عصر آذربایجان

گزارش خبر

بايير بايرامي

بايير بايرامي

1402/12/20

بولگه لر سرويسي: ايسلام ديني ياخين شرق و اورتا عاصييا اولکه لرينده ياييلديقدان سونرا عرب خيلافتي بو اولکه لرين خالقلاري نين عادت عنعنه لري نين بايراملاريني تقيب ائتمه يه باشلادي.

حاضيرلايان :هاراي سعادت

بولگه لر سرويسي: ايسلام ديني ياخين شرق و اورتا عاصييا اولکه لرينده ياييلديقدان سونرا عرب خيلافتي بو اولکه لرين خالقلاري نين عادت عنعنه لري نين بايراملاريني تقيب ائتمه يه باشلادي.
عصرلر بويو ديني خاديملر، موختليف طريقت نوماينده لري بو بايرامي طبيعي و تاريخي کوکلريندن آييرماغا چاليشميش، اونا ديني مووهومي ليباس گئيينديرمه يه جهد گوسترمشلر. حتي بعضي دين خاديملري بئله بير فرضيييه يه اويدورموشلار کي، نووروز بايرامي گويا دورد خليفه علي نين حاکيميته (656-661) گلديگي گونله علاقه داردير.
حالبوکي ايمام علي اييول آييندا حاکيميته گلميش، نووروز ايسه يازدا بايرام ائديلير. اصلينده، خالقين بايراملا علاقه دار کئچيرديگي مراسيملر هئچ بير ديني ائهکاملار ايله باغلي دئييلدير. اکثر خالقلار باهار بايرامي نين اسل ماهيتيندن دوغان بير سيرا عادت-عنعنه لري اويونلاري ايندييه دهک ساخلاميشلار.
اورتا عصر موليفلري شرق اولکه لرينده ايسلام ديني ياييلديقدان سونرا دا نووروز بايراميندا ياز عنعنه لري نين، اکينچيليک تقويمي اعتيقادلاري نين موحکم يئر توتدوغونو گوستريرلر.
تورکجه ده بايرام کلمه سي چول و طبيعت آنلاميندا اولان »بايير« کلمه سيندن آلينيب(بايير+ام) »ام، يم، وم« سون اکي فعلدن اسم دوزلدر. دوروم(وضعيت)، اينام(اعتقاد) سئچيم(انتخابات) و گئييم(لباس) کيمي. دئمک بايرام کلمه¬سي بايير و طبيعت کلمه¬لري ايله اورگانيک ايلگي¬ده¬دير.
مقايسه اولاراق، عربجه عيد کلمه سي »دونمک و تکرار« کوکوندن آلينيب و فارسجا جشن کلمه سي نين ايلکين فورماسي »يسن« اولاراق »عيبادت و حمد« آنلاميندادير.
فارسجا يئني گون آنلامينا گلن بو کلمه مضمونجا فصلين دگيشيلمه سين ايفاده ائدرسه ده، فورمجا »دوموز« کلمه سين جانلانديرير.
هله فارسلاردا اعتبارلي بير آتريبيوت ساييلان »عمو فيروز« ايسه بو کلمه ايله اوزلاشماقدادير. بايرامي افاده ائله ين بو کلمه لرين اوزلاشماسي ساده بير اتفاق دئييل.
»نيروز«،»نوروز« و »فيروز« کلمه لرينين »دوموز« آدي ايله اوزلاشماسي سومئر افسانه سينين آرديجيلليگين گوسترمکده دير. فارسجا يوز ايللر بويو تورکلرين رسمي ديلي اولوب و تورکلر بو ديلين ايمکانلاريندان يارارلانيب بو آرديجيلليگي ايجاد ائتميشلر
*بايير بايرامي
تاريخ آراشديرمالارينا گوره نوروز بايرامي نين ايکي اساس قايناغي اولموشدور: آذربايجان و اسکي سومئر مدنيتينين يئري اولان بابيل اولکه¬سي. ابوريحان بيروني نين آثارالباقيه اثرينده نوروز بايرامي آذربايجان ايله ايلگي لنيب.
بو اثرلرده جمشيد آذربايجانا يئتيشرکن سلطنت تختي پارلاييب و خالق او گونه »نوروز« آدي وئره رک توي دوتوبلار.
محمدحسين ابن خلف تبريزي »برهان قاطع« سوزلوگونده و فردوسي شاهنامه اثرينده بو روايتي قئيد ائله ميشلر لاکن فردوسي هئچ بير جغرافي آدا ايشاره ائله مه ييب. ثعلابي، کريستين سن و اصفهانلي حمزه ايسه جمشيدين بابل دا بو گونون توي ائله مه سين يازميشلار.
