني به ثبت رسانده است.تبعيد امام خميني(ره) به ترکيه در 13 آبان 1343 واقعه کشتار جمعي دانش‌آموزان تهراني در 13 آبان 1357 که بعدها روز دانش‌آموز نام گرفت و در نهايت تسخير لانه جاسوسي در 13 آبان 1358 که امام خميني(ره) از اين اتفاقات به‌عنوان انقلاب دوم نام بردند؛ به‌عنوان سه حادثه مهم تاريخي مطرح در تقويم کشورمان ثبت شده است.هيچ‌يک از اين سه واقعه تاريخي را نمي‌توان از نظر اهميت نسبت به ديگري اولي‌تر دانست؛ چراکه هر کدام در دوره‌اي وقوع تأثيرگذاري خاص خود را داشته و شرايط را به‌نحوي تغيير داده‌اند. در ادامه به‌طور مختصر درباره چرايي وقوع اين سه اتفاقات مهم تاريخي توضيح داده شده است که از نظر مي‌گذرد.
حادثه اول؛ تبعيد امام خميني(ره) به ترکيه
در سال 1343 شرايط اجتماعي و فشارهاي مردمي و ياران امام(ره) و روحانيت و طلاب و مدرسين حوزه علميه قم سبب شد تا عناصر رژيم پهلوي حضرت امام خميني(ره) را پس از 10 ماه زندان و حصر در تهران آزاد کنند و چنان تصور مي‌کردند که امام راحل پس از آزادي از زندان و حصر، نهضت و حرکت اسلام‌خواهانه را ادامه نخواهند داد.
هر روز که مي‌گذشت بر شدت مبارزات حضرت امام خميني(ره) با رژيم فاسد طاغوت افزوده مي‌شد تا در مهرماه 1343 که مصونيت مستشاران نظامي آمريکا از تصويب مجلس گذشت و حضرت امام آن سخنراني معروف را بر ضد آن قانون در روز تولد حضرت زهرا(س) که برابر با چهارم آبان 1343 بود، فرمودند و تنظيم‌کننده لايحه و تصويب‌کنندگان و توشيح‌کننده و اجراکنندگان را خائن به اسلام و کشور دانستند و شديدترين حملات را به رژيم شاه و آمريکا به‌ويژه به رئيس‌جمهور آمريکا داشتند.فرازهايي از سخنراني ايشان چنين بود: دولت با کمال وقاحت از اين امر ننگين طرفداري کرد، ملت ايران را از سگ‌هاي آمريکايي پست‌تر کردند. اگر چنان‌چه کسي يک سگ آمريکايي را زير بگيرد، بازخواست از او مي‌کنند؛ اگر شاه ايران يک سگ آمريکايي را زير بگيرد بازخواست مي‌کنند و اگر چنان‌چه يک آشپز آمريکايي شاه ايران را زير بگيرد، مرجع ايران را زير بگيرد، بزرگ‌ترين مقام ايران را زير بگيرد، هيچ‌کس حق تعرض ندارد.امام خميني(ره) دستور دادند اين سخنراني به‌صورت اعلاميه توسط مؤتلفه اسلامي و به‌صورت گسترده پخش شود.شرايط سياسي و اجتماعي در سال 1343 به‌گونه‌اي بود که شاه هيچ راه گريزي جز تبعيد امام خميني(ره) با هدف حفظ رژيم و استمرار سلطه آمريکا در کشور نمي‌يافت؛ لذا در 13 آبان همان سال دستور تبعيد امام(ره) به ترکيه با يک هواپيماي نظامي را صادر کرد.شاه خيال مي‌کرد با تبعيد امام(ره) به ترکيه صداي مخالفان تصويب کاپيتولاسيون و مخالفان حکومتش در نطفه کور خواهد شد، اما اين سرآغاز هجرتي بود که 14 سال بعد پيروزي انقلاب اسلامي را رقم زد.
