اندرحکايات برداشت و فروش 10 ميليون تن پسماند روي در زنجان

گروه اقتصادي: در حالي که مسئولان از تعيين تکليف پسماند روي در استان زنجان خبر داده و نسبت به تحقق هدف‌گذاري‌ها و انتفاع مردم زنجان از اين پروژه در سال جديد ابراز رضايتمندي مي‌کنند، برخي شائبه‌ها در خصوص شرايط لحاظ شده و روند برگزاري مزايده برداشت و فروش پسماند کماکان ادامه دارد.

 ليلا محمدي

 گروه اقتصادي: در حالي که مسئولان از تعيين تکليف پسماند روي در استان زنجان خبر داده و نسبت به تحقق هدف‌گذاري‌ها و انتفاع مردم زنجان از اين پروژه در سال جديد ابراز رضايتمندي مي‌کنند، برخي شائبه‌ها در خصوص شرايط لحاظ شده و روند برگزاري مزايده برداشت و فروش پسماند کماکان ادامه دارد.
 محسن افشارچي، استاندار زنجان 28 اسفندماه 1402 در شوراي اداري استان زنجان به تعيين تکليف پسماند روي اشاره کرد و گفت: اولين چک فروش اين پسماند هفته گذشته در استان وصول شد و از سال 1403 نيز قدم هاي بيشتري در راستاي ارزش افزايي پسماند روي بر مي داريم.
طي برگزاري آخرين جلسه مزايده (25 مردادماه 1402) و پس از تائيد پاکات »ب« و بازگشايي پاکات »ج« برنده مزايده مديريت برداشت و فروش پسماند هاي شهرک تخصصي روي زنجان مشخص شد.بنا بر اعلام مسئولين اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان؛ اسناد مزايده مديريت برداشت و فروش پسماندهاي شهرک تخصصي روي زنجان در 22 اسفند سال 1401 بارگذاري و طي اين مدت به منظور ايجاد فرصت مناسب و يکسان براي کليه متقاضيان جهت شرکت در چند مرحله تمديد شد. پس از برگزاري جلسات متعدد کميته فني ، بررسي اسناد ارائه شده و بازگشايي پاکات »الف«و »ب« در اين جلسه پاکات »ب«تائيد و با بازگشايي پاکات »ج«، شرکت بهارستان کيش با احراز کليه شرايط، به عنوان برنده اين مزايده مشخص گرديد.
گفته مي‌شود؛ اين پروژه بزرگ در کشور به عنوان تجاري سازي پژوهشي مطرح است و پس از انجام طرح هاي مختلف پژوهشي توسط اساتيد علمي دانشگاه ها ، عمليات تجاري سازي اين پژوهش در دستور کار است.هر چند مسئولان دولتي بر صحت و سلامت برگزاري مزايده 10 ميليون تن پسماند روي تاکيد مي‌کنند اما منتقدان همچنان اصرار دارند که اين مزايده بدون آنکه شروع شود تمام شده و حالا اتفاقات ديگري در حال وقوع است.
اندرحکايات برداشت و فروش 10 ميليون تن پسماند روي در زنجان
اما محمدحسين فغفوري، رئيس اداره بهداشت، ايمني و محيط زيست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان شبهات وارده به برگزاري مزايده و روند اجراي پروژه را صراحتا رد کرده و يادآور مي‌شود: در ابتدا »شرکت تهيه و توليد مواد معدني ايران IMPASCO « به عنوان متولي انتخاب شد، حتي اين شرکت اقدامات مربوط به مطالعه مديريت برداشت و فروش کيک‌هاي روي در انجام داد. اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان نيز در اين پروژه مسئوليت نظارت را بر عهده داشت. 2 دانشگاه از جمله دانشگاه زنجان و دانشگاه اميرکبير طي قراردادي موظف به انجام خدمات مطالعه شدند تا داشتن توجيه اقتصاديِ برداشت و فروش پسماندهاي روي را بررسي کنند که البته 1.5 تا 2 سال به طول انجاميد.