هر حالدا سومئر و آذربايجان جغرافياسي بايرامين اساس قايناقلاري کيمي گورونمکده ديرلر.نوروز بايرامي آذربايجان جغرافياسيندان باشقا يئرلره ده ياييليب دير. بو بايرام آذربايجانين ياخين قونشولاريندا و سومئر مدنيتين منيمسه ين خالقلاردا درين ايز بوراخميشدير.
اوزلليک ايله فارسلاردا. حتي ابن بلخي جمشيد افسانه سينين ايستخر شهرينده اولدوغون بئله يازير!تکجه تاريخي اثرلرده دئييل آذربايجانين نوروز بايرامينا وئرديگي اونم سياح لارين سفرنامه لررينده ايسه يانسيميشدير.
17جي عصرده ياشاميش فرانسه لي سياح »شاردن« شرق اولکه لرينه سياحته چيخير. گنجه‌ده، ناخچيواندا، تيفليسده، ايرواندا، تبريزده اصفهاندا اولور… اونون سفرلرين‌دن بيري مارت آيينا دوشدوگوندن او، آذربايجاندا قئيد ائديلن نووروز بايرامي‌نين ايشتيراکچي سي اولوب. همين بايراملا باغلي »سياحتنامه« آدلي کيتابيندا يازير؛ صفوي‌لرده ديني و مولکي بايرام‌لار لاپ چوخ‌دور. بو بايراملارين اوچو طنطنه لي صورتده قئيد ائديلير: اوروجلوق، قوربان و ياز بايرامي. ياز بايرامي، اصلينده، يئني ايل دئمک دير. همين گون گئجه ايله گوندوز برابرلشير.
فرانسه سياحني حيرته گتيرن يومورتا‌لارين قيزيل سويونا بويانماسي و اينسان‌لارين بير بيرينه نادير تاپيلان، هم ده باها‌لي اشيا‌لاردان جاواهيرات‌دان، قيزيل‌دان، گوموش‌دن پارچا‌دان، عطريات‌دان، قاش-داش‌دان هديه وئرمه‌سي اولوب.
بو جور بايراملاشمانين اکينچي‌دن شاها قدر داوام ائتمه‌سي آوروپا‌لي سياح داها چوخ حيرتلنديريب. خصوصيله ده ايروان بيلربيليگينده کئچيريلن نووروز بايرامي ژان شاردني واله ائديب.
سياح تعجبلنديرن عامللردن بيري ده اينسانلارين بايرامين بيرينجي گونو آللها دعا ائتمه‌لري اولوب. سياح يازيردي: »اونلار سحر چاغي بوتون بدن‌لريني سو ايله يويورلار.
سونرا تر-تميز پالتار گئيينيرلر، خوش سوزلر دانيشيرلار، بير-بيرلري ايله مئهربانچيليق ائديرلر. بو اوقات اونلاردا يئني ايلين خوش کئچجيينه خوشبخت ليک گتيرجيينه اينام يارا‌دير«.اورتا عصرلرده آذربايجاندا خصوصي شخص‌لر و منجم لر گونشين حرکتيني ايزلير، بو باره‌ده اها‌لييه معلومات وئرردي‌لر.
1637-جي ايلده آلمان سياح آدام اولئاري شاماخيدا آذربايجان‌لي‌لارين يئني ايل مراسيميني – نووروزو نئجه قارشيلاما‌لاري‌نين شاهيدي اولموش و بو باره‌ده يازميش‌دير: “منجم تئز-تئز ماسانين آرخاسيندا دورور، خصوصي آلت‌لر واسطه‌سيله گونشي موشاهيده ائدير، گونشين گئجه ايله گوندوزون برابرليک نقطه‌سينه چاتاجاغي آني موشاهيده ائديردي.
ائله کي، گوزلنيلن لحظه چاتدي، آسترولوقون خبري ايله علاقه‌دار شهرده يايليم آتش‌لري آچيلدي. شاماخي شهري‌نين قالا ديوارلاري بويونجا طبيل‌لر دويولدو، خالق شن‌لييه باشلادي«
بايير بايرامي بوتون تورک دونياسيندا عزيزلنمکده دير. آذربايجان، تورکمنستان اوزبکستان، قيرقيزستان، قازاقيستان، سين کيانگ ايالتينين تورکلري(دوغو تورکوستان)، روسيه تورکلري و … آذربايجانين آدليم فولکلور شوناسي مهندس »عليرضا صراف« يازير: اسکي هونلاردا، گوي‌تورکلرده و تاپقاچلاردا دا همين بايرامين قيده آلينماسينا گوره معلومات وار.
فارس مدنيتيندن ايراق بو بولگه لرده نوروز بايرامينين قئيد اولونماسي چوخ ماراق لي بير فاکت دير.
