نبود خلاقيت و طراحي جامع در نمادهاي شهري زنجان

گروه گزارش: کاربرد نمادهاي شهري(المان) به عنوان هويت و شناسنامه شهر همواره در زنجان با فراز و فرودهايي همراه بوده و به اعتقاد کارشناسان، نبود يک طرح جامع و خلاقيت لازم، مهمترين مشکلات در اين زمينه است. المان يا نماد شهري زيرمجموعه اي از مبلمان شهري است که بخش قابل توجهي از طراحي شهري را به خود اختصاص مي دهد.

اعظم شامي

گروه گزارش: کاربرد نمادهاي شهري(المان) به عنوان هويت و شناسنامه شهر همواره در زنجان با فراز و فرودهايي همراه بوده و به اعتقاد کارشناسان، نبود يک طرح جامع و خلاقيت لازم، مهمترين مشکلات در اين زمينه است. المان يا نماد شهري زيرمجموعه اي از مبلمان شهري است که بخش قابل توجهي از طراحي شهري را به خود اختصاص مي دهد.
در طراحي نمادها خلاقيت حرف اول را مي زند و ويژگي هاي خاص و منحصر به فرد يک المان مي تواند نمادي براي يک شهر يا کشور باشد و تا مدت ها در خاطر رهگذران باقي بماند.نماد شهري تلفيقي از علم هنر، معماري و رياضيات است و طراحان با آگاهي به اين علوم توانسته اند طرح‌هاي شگفت انگيزي را طراحي کرده و به مرحله اجرا برسانند.
نمادهاي شهري يکي از مهمترين و محبوبترين اجزاي مبلمان شهري در دنيا به شمار مي رود، زيرا با بهره گيري از تاريخ و فرهنگ يک ملت، نشانگر هويت کشور و معرفي کننده فرهنگ يک ملت است.
شهروندان زنجاني نيز با نمادهاي شهري بيگانه نيستند هرچند کاربرد برخي از اين نمادها در سطح شهر با نقدهايي همراه بوده است.به عنوان مثال المان لاله در ميدان 15 خرداد يکي از قديمي‌ترين نمادهاي شهر زنجان و ساخته شده در دهه 60 بود که قدمتي نزديک به 40 سال داشت و داراي هويت ديني و ارزش فرهنگي براي مردم شهر بود و رويدادهاي مربوط به آن به عنوان يکي از نمادهاي شاخص شهر در ذهن همه مردم نقش بسته بود.
اين نماد که خاطرات جمعي شهروندان زنجاني را شامل مي‌شد و مردم، خاطرات زيادي از آن ميدان و المان به ياد داشتند در سال 99 تخريب شد و جاي خود را به نمادي داد که از نظر مخاطبان چندان دلچسب نيست و نقدهاي بسياري بر آن وارد است.به اعتقاد کارشناسان امر نبود طراحي جامع و مشخص براي المان هاي شهري، فقدان کار کارشناسي و منسجم و خلاقيت و نوآوري از جمله موارد مهمي است که بايد از سوي دست اندرکاران امر مورد توجه قرار گيرد و همچنين برنامه هدفمندي نيز براي آنها تدوين شود.
ضرورت طراحي نمادها از سوي متخصصان امر
 رييس شوراي اسلامي شهر زنجان در اين خصوص با بيان اينکه المان ها يا نمادهاي شهري مهم است و به نوعي معماري شهر محسوب مي شود، گفت: وقتي سيماي شهر را نگاه مي کنيم نمادهاي مختلفي را مي بينيم که تصويري از شهر را پيش روي مخاطبان قرار مي دهد.مجيد ناصحي مقدم بر اهميت المان هاي شهري تاکيد کرد و افزود: اينکه چه الماني در چه مکاني نصب شده باشد به نوعي هويت شهر و نوع نگاه مردم را مي رساند.وي با بيان اينکه المان هاي شهر موضوعي تخصصي است و بايد با ديد کارشناسي به آن نگاه کرد، گفت: وضعيت کنوني المان هاي شهر زنجان بايد از سوي متخصصان بررسي شود چون هم اکنون نمادهاي شهري متنوع و متعددي داريم که نمادهاي "مناسبتي و غير مناسبتي" را شامل مي شود.
اين عضو شوراي اسلامي شهر زنجان ادامه داد: وضعيت المان شهري زنجان در مقايسه با برخي شهرها در حد متوسط است و در مقايسه با شهرهاي ديگر چندان مطلوب نيست.
وي اظهار داشت: براي ارتقاي المان هاي شهري زنجان بايد کار بيشتري انجام شود تا براي گردشگران و مسافران بيش از گذشته نمود و هويت داشته باشند.