اين مسئول ادامه مي‌دهد: همانطور که گفته شد شرکت تهيه و توليد مواد معدني ايران قرار بود در بازه زماني 3 ماهه؛ نتايج مطالعات را اعلام کند اما پروژه مطالعاتي به حدود 1.5 سال به طول انجاميد. با توجه به حساسيت موضوع و لزوم تعيين تکليف مديريت پسماندهاي روي در اسرع وقت؛ با پيگيري استاندار زنجان و اداره کل صمت استان زنجان از طريق وزارت صمت؛ در سال 1401 و تغيير دولت؛ پروژه تعيين تکليف 10 ميليون تن پسماند روي که پيش از اين در ذيل شوراي عالي معادن (انتخاب شرکت تهيه و توليد مواد معدني ايران IMPASCO به عنوان متولي) صورت مي‌گرفت به شوراي عالي استان زنجان تفويض شود. بر اين اساس اداره کل صمت استان زنجان مسئوليت يافت تا مديريت برداشت و فروش کيک‌هاي روي را پيگيري کند.رئيس اداره بهداشت، ايمني و محيط زيست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان که معتقد است »فروش کيک‌هاي روي« به منزله »سرمايه‌گذاري براي استان زنجان« است، ادامه مي‌دهد: همواره به عنوان ناظر تاکيد کرده‌ايم که متولي برداشت و فروش کيک‌هاي روي؛ حداکثر توان خود را صرف کرده و عناصر ارزشمند را استحصال کند. برخي از واحدهاي روي زنجان مي‌خواستند به صورت رايگان پسماندهاي روي را تحويل بگيرند!اين مسئول تاکيد مي‌کند: اسناد مزايده که در سال 1401 آماده شد با تشکيل کارگروهي در اداره صمت استان زنجان و با حضور نماينده ديوان محاسبات، چکش‌کاري و به صورت دقيق بررسي و نهايتا فراخوان مزايده در سايت »ستاد ايران« بارگذاري شد. به گفته »فغفوري«؛ اسناد مزايده 3 مرتبه به فاصله 2 ماه؛ در سايت ستاد ايران منتشر شده‌اند؛ مراجعات متعددي قبل و حين برگزاري فرآيند مزايده به اداره کل صمت استان زنجان شد چرا که مراجعين معتقد بودند شرايط مزايده؛ پيچيده و سخت است. البته شرايط برگزاري مزايده در چارچوب قانون و تاکسدات دستورالعمل‌هاي صادره صورت گفته بود. رئيس اداره بهداشت، ايمني و محيط زيست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در خصوص تعداد درخواست‌هاي صورت گرفته براي ورود به برداشت و فروش پسماندهاي روي مي‌گويد: 12 شرکت از استان زنجان و ساير استان‌هاي کشور؛ درخواست داده بودند که با توجه به در اختيار داشتن تکنولوژي لازم؛ قصد ورود به برداشت و فروش پسماندها را داشتند اما از سوي ديگر دولت تاکيد کرده بود که اين روند در قالب »مزايده« و نه ترک تشريفات؛ صورت گرفته و مراحل به پيمانکار واگذار شود، از اين رو اقدامات برگزاري مزايده در دستور کار صمت استان زنجان قرار گرفت.   12 واحدي که بر سر مالکيت پسماند روي با دولت بحث داشتند؛ اصلا در مزايده شرکت نکردند
فغفوري اضاقه مي‌کند: به فاصله 2 ماه؛ 3 مرتبه مزايده برگزار شد؛ بار نخست اسفندماه و اواخر 1401 در دستور کار قرار گرفت؛ بسياري از واحدها اصرار بر تمديد زمان فراخوان داشتند و اداره صمت نيز اين فرآيند را تمديد کرد اما از سوي ديگر فشارهايي از مجموعه قضايي بود که در راستاي خدمت به عموم بايد در اسرع وقت مزايده برگزار و تکليف مشخص شود. با اين وجود در مرحله نخست هيچ درخواستي ثبت نشد. طبق اظهارات اين مسئول؛ شرکت بهارستان کيش زيرمجموعه قرارگاه امام حسن مجتبي(ع)؛ تنها شرکت‌کننده بود که البته به علت ناقص بودن مدارک؛ رد شد اما در سومين مزايده برگزار شده؛ اين شرکت با اصلاح مدارک؛ شرايطش را با چارچوب دستورالعمل وفق داد و توانست امتياز لازم را کسب و برنده مزايده شود.