نوروز بايرامي تورکيه ده ايسه عثمانلي دئورينده طنطنه ايله دوتولارميش. عثمانلي درباريندا بئلنچي بير گونده نوروزنامه لر اوخونارميش.
لاکين جمهوريتدن سونرا بو بايرام عثمانلي عادتلري آدلانيب و رسميتدن دوشدو. يئني جمهوريت چي لر باغلاما سازين بئله قاداغان ائله ديلر و اونون يئرينه اوزانلارا گيتار چالماق تکليف اولوندو! بو کولتور بوشلوغو کوردلرين ايشينه يارادي. کوردلر بو باريش بايرامين بويوک بير تبليغات واسيطه سي و حتي خشونت ابزاري اولاراق دوولته قارشي قوللانماغا باشلاديلار! ايش ائله يئره گليب چاتيب کي 1392جي ايل(بو ايلين نوروز بايراميندا) آلمان دولتي طرفيندن بو مراسيمي قورانلار تعقيبه معروض قالديلار!عربلرده ايسه اسلامدان اونجه بايير بايرامي قوتلانيرميش.
آلوسي »بلوغ الارب« کيتابيندا يازير: اسلامدان اونجه مدينه شهرينده »نوروز« و »مئهرگان« تورنلري وارايدي. عربلر بو عنعنه ني، اولو بابالاري اولان بابل خالقيندان آلميشلار.
چونکو بابل اهاليسي نوروز بايرامين »زگموگ« آدي ايله 12 گونلوک توي دوتارديلار. اونلار بوگون(زيگموگ گونو) بير ايلين طالعينين الهه لر طرفيندن تعيين اولونماسينا اينانيرديلار. بو ندن ايله ايلين بيرينجي گونو درباردا بويوک اود آچيب خان طرفيندن خانزاده لره بارعام وئريلردي.
غربي آذربايجانين گونئي شهرلريندن اولان و کوردجه دانيشان بوکان شهرينده بايرامين بير تورک عنعنه اولدوغونا اينانارديلار و حتا تورکلري لاغا قويوب »عجمين ائوين ييخان بايرام« دئيه رديلر.
آنجاق 1377 راده لرينده تورکيه ده سياسي بيرتبليغات واسيطه سينه چئوريلميش بايرام مراسيمي اوجالانين توتوقلانديغيندان سونرا سورعت ايله بو شهره سيچرادي. بو عنعنه يه يابانجي اولان کوردلر بايرامي »کوچه لرده ماشين تکري يانديرماق« ايله قوتلاييرديلار! اونلار بايرامين هانسي عنعنه ايله قوتلانديغين گرچکدن بيلمه ييرديلر.
ائله کي بيز تورک معلم لر درس کلاس لاريندا اونلارا نوروز دب لرين اويرتمک قرارينا گلديک.
هر حالدا کوردلرده نوروز بايرامي سورعت ايله ياييلماقدادير و بيرلشديريجي بير تورنه دونوشمکده دير.
مقايسه ده آذربايجاندا بو تورنين اصالتينه باخماياراق، جامعه نين اتميسيته اولونماغينا و انسانلاري تجملاتا دوغرو يونلدن کاراکتئرلي عنعنه يه دونوشوب.
*نوروز بايرامي يونسکو قورولوشوندا
ميلادي ايلين 23فئورال 2010 دا نوروز بايرامي آذربايجان جمهوريتي تشبوثو ايله يونوسکو سازمانيندا بين الخلق معنوي ميراث اولاراق ثبت اولوندو.
آذربايجان ايله ياناشي تورکيه، اوزبکستان، قزاقستان، ايران، هيندوستان و پاکستان اولکه لري ايسه بو دوسياني قالديران طرفلرايديلر. ترکمنستان و قيرقيزستان اولکه لري ايسه سونرالار بو ليسته قوشولدولار.
يونسکو قطعنامه سينين متنينده هئچ بير اولکه دن سوز گئتمه ييب و يالنيز نوروز بايرامينين هانسي بولگه لرده رسم اولدوغو قئيد اولونوبدور.
آنجاق سازمانينين اينترنت سيته سينده محض آذربايجاندا قورولان بو مراسيمدن بير ويدئو و بير فوتوشکيل ايله ياناشي، خبر درج اولونماقدادير.
هر ديليده سيزه بايرامي تبريک دئييرم:
(فارسجا-نو روز — نوو روز، اوزبکجه ناوروز تورکمنجه نوروز، کوردچه نئروز، قازاخجا ناوريز، قيرغيزجا نووروز، تورکجه نئوروز کريمتاتارجا ناورئز)