ناصحي مقدم با بيان اينکه شوراي اسلامي شهر همه ساله بخش مهمي از بودجه را در اين خصوص به سازمان سيما و منظر شهري اختصاص مي دهد، افزود: همواره انتظار داشته ايم اين سازمان با رويکرد تخصصي و با توجه به فضاهاي موجود شهري از اين ظرفيت نهايت استفاده را داشته باشد و المان هاي شهري مناسب را در زنجان طراحي و نصب کند.
وي اضافه کرد: اعضاي شوراي شهر هم به دليل تخصصي بودن نمادهاي شهري به آنها مستقيما ورود پيدا نمي کنند، اما بايد نمادها ويژگي هايي مبتني بر تاريخي بودن شهر، نقش آفريني مردم در برهه هاي مختلف، حوزه هاي صنعت و بازرگاني، هويت ارکان شهري و لايه هايي شهر، شخصيت هاي فرهنگي، دانشمندان و شهداي شاخص را داشته باشد.
ناصحي مقدم با بيان اينکه جانمايي المان ها متناسب با بودجه اختصاصي در شهر انجام مي شود، افزود: نمادهاي شهري از جمله موضوعات بحث برانگيز محسوب مي شود و انجام اين کار از سوي متخصصان امر و دقت لازم در خصوص آنها مي تواند نقدهاي کمتري را به دنبال داشته باشد.
وي اضافه کرد: در زمان حاضر بايد اقدامات بيشتري براي ارتقاي المان هاي شهري زنجان انجام گيرد، چرا که هويت شهري را تشکيل مي دهد و در اين ارتباط به کارگيري افراد متخصص امري لازم و ضروري است.
ساماندهي المان هاي شهر زنجان در دستور کار شوراي شهر
رييس کميسيون سلامت، محيط زيست و خدمات شهري شوراي اسلامي شهر زنجان در اين خصوص گفت: شهر زنجان در گذشته الگوي مشخص و وضعيت مناسبي در خصوص المان ها، معماريها و نماهاي ساختماني نداشت ولي هم اکنون شوراي اسلامي شهر درصدد ساماندهي آنها است.
منصور مرادلو با بيان اينکه المان يک نماد بصري است و نوعي آرامش را به شهروندان القا مي کند، افزود: اين نمادها بايد پيامي را به مخاطب انتقال دهد، به عنوان مثال به تازگي در ميدان پروين اعتصامي شهر زنجان، الماني به نام مادر به دليل اهميت واژه "مادر" و واقع شدن اين ميدان در کنار دانشکده مامايي نصب شد.وي اظهار داشت: المان ها بايد يک پشتوانه فکري داشته باشد که مي توان مفاهيم مذهبي، ملي و حتي جنگ و تاريخ شهر را در اين قالب جاي داد و به نوعي براي مردم يادآوري کرد.
اين عضو شوراي اسلامي شهر زنجان ادامه داد: در شهر زنجان ميادين مختلفي با عناوين تاريخي آن روزگار همانند ميدان ورکچي واقع شده است که با خود هويت و تاريخي شهر را يدک مي کشد.
وي اظهار داشت: زنجان به شهر غواصان دريادل معروف است اما آنگونه که بايد و شايد نتوانستيم نمادي مناسب در شهر زنجان از آن داشته باشيم که شوراي اسلامي شهر در سال جاري بر آن است چنين الماني را در ورودي شهر زنجان در ميدان بسيج طراحي و نصب کند.
مرادلو با بيان اينکه المان ورودي يک شهر از ابعاد مختلف اهميت دارد، افزود: متاسفانه به اين حوزه توجه جدي نشده است و در صورت بهره گيري از مجسمه ها، المان هاي مفهومي و انتزاعي مي توان به نتايج مثبت آن اميدوار بود.
وي به توسعه شهر زنجان و لزوم توجه روز افزون به موضوع نمادهاي شهري اشاره کرد و گفت: اين مهم در تمامي نقاط شهر بايد مورد توجه قرار گيرد، در سبزه ميدان شهر زنجان نيز پيشنهادهايي براي نصب المان هايي در خصوص علما، شهدا يا نخگبان در ?? نقطه آن داده شده است که پس از جمع بندي از سوي دستگاه هاي متولي انجام خواهد شد.
رييس کميسيون خدمات شهري زنجان با بيان اينکه بسياري از شهروندان از مفاخر و نخبگان زنجان اطلاعي ندارند، گفت: براي نصب چنين المان هايي بايد مسابقه برگزار کرد چون استفاده از ايده ها و انديشه ها مي تواند نتيجه بهتري را به دنبال داشته باشد.