حادثه دوم؛ کشتار دانش‌آموزان
درحالي‌که انقلاب اسلامي مردم ايران به رهبري امام خميني(ره) به روزهاي سرنوشت‌سازي نزديک مي‌شد، تمام اقشار مردم سعي در ايفاي نقش تاريخي خود و عمل به تکليف الهي داشتند.در اين ميان دانش‌آموزان شور و حال ديگري داشتند. صبح روز 13 آبان 1357 دانش‌آموزان درحالي‌که مدارس را تعطيل کرده بودند، به سمت دانشگاه تهران حرکت کردند تا صداي اعتراض خود را به گوش شاه و حاميانش برسانند. اين جوانان گروه گروه، داخل دانشگاه شدند و به‌همراه دانشجويان و گروه‌هاي ديگري از مردم در دانشگاه اجتماع کردند.ساعت 11 صبح همان روز، مأموران چند گلوله گاز اشک‌آور در ميان جمعيت معترض شليک کردند، اما اجتماع‌کنندگان درحالي‌که به‌سختي نفس مي‌کشيدند، صداي خود را رساتر کرده و با سر دادن شعارهاي »مرگ بر شاه« لرزه بر اندام مأموران مسلح شاه انداختند.
در اين هنگام تيراندازي آغاز شد و 56 جوان و نوجوان بي‌گناه به شهادت رسيدند و صدها نفر ديگر مجروح شدند، اما دانش‌آموزان دست از شعار بر نمي‌داشتند.امام خميني(ره) وقتي از جنايت مزدوران شاه باخبر شدند در پيامي فرمودند: «عزيزان من صبور باشيد، که پيروزي نهايي نزديک است و خدا با صابران است. ايران امروز جايگاه آزادگان است. من از اين راه دور، چشم اميد به شما دوخته‌ام. صداي آزادي‌خواهي و استقلال‌طلبي شما را به گوش جهانيان مي‌رسانم.شهيد محمدعلي رجايي که به‌تازگي از زندان آزاد شده بود، با تأسيس انجمن اسلامي معلمان نقش مهمي در ساماندهي اعراض معلمان، دانش‌آموزان و دانشجويان ايفا کرد؛ بنابراين به خاطر گراميداشت ياد و خاطره شهيدان دانش‌آموز، اين روز در تاريخ انقلاب اسلامي به نام روز دانش‌آموز نام‌گذاري شده است.
حادثه سوم؛ تسخير لانه جاسوسي
در ابتداي انقلاب و زمان حکومت دولت موقت با هدف وادار کردن آمريکا به استرداد شاه و اموال ملت ايران، دانشجويان تصميم به اشغال سفارت آمريکا گرفتند.دانشجويان از دانشگاه‌هاي تهران، پلي‌تکنيک، صنعتي شريف، شهيد بهشتي و ... گرد هم آمدند و طي يک راهپيمايي تا سفارت آمريکا از ديوارهاي سفارت بالا رفته و علي‌رغم مقاومت محافظان و آمريکايي‌ها، سفارت را به‌تصرف کامل درآوردند.
در هنگام تسخير سفارت، آمريکايي‌ها به سرعت مشغول نابود کردن بسياري از اسناد دخالت‌ها و تجاوزات و غارت‌هاي خود شدند، ولي پس از تسخير سفارت به‌سرعت از نابودي باقي‌مانده اسناد جلوگيري شد و بعدها اسنادي که از لانه جاسوسي آمريکا به دست آمده بود چاپ شده و در اختيار همگان قرار گرفت.به محض انتشار اين خبر، مردم بسياري با خشم و انزجار مقابل لانه جاسوسي تجمع کرده و از حرکت دانشجويان حمايت کردند. امام خميني(ره) نيز در پيامي اين حرکت را انقلاب دوم و بزرگ‌تر از انقلاب اول ناميدند.اين حرکت دانشجويان معترض، خشم آمريکايي‌ها را برانگيخت و آنها که ناتوان از درک ملتي استقلال‌طلب و آزادي‌خواه بودند، دست به اقداماتي بر ضد جمهوري اسلامي ايران زدند؛ از آن جمله فشار آوردن به مجامع بين‌المللي مانند سازمان ملل، سازمان کنفرانس اسلامي، شوراي امنيت و ...، ايجاد جو منفي تبليغاتي عليه دانشجويان مسلمان و برخي اقدامات ديگر از جمله آنهاست.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از خبرگزاري دانشجو،اما پس از بي‌ثمر ماندن، آنها به اقدامات جدي‌تري روي آوردند؛ از جمله قطع کامل روابط سياسي در 20 مهر 1359 حمله نظامي به ايران و تجاوز به خاک کشورمان که به شکست مفتضحانه آنها در صحراي طبس انجاميد و نيز محاصره اقتصادي و بلوکه کردن داراي‌ها و اموال ايران و... که هيچ‌کدام تاکنون در عزم ملت ايران براي مقابله با ظلم و بي‌عدالتي جهاني و منشأ اصلي آن در جهان يعني استکبار جهاني و آمريکا خللي وارد نکرده است.
منبع :