فغفوري در خصوص شائبه‌هاي مطرح شده در خصوص فرآيند مزايده به طوري که برخي اين مورد را فريب بزرگ دانسته و تعدادي نيز معتقدند پازل‌ها به گونه‌اي چيده شدند که واحد خاص برنده مزايده شود مي‌گويد: سال‌هاي سال است که پسماندها از سوي صنايع و واحدهاي استان زنجان توليد و دپو شده است، طبيعتا بايد فروش اين پسماندها به نفع مردم بوده و عايدي براي استان داشته باشد از طرفي آنچه اهميت دارد مسائل زيست محيطي و بهداشتي مردم است که براي اداره کل صمت استان و مسئولان ارشد استان اهميت دارد. شرکت بهارستان کيش را نه مي‌شناختيم و نه از شرکت‌هايي است که در استان زنجان مستقر بوده باشد. 25 سال است که سابقه فعاليت در اداره کل صمت استان زنجان را دارم و همواره سعي داشته‌ام در چارچوب وظايف و طبق مقررات فعاليت کنم. ما براي برگزاري قانوني اين مزايده؛ از بزرگترين مجموعه‌ها و شرکت‌هاي استان زنجان دعوت کرديم اما در مزايده نخست هيچ شرکت‌کننده اي نداشتيم. تصور کنيد اين فرآيند در قالب »مزايده« که شرايط خود را دارد برگزار کرديم؛ اگر اين روال را »با ترک تشريفات« برگزار مي‌کرديم؛ چقدر شائبه درست مي‌شد!رئيس اداره بهداشت، ايمني و محيط زيست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان تکرار مي‌کند: از واحدهاي سرب و روي استان زنجان براي شرکت در مزايده دعوت شد، حتي 7 الي 8 واحد مستقر در شهرک تخصصي روي نيز قبل از برگزاري مزايده؛ به اداره کل صمت مراجعاتي داشتند. اين واحدها اعتقاد داشتند که پسماندها »معضل« محسوب مي‌شوند و دولت قبل و فعلي نيز بر لزوم تعيين تکليف آن اصرار داشته و دارند و انتظار داشتند پسماندها را »رايگان« در اختيارشان قرار دهيم. اين مسئول در پاسخ به برخي ديدگاه‌ها که غيبت برخي از واحدهاي بخش خصوصي که در ابتدا بر مالکيت پسماند روي با دولت بحث داشت و در نهايت پس از کش و قوس فراوان، با راي دستگاه قضا مالکيت آن به دولت واگذار شد، را طبيعي نمي‌دانند نيز عنوان مي‌کند: اداره کل صمت استان زنجان، به 12 واحدي که قصد ورود به برداشت و فروش پسماندها را داشتند طي نامه اي برگزاري مزايده را اعلام نمود اما هيچ يک از واحدها تمايلي جهت حضور در مزايده نداشتند.
 شرکت »بهارستان کيش« در مزايده مربوط به پسماند روي در چارچوب قانون؛ برنده شد
فغفوري در پاسخ به اظهارات برخي از منتقدان که معتقدند مزايده بازيافت پسماند روي زنجان در فضاي دربسته و با هدف برنده شدن شرکت مدنظر برگزار شد مي‌گويد: اين اظهارات منتقدان به هيچ عنوان وارد نيست، اين مزايده براي نخستين بار در کشور برگزار مي‌شد و به جهت بررسي و پيگيري فرآيند نيز پيچيده و در حد معما بود، از اين رو مجريان تمامي تلاش خود را کردند که مسائل را به صورت فني و تخصصي با در نظر گرفتن بهداشت و سلامت مردم پيش ببرند، تاکيد مي‌کنم در اين زمينه، مجريان دغدغه فني و تخصصي داشتند و به هيچ عنوان نگاه سياسي در آن دخيل نبوده است.  شرکت «بهارستان کيش» تا 15 ارديبهشت امسالطرح زيست محيطي ايمني و بهداشت را ارائه مي‌کند
رئيس اداره بهداشت، ايمني و محيط زيست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان يادآور مي‌شود: شرکت بهارستان کيش به عنوان برنده مزايده؛ موظف شد تا 6 ماه بعد از تاريخ تفويض 15 آبان‌ماه 1402 يعني 15 ارديبهشت‌ماه 1403 نسبت به طراحي سامانه فروش، ارائه طرح برداشت و استخراج و ارائه طرح زيست محيطي ايمني و بهداشت اقدام کند. اين مسئول با بيان اينکه طرح استخراجي در پروژه برداشت پسماندهاي روي با خاک معدن متفاوت است، در خصوص محل در نظر گرفته شده براي دفن پسماندهاي روي (بعد از استحصال عناصر ارزشمند) مي‌گويد: اين مزايده؛ براي نخستين بار در کشور صورت مي‌گيرد از اين رو تلاش کرده‌ايم از تمامي تجربيات و دانش‌هاي روز در حوزه مسائل زيست محيطي بهره ببريم که دشواري‌هاي خاص خود را دارد. برخي معتقدند محل انباشت پسماندها (بعد از استحصال عناصر ارزشمند) ايزوله بماند و جابجا نشود، از اين رو حوضچه‌هايي براي جلوگيري از آلودگي آبهاي سطحي در نظر گرفته شده است. محل مجاز نيز طبيعتا داراي لندفيل‌هاي مورد تائيد اداره محيط زيست خواهد بود که يکي از آن‌ها »سردهات« است.
انتقال پسماندهاي توليدي شهرک تخصصي روي به »سردهات« طبق پروتکل 10 ساله
فغفوري در خصوص نگراني‌ها از حمل پسماندهاي انباشت شده جهت »استحصال عناصر ارزشمند« و همين طور «انتقال پسماندهاي نهايي فاقد عناصر سنگين براي دفن« مي‌گويد: انتقال پسماندها طبق قوانين جاري کشور صورت مي‌گيرد. در حال حاضر پسماندهاي توليدي در شهرک تخصصي روي به منطقه »سردهات« منتقل مي‌شوند، اين پروسه با پروتکلي که 10 سال به طول خواهد انجاميد، در حال اجراست. تاکيد مي‌کنيم هر گونه انتقال و فروش پسماند از طريق سامانه محيط زيست انجام مي‌شود و واحدهاي داراي مجوز بازيافت پسماند در اين امر دخيل خواهند بود.  اين مسئول در مورد تعداد واحدهاي داراي مجوز براي بازيافت پسماند نيز مي‌گويد: 4 واحد مستقر در شهرک روي زنجان؛ داراي مجوز بازيافت هستند، هم اکنون پسماندهاي خطرناکتري از روي نظير پسماند ويژه؛ صنعتي و شيميايي توسط واحدها و طبق پروتکل مورد تائيد محيط زيست به سردهات زنجان و ساير استان‌هاي کشور نظير البرز و اصفهان منتقل مي‌شود و نگراني وجود ندارد.
70 درصد عايدي حاصل از فروش پسماندهاي روي متعلق به سرمايه گذار و 30 درصد نيز متعلق به دولت است
رئيس اداره بهداشت، ايمني و محيط زيست اداره کل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان در خصوص برآوردهاي صورت گرفته در انتفاع از فروش پسماندهاي روي به نفع مردم و سرمايه‌گذاري که برنده مزايده شده است مي‌گويد: طبق ضوابط مزايده قرار هست که 70 درصد عايدي متعلق به سرمايه گذار و 30 درصد نيز متعلق به دولت (صرف عايدي در اجراي پروژه‌هاي شهري و عمومي زنجان) شود. برآورد ما اين است که سالانه حداقل 600 هزار تن پسماند به فروش برود که سهم دولت در حدود 200 الي 250 ميليارد تومان است.
به گزارش عصر آذربايجان به نقل از صداي زنجان،فغفوري با اشاره به پيگيري‌هاي چندين ساله مسئولان اداره کل صمت براي تعيين تکليف سريعتر پسماندهاي روي انباشت شده به ارتفاع حدود 35 متر تاکيد مي‌کند: در اين مدت سعي کرده‌ايم اقدامات‌مان اصولي و به نفع دولت و مردم باشد و در اين زمينه از حق مردم و زنجاