خانه قدکي

گروه سيري در استان ها: قدمت اکثر خانه‌هاي تاريخي تبريز به دوران پس از قاجار مي‌رسد. تبريز دومين شهر پررونق کشور از لحاظ خانه‌هاي تاريخي است. تمام بناهاي تاريخي و ديدني موجود در شهر تبريز در آخرين شب سال 1193 هجري و در آغاز دوره? قاجاريه، براثر وقوع زمين‌لرزه‌اي هولناک تخريب شدند و شهر تبريز به‌ويرانه‌اي از خرابه‌ها تبديل گشت.

البته برخي از بناهاي محکم و استوار، همچون ارک عليشاه، بازار تبريز، مسجد استادشاگرد مسجد جامع ومسجد کبود باوجود آسيب‌هاي فراواني که ديدند، باقي ماندند.
پس از وقوع زمين‌لرزه? سال 1193 هجري و در آغازين سال‌هاي دوره? قاجار، ساخت‌وساز در شهر تبريز رونق گرفت و مردم برروي خرابه‌هاي تبريز ويران‌شده، شهري نو با خانه‌هايي زيبا و جالب بنا کردند. امروزه نيز اين خانه‌هاي قديمي که قدمتشان به‌دوره? قاجار مي‌رسد، در نقاط مرکزي شهر تبريز به‌چشم مي‌خورند.
ولي در طي ده‌ها سال، آسيب‌هايي به‌آن‌ها وارد شده‌است که نيازمند ترميم و بهسازي هستند. خوش‌بختانه در سال‌هاي اخير، روند ترميم خانه‌هاي تاريخي شهر تبريز ازسرگرفته‌شده‌است. براي نمونه، خانه? مشروطه به‌موزه? مشروطه، خانه? شربت‌اوغلي به‌فرهنگسراي تبريز و خانه? قدکي به‌دانشکده? معماري تبديل شده‌است.
درحال حاضر نيز، بسياري از اين خانه‌ها درحال احيا و ترميم هستند و پس از ترميم به‌موزه يا ساير مراکز فرهنگي تبديل خواهند شد. امروزه در سطح شهر تبريز، بيش از 600 باب خانه تاريخي شناسايي شده‌است و تخمين زده‌مي‌شود که اين تعداد در سال‌هاي آينده با کاوش‌هايي که درحال انجام است، به بيش از 800 باب نيز برسد.
خانه بهنام يا بهنام گنجه اي يا قدکي يکي از ساختمانهاي تاريخي شهر تبريز است که در اواخر دوران زنديان و اوايل دوران قاجار، به عنوان يک خانه مسکوني ساخته شده. در زمان پادشاهي ناصرالدين شاه قاجار، اين خانه نوسازي و با نقاشيهايي تزيين شد.
خانه قدکي متعلق به اواسط دوره قاجاريه بوده که شامل اندروني و بيروني است. از سـردر به هشتي و از هشتي به حياط باغچــه وارد مي شه. پنجره هاي اروسي آن با شيشه هاي رنگي به شمال و جنوب باز مي شه. ارتفاع ستونهاي ايوان شمالي معادل ارتفاع طنبي است. اتاقهاي گوشوار در طرفين طنبي قرار گرفته. زير اتاق طنبي حوضخانه است. سقف حوضخانه گنبد با کادربندي آجري و با سکوهاي جانبي و حوض سنگي داراي جلوه خاصي است. تناسبات معماري، وسعت ساختمان و تنوع طاقها و گنبدها در سقف زيرزمينها جالب توجه است. علاوه بر تناسبات کليه اندامهاي بنا که چشمگير است، نماي ساختمان داراي انواع طرحهاي آجرکاري است. اين خانه بخشي از مدرسه معماري دانشگاه هنر اسلامي تبريز است.

منبع :