گروه تاريخي: بعد از فوت رضا قليخان بيگلر بيگي رؤساي افشار اروميه نامه اي به دربار کريم خان وکيل نوشته و تقاضاي مرخصي امامقليخان پسر ارشد رضا قليخان را نمودند که به همراه دو برادرانش محمد قليخان و قاسمخان در شيراز به حکم وکيل زند محبوس بودند. براي همين ميرزا جعفر ايمانلو در اواخر ماه شعبان از اروميه عازم شيراز شد تا دستور حکومت و بيگلربيگي امامقليخان را دريافت نمايد که اينکار با موفقيت انجام يافته و آنها عازم اورميه شدند. بدين سان در سال 1186 هجري امامقليخان پسر ارشد رضا قليخان در سن چهارده سالگي به مدت دوازده سال حکومت اورميه را بر عهده گرفت. امامقليخان در سال 1170 قمري در شهر اورميه ديده به جهان گشوده و در هنگام مرگ پدر چهارده سال بيشتر نداشت. يک سال بعداز حکومت رسيدن امامقليخان در اورميه به اقتضاي جواني و هواي حکمراني بر سر کوه »سرداغي« که چشم انداز مرتفع و عجيب و نزهتگاه بديع دارد خيمه برافراشته و در بالاي چشمه ي معروف »خان بولاغي« شروع به ساختن عمارت عالي و باغچه ي با صفا نمود که بعدها شاهزاده ملک قاسم ميرزا فرزند فتحعليشاه قاجار که از صبيه ي امامقليخان بيگلربيگي بود آن عمارت را در ايام حکمراني خود در اورميه به سال 1258 هجري از نو تعريف کرد، و نيز در سال 1188 هجري به حکم امامقليخان مقابل دروازه يوردشاه، طرح باغي با صفا ريخته شد که به »دلگشا« موسوم شد. بعد از آن با صبيه ي رستمخان قاسملو ازدواج مي کند. او قبل از اين با يکي از خانواده هاي محال باراندوز وصلت کرده بود. در سال 1190 کريم خان زند حکومت اورميه را به جهانگير خان پسر ارشد فتحعليخان واگذار نمود و او را با ديگر برادرش عبدالرشيد خان به اورميه روانه کرد. چون اين خبر به گوش امامقليخان رسيدميرزا جعفر ايمانلو وکيل ماليه را با تحفه ها و جواهرات به دربار حکومت در شيراز گسيل نمود و گزارش مردم و امنيت آذربايجان و سرحدات آن را در نهايت انتظام و امنيت کامل بود برساند که مورد قبول کريم خان قرار مي_گيرد و باز امامقليخان در حکومت اورميه قرار مي گيرد. در سال 1194 هجري زلزله شديدي تبريز را به لرزه در مي آورد به طوري که مسجد جامع تبريز عمارت مسجد عليشاه مسجد کبود، گنبد شنبت غازان و.... خسارت سنگيني مي بيند و بيش از پنجاه هزار نفر از مردم در زير آواره ها مي_مانند. اين درحالي بود که نجفقلي خان دنبلي بيگلربيگي و حاکم تبريز بود. فضلعلي بيگ و ديگر اولاد نجفقلي خان در اين زلزله کشته مي_شوند و خود بيگلر بيگي تبريز تا کمر در زير آوار مانده و از ناحيه کليه به او صدمه رسيده بود. اين در حالي بود که نظر علي خان شاهسون از فرصت استفاده کرده به همراه عليخان شقاقي براي تصرف تبريز حرکت نمودند؛ و چون نجفقلي خان نتوانست در مقابل آنها ايستادگي کند شبانه راه خوي را در پيش گرفت و نظرعلي خان وارد تبريز گرديد و از هيچگونه ظلم و تعدي فرو نگذاشت. وقتي نجفقلي خان به خوي رسيد برادرزاده هاي او احمد خان و سلمان خان و محمد بيگ به ملاقات او شتافتند و از طايفه ي دنبلي و اکراد سرحدي جمعي را فراهم کرده و براي مقابله با نظرعليخان آماده شدند ولي چون مي دانستند باز ازعهده نظرعليخان نخواهند آمد بنابراين خواستار همراهي امامقليخان بيگلر بيگي افشار اورميه گرديدند که قدرت او از حدود صايين قلعه تا خاک سلماس و خوي ادامه داشت. امامقليخان با سپاه قدرتمند و کثير خود همراه با خوانين دنبلي به طرف تبريز حرکت مي_کند و چند روزي در طسوج اردو زده به سوي سراب روانه مي شود. نظرعليخان از اين اتفاق خبردار شده تبريز را ترک مي کند. امامقليخان وارد تبريز شده و به اوضاع آنجا رسيدگي ميکند. وي به علت ايجاد امنيت در آذربايجان به »سردار آذربايجان« لقب گرفت.در اين سال اتفاق ناگواري که افتاد اين بود که ملامحمد باقر افشار قاسملو از علماي اعلم به زهد و تقوي بود فوت نمود و او را در قبرستان معروف به قراصندوق به خاک سپرده شد و بر سر مزار او به حکم بيگلربيگي گنبدي ساختند. (احتمال مي رود »گنبد باغچاسي« دربند گنبد در کوي دلگشا گنبد اين عالم باشد که امروز فقط محوطه آن باقي مانده است). همچنين در اين سال محمد جعفر وکيل ماليات اورميه درگذشت و او را در قبرستان خان بالاي سر مرحوم رضا قليخان بيگلربيگي به خاک سپردند. مشاراليه پنج پسر داشت نخست ميرزا ابوالحسن که بعد از پدر شغل وکلات به او سپرده شد، دومي ميرزا محمد شفيع که چندي نزد ذکي خان زند ملازمت داشت. سومي عسگرخان که ابتدا امير آخور امامقلي خان سردار آذربايجان بود و چهارمي عبدالصمد خان سرهنگ و پنجمين ميرزا حسين مستوفي بود. در سال 1195 هجري خليل خان جوانشير به هواي تسخير ممالک آذربايجان مي افتد. ابتدا جمعي به سرکردگي عبدالصمد و ميرزا علي براي تصرف خوي و سلماس مامور مي شوند. احمد خان دنبلي دست به دامن حمايت امامقلي خان بيگلربيگي افشار زده و از وي استمداد مي_کند. حاکم اورميه بدون فوت وقت به تهيه و تدارک سپاه مي پردازد و به سوي خوي حرکت مي کند .در جنگي که بين آنان پيش مي افتد خليل خان شکست سختي مي خورد و امنيت و آرامش در خوي برقرار مي گردد. بعد از بازگشت امامقلي خان از خوي، وي چند روز در قراباغ انزل ملکي خود توقف و شکار مشغول مي شود. تااينکه به صميميت و خوشي با صبيه ي احمدخان دنبلي ازدواج مي کند. مقارن سال 1196 يک سال بعد از اين امامقلي خان در پيامي نجفقلي خان را براي اتحاد و همبستگي و براي از بين بردن دشمنان پيرامون آذربايجان دعوت مي کند. ولي نجفقلي خان از کمک و مساعدت امتناع کرده و اهميتي به موضوع نمي دهد. براي همين اين موضوع براي بيگلر بيگي اورميه گران آمده عزم به تسخير و تصرف تبريز گماشت. و تا شش ماه تبريز در محاصره امامقلي خان افشار بود و چون نتيجه اي نگرفت به اورميه معاودت نمود. بعد از آن سردار افشار عزم به سوي عراق و جنگ با عليمردان خان نمود و چون حکومت اورميه به امير اصلاخان افشار صايين قلعه معروف به کردبچه صادر شد و خوانين آذربايجان از جمله نجفقلي خان واحمد خان دنبلي پدر زن بيگلر بيگي با او متحد گشته در چمن درشک سلماس اردو زده بودند به اورميه حرکت مي کند با آگاه شدن امامقلي خان از موضوع و حرکت به جانب دشمن جنگ در صحراي جبل و امام کندي شروع مي شود. در اين گيرودار سردار آذربايجان امامقلي خان به شدت زخمي مي شود و خونريزي شديد مي_کند. عسگر خان ايمانلو (که بعدها ترقي کرده و در زمان حکومت فتحعليشاه سفير ايران در فرانسه بود) که امير آخور بيگلر بيگي بود؛ وي را در آغوش گرفته و به کمک چند نفر از جنگ خارج نموده از بيراهه وارد شهر کردند. بيگلربيگي اورميه در عمارت چهار برج رضاقلي خاني همان شب دوشنبه 24 شعبان در قبرستان خان در جوار پدرش رضا قلي خان باني عمارت رضا قلي خاني به خاک سپرده مي شود. حکومت اورميه از جانب علي مردان خان به امير اصلانخان متعلق گرديد و طوائف دنبلي بنابر عداوت ديرين که با طايفه افشار داشتند، محمد قليخان برادر وسط امامقلي خان را به اتفاق خود از اورميه برده در سلماس به مستحفظين سپردند و مراتب را به علي مردان خان زند مکتوب نمودند.با مرگ اين جوان شجاع و دلير آذربايجان که آوازه قدرت و عدالت او تا آنسوي مرزها رسيده بود تا چندين سال بعد روي آرامش از اورميه و اطراف آن از بين رفت.
گروه تاريخي: بعد از فوت رضا قليخان بيگلر بيگي رؤساي افشار اروميه نامه اي به دربار کريم خان وکيل نوشته و تقاضاي مرخصي امامقليخان پسر ارشد رضا قليخان را نمودند که به همراه دو برادرانش محمد قليخان و قاسمخان در شيراز به حکم وکيل زند محبوس بودند.