وي با بيان اينکه تاريخ زنجان ميراث معنوي است و مي توان در قالب المان يا نمادها آن را به تصوير کشيد، اضافه کرد: در زمان حاضر بيش از 140 محله در شهر زنجان شناسايي شده که هر کدام داراي هويت است و انجام مطالعات کافي و خلاقيت امري مهم در اين حوزه ها محسوب مي شود.مرادلو با بيان اينکه فضاي شهري زنجان در حال تغييراتي است به طوري که حتي احداث پل هم مي تواند به نوعي يک المان باشد، افزود: طبق برنامه ريزي ها و با تخصيص بودجه لازم ديوارنگاره ها در شهر زنجان گسترش مي يابد که اولين کار آن نيز در ميدان وليعصر خواهد بود.
وي خاطرنشان کرد: به نوعي ديوارنگاري ميدان ولي عصر(عج) زنجان الگو برداري از ساير شهرهاست، البته نبايد غافل بود که در اين استان به دليل ظرفيت هاي بالاي صنايع دستي از نمادهايي اين حوزه در نقاطي از شهر استفاده شده است اما به تدريج شاهد تغييراتي در آنها خواهيم بود.
طرح جامع المان شهري در زنجان وجود ندارد
عضو هيات علمي گروه معماري و شهرسازي دانشگاه آزاد اسلامي زنجان با بيان اينکه المان هاي شهري به نوعي پيکره ها يا عناصر هنري و سه بعدي هستند که در شهر به کار برده مي شود، گفت: وظيفه آنها انتقال مفاهيم و ايجاد يک نوع تغيير در فضاي شهري است.مهدي ساشورپور افزود: اين تغيير ممکن است اگر نقش نمادين داشته باشد، انتقال دهنده يک مفهوم ذهني و اجتماعي باشد يا گاهي به عنوان عنصر تنوع آفرين موجب سرزندگي شود.
وي با بيان اينکه عناصر مختلفي از قبيل مجسمه ها، پيکره ها و بيلبوردها حتي مبلمان هاي شهري نيز مي توانند در رسته المان هاي شهري قرار بگيرند، اظهار داشت: المان ها به طور قطع نقش مهمي در ارتقاي هويت، خوانايي فضا و جامعه شهرنشيني دارد.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي زنجان ادامه داد: المان ها مي توانند به عنوان کدهاي آدرس دهي و شناسايي محل و درک مفهوم نمادين به محدوده فضاي شهري کمک کند.
وي اضافه کرد: در شهر زنجان هرچند در مقاطعي کارهاي خوبي در ارتباط با نمادهاي شهري انجام شد و يکي از تجارب موفق در چند سال گذشته المان هاي نوروزي بود که در اين راستا مسابقه اي برگزار شد.
ساشورپور افزود: علاوه بر آن، به صورت محدود هم با برگزاري مسابقه اي المان هايي مرتبط در محدوده يا محل خاص نصب شد که در شناساندن نقش و عملکرد فضا تاثير گذار بود که چنين اقداماتي مقطعي بوده است.
وي با بيان اينکه المان هاي شهري زنجان در بسياري از مواقع، رها شده است، گفت: شايد مهمترين عامل يا نقطه ضعفي که در ارتباط با المان هاي شهر زنجان وجود دارد اين است که طرح جامع شهري در اين بخش نداريم و در مورد اينکه چه مفهومي را در چه مکاني نصب و اجرا کنيم مطالعه اي انجام نمي شود.معاون فرهنگي دانشجويي دانشگاه آزاد اسلامي زنجان ادامه داد: بسياري از المان هايي که در شهر زنجان نصب شده، سليقه اي و مقطعي بوده و گاهي موارد نيز حتي يک المان در چند مکان، جابه جا و نصب شده و مفهوم واقعي خود را از دست داده است.
ساشورپور با بيان اينکه وجود همين المان هاي شاخص مي تواند در توسعه اقتصادي و توريسم شهر بسيار اثرگذار باشد، گفت: بايد چند شاخص براي المان شهري خوب و منطبق با زمينه محلي براي انتقال يک مفهوم قابل فهم براي مخاطبان ايجاد کرد.عضو هيات علمي گروه معماري و شهرسازي دانشگاه آزاد اسلامي زنجان ادامه داد: علاوه بر آن يک المان بايد واجد ارزش هاي زيبايي شناسي باشد، به طوري که ذهن را درگير کند، اما متاسفانه چنين چيزي در شهر نيست و المان ها خنثي و فقط يک حجم است و چندان ذهن را به خود معطوف نمي کند.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل ازايرنا، وي اظهار داشت: مهمتر اينکه المان ها بايد ارتقا دهنده هويت تاريخي و اجتماعي شهر باشد درحاليکه وضعيت اين بخش در زنجان در مقايسه با کلانشهرهايي همانند اصفهان و تهران ضعيف است.

منبع :