منبع :

برچسب ها:

نظرات کاربران

    بازگشت به ابتدا صفحه

ارسال نظر

اخبار مرتبط

هزینه سرمایه ملی برای دریاچه ‌بیمارارومیه خیانت است

پدر علم کويرشناسي ادعا كرد
خروج

پدرعلم کویرشناسی با اشاره به اینکه در شرایط فعلی اقتصاد کشور صرف هزینه کلان برای انتقال آب به دریاچه ارومیه کار عقلانی نیست، گفت: این دریاچه بیمار است و به هیچ عنوان احیا نخواهد شد.

۹۰ درصد فسادهای مالی ناشی از رانت اطلاعاتی در دولت است

نماينده مردم اروميه در مجلس شوراي اسلامي:
خروج

نماینده مردم ارومیه در مجلس شورای اسلامی گفت: ۹۰ درصد فسادهای مالی از رانت اطلاعاتی در دولت است و پایه فساد اخلاقی نیز فساد مالی است.

بهبود وضعيت اشتغال و کسب و کار در گرو اهتمام جدي مسئولان

عصر آذربایجان گزارش مي‌دهد
خروج

گروه گزارش:با توجه به وضعيت اسفبار اشتغال در آذربايجان غربي، وجود 40 هزار فارغ‌التحصيل بيکار در اين استان و بهبود وضعيت اشتغال و کسب و کار در گرو اهتمام جدي مسئولان است.

