گروه تاريخي: وجود 800 خانه تاريخي و قديمي در شهر تبريز، به نوعي اين شهر را به عنوان پايتخت و ويترين خانه‌هاي تاريخي در ايران تبديل کرده است. وجود خانه_هاي تاريخي و قديمي در شهر تبريز، به نوعي اين شهر را به عنوان پايتخت و ويترين خانه‌هاي تاريخي در ايران تبديل کرده که به نظر مي‌رسد، با وجود اين همه خانه تاريخي در شهر اولين‌ها، معرفي اين آثار تاريخي و ديدني براي تورهاي خارجي و داخلي براي توسعه صنعت گردشگري در کشورمان و به ويژه اين منطقه مغفول و مهجور مانده است. به سخني ديگر، هر چند بسياري از گردشگران خارجي و داخلي به منظور آشنايي بيشتر با اين مکان‌ها و به خصوص با سبک زندگي و فرهنگ محلي اين مناطق ترجيح مي‌دهند، در خانه‌هاي تاريخي اقامت گزينند، ولي متاسفانه هنوز برنامه خاصي براي اقامت اين گردشگران در اين خانه‌ها در سطح کشور و به ويژه شهر تبريز تدوين و پيش‌بيني نشده، در حالي که اکثر گردشگراني که به کشورمان و در راس آنها به آذربايجان و شهر اولين‌ها سفر مي‌کنند، اين برنامه را حلقه مفقوده صنعت گردشگري ايران مي‌دانند. * تبريز، ويترين خانه‌هاي تاريخي ايران با اين اوصاف، تبريز، شهر خانه‌هاي تاريخي، قديمي زيبا و به بيان ديگر، اين شهر ويترين خانه‌هاي تاريخي ايران است، به طوريکه از کيلومترها دور نظر هر بيننده را به خود جلب مي‌کند، تا اينکه در کنار اين خانه‌ها با اندروني و بيروني، شيشه‌هاي رنگي، سقف‌هاي گچ‌بري، حوض‌خانه و سرداب آن؛ عکس يادگاري گرفت. با اين وجود، انتخاب تبريز به عنوان شهر گردشگري جهان اسلام در سال 2018، فرصت مناسبي است براي معرفي اين آثار؛ تا اينکه از تمام ظرفيت‌هاي شهر اولين‌ها، به بهترين شکل ممکن براي جذب گردشگر داخلي و خارجي استفاده کرد. * پرسه در ميان خانه‌هاي تاريخي تبريز از اين رو، در گزارشي به معرفي برخي از خانه‌هاي قديمي و تاريخي شهر تبريز و برخي شهرستان‌هاي آذربايجان شرقي مي‌پردازيم. * خانه استاد شهريار خانه استاد شهريار، با قدمت دوره پهلوي دوم (1347) در مرکز شهر تبريز قرار دارد. خانه استاد شهريار بعدها به تملک شهرداري شهر تبريز درآمد و به موزه ادبي استاد شهريار تبديل شد. اين خانه در سال 1386 توسط سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري با شماره 22729 در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيد. * خانه پروين اعتصامي پروين اعتصامي در تاريخ 25 اسفند سال 1285 خورشيدي در خانه‌اي در محله ششگلان تبريز و در کوچه‌اي به همين نام، متولد شد و تا سن 6 سالگي که به همراه خانواده به تهران مهاجرت نمود، در اين خانه پرورش يافت. * خانه امير نظام گروسي خانه امير نظام گروسي در محله ششگلان شهر تبريز قرار دارد. اين خانه که از آن به عنوان موزه قاجار استفاده مي‌شود در دوره ناصرالدين شاه و در زمان پيشکاري امير نظام گروسي و توسط وي ساخته شده است. عمارت اميرنظام در زميني به مساحت 3000 متر مربع، در 2 طبقه و با زير بناي 1500 متر مربع ساخته شده است. خانه امير نظام (موزه قاجار تبريز)، در سال 1370 توسط سازمان ميراث فرهنگي خريداري شده و با توجه به آسيب‌هاي جدي که به بنا رسيده بود با حفظ ويژگي‌هاي معماري بنا و شاخص‌هاي سنتي مورد بازسازي قرار گرفت. اين خانه زيبا در سال 1370 با شماره 1749 در فهرست آثار ملي کشور ثبت شد. * خانه گنجه‌اي‌زاده خانه گنجه‌اي‌زاده از بناهاي تاريخي شهر تبريز است و معماري مختلطي از سبک دوره قاجار و پهلوي دارد. اين خانه 3 هزار مترمربع مساحت دارد و اعياني آن در 3 طبقه متشکل از تعدادي اتاق در يک رديف بدون اندروني و بيروني است. اين بنا شامل دو بخش است. بخش شرقي متعلق به دوره قاجاريه و بخش غربي که اوائل پهلوي اول به ساختمان قبلي اضافه شده است. پلان‌هاي معماري، ترکيب دو بخش مجموعه، ايوان‌ها، راه پله‌هاي دو طرفه و کاربرد مطلوب آجر از خصوصيات بارز اين بنا است. اين اثر با شماره 6021 در سال 1381 در فهرست آثار ملي کشور به ثبت رسيد. * خانه قدکي تبريز اين خانه و خانه بهنام و خانه گنجه‌اي زاده جمعا از کاربري مسکوني به کاربري آموزش عالي تغيير عملکرد داده و جزء مجموعه دانشگاه هنر اسلامي تبريز است و در محور تاريخي و فرهنگي تبريز واقع شده است. بنا متعلق به اواسط دوره قاجاريه بوده و در دو دوره تکميل شده است و شامل اندروني و بيروني است. * خانه‌هاي تاريخي آذربايجان آيينه‌هايي که بايد پاک شوند، نه خراب نکته در خور تامل ديگر اينکه، با توجه به مستندات موجود و اظهارات کارشناسان ميراث فرهنگي و گردشگري، به خاطر وجود نزديک به 800 خانه قديمي و تاريخي در محدوده بافت قديمي و فرسوده شهر تبريز، اکثر اين خانه‌ها در حال حاضر در معرض تخريب جدي است، به‌طوريکه بارها شده، اصحاب رسانه، دوست داران و علاقه‌مندان به آثار تاريخي و قديمي با ارائه گزارش، تحليل و خبر در مورد خرابي اين آثار تاريخي و با ارزشمند کشورمان هشدار داده‌اند، اما متاسفانه در اين ميان دستگاه‌هاي ذيربط و مسئولان امر آنطور که بايد و شايد نگران اين موضوع نيستند، به طوريکه اين روزها اين بناي تاريخي هر روز بهتر از ديروز، از ياد و خاطره‌ها از بين مي‌رود. با اين وجود؛ اکثر خانه‌هاي تاريخي و قديمي کشورمان ايران عزيز، از دو قسمت اندروني و بيروني از بخش‌هاي چون در ورودي، هشتي، دالان، ايوان‌ها، سکو، سردر ورودي، حياط و اتاق‌هاي اطراف آن، حوض، آشپزخانه، سرويس‌ها، براي ساخت خانه، گودال باغچه، بام، سرابستان، زمستان‌نشين، تابستان‌نشين، بهار خواب، اتاق کرسي، پاياب، شوادان، شبستان، شناشيل، آب سرا، اتاق بادگير و ... تشکيل شده است. * يک ميراث و چند فرياد از جمله مهم‌ترين ويژگي‌هاي اين خانه‌هاي تاريخي و قديمي در کشورمان، وسعت و مساحت زياد اين خانه‌ها، که با توجه به سبک زندگي، فرهنگ و آيين بومي و محلي، و به ويژه اقليم و آب و هواي آن مناطق ساخته شده‌اند. در هر حال، به عقيده کارشناسان و متخصصان ميراث فرهنگي و به خصوص معماري و شهري؛ رنگ‌هاي به کار رفته در تزيينات ساختمان‌ها متأثر از ويژگي‌هاي اقليم گرم و خشک بوده‌اند. مصالح ساختمان‌ها، علاوه بر توانايي‌هاي سازه‌اي و توجه به مسائل اقتصادي و تأمين مصالح از نقاط نزديک، بهترين شکل بهره‌برداري از انرژي محيط را نشان مي‌دهند. به باور آنها، حکايت خانه‌هاي تاريخي در ايران که بخشي از هويت فرهنگي و تاريخي کشور را تشکيل مي‌دهند، که مصداق يک صفحه شيشه‌اي است، که تخريب يا واگذاري آنها به اشخاص حقيقي و حقوقي بدون صلاحيت نگهداري از اين آثار ارزشمند تاريخي، فاجعه از ميان رفتن شناسنامه فرهنگي و هويت تاريخي را تشديد مي‌کند. * راز خانه‌هاي تاريخي شهر تبريز به گزارش عصرآذربايجان به نقل از فارس، به هر حال آنچه در گزارش پاياني اين موضوع مهم به نظر مي‌رسد، اينکه شهر تبريز با اين همه ظرفيت‌ها و پتانسيلي که از آن نام برده مي‌شود، يا استحقاق شهر نمونه گردشگري جهان اسلام، زيباترين و توسعه‌يافته‌ترين شهر ايران را دارد و يا نه؟!
وجود 800 خانه تاريخي و قديمي در شهر تبريز، به نوعي اين شهر را به عنوان پايتخت و ويترين خانه‌هاي تاريخي در ايران تبديل کرده است.