افزايش اجراي احکام قضايي در خلع يد مناطق جنگلي استان

عصر آذربایجان گزارش مي‌دهد
خروج

گروه گزارش:شش ماه نخست امسال شاهد افزايش 217 درصدي اجراي احکام قضايي در خلع يد مناطق جنگلي از لحاظ مساحت در استان بوده و با توجه به نقش و اهميت منابع طبيعي بايد بهره‌برداري اصولي از آن مورد توجه جدي قرار گيرد.

تيغ مشکلات مالي بيخ‌ گلوي ناشران کتاب

گزارش
خروج

گروه گزارش: گرفتن مجوز کتاب، چاپ و انتشار آن و در ‌‌نهايت توزيع و پخش کتاب از پروسه‌هاي دشواري است که همه ناشران چه کساني که سال‌ها در اين زمينه فعاليت دارند و چه کساني که تازه وارد حيطه نشر شده‌اند از دغدغه‌هاي اصلي فعالان اين بخش به شمار مي‌رود دغدغه‌هاي ناشران استان آذربايجان غربي گلايه‌هاي زيادي از آن دارند.

تندرستی

نذري وتهديد سلامت عزاداران
خروج

گروه تندرستي:در دهه اول ماه محرم بسياري از تكايا، مساجد و حسينيه‌ها غذاي نذري مي‌دهند. هرچه هم كه به تاسوعا و عاشوراي حسيني نزديك‌تر مي‌شويم، هيات‌هاي بيشتري به خيل عزاداران و نذري‌دهندگان مي‌پيوندند و از طرفي بر گيرندگان غذاي نذري هم افزوده مي‌شود.

پاسخ امام زمان (عج) به چند شبهه عاشورايي

پاسخ امام زمان (عج) به چند شبهه عاشورايي
خروج

گروه دين و انديشه:کافيست فقط چند لحظه به ماه محرم و روزهاي عزاداري بر امام حسين عليه السلام بيانديشي. اين فکر ناخودآگاه يک شيعه را به ياد امام زمان خويش مي اندازد که آن حضرت چه نگاهي به اين ماه دارد و انديشه و افکار او در اين باب چگونه است؟

مبالغه‌گويي مهم‌ترين آسيب در عزاداري‌ها است

امام جمعه مياندوآب:
خروج

گروه خبر:امام جمعه مياندوآب گفت: اغراق و مبالغه مهم‌ترين آسيب در آئين‌‌هاي عزاداري امام حسين (ع) است.

ايجاد امنيت اجتماعي پايدار نيازمند خرد جمعي

عصر آذربايجان گزارش مي‌دهد
خروج

گروه گزارش: امروزه امنيت اجتماعي به يکي از مهمترين مباحث در بحث امنيت تبديل شده است؛ ايجاد امنيت اجتماعي پايدار به ويژه در استان‌هاي مرزي، نيازمند همت جدي تمام متوليان بخش فرهنگي و اجتماعي است.

معماي حل نشده راه هاي زير زميني تبريز

گفتگو
خروج

گروه تاريخي:?راه هاي زير زميني و عجايب ناشناخته آن هميشه در فيلم هاي علمي تخيلي يکي از سکانس هاي مشهور و مورد علاقه کارگردانان و تماشاگران است و آنها را روي صندلي سينما يا مقابل صفحه جادويي تلويزيون ميخکوب مي کند.

استان زنجان ظرفيتي ناشناخته براي کشورهاي قفقاز

گزارش
خروج

گروه سياسي: استان زنجان در شمال‌غرب کشور مسافت قابل قبولي با کشورهاي قفقاز دارد، اما اين ظرفيت براي اقتصاد زنجان به خوبي به کارگيري نشده است.

درباره نشریه عصر آذربایجان

خروج

«عصر آذربایجان» نخستین نشریه منطقه ای استان های آذربایجان غربی ،آذربایجان شرقی،زنجان و اردبیل هست

سایر اخبار این موضوع

پربازدیدترین خبرها

پرتفسیرترین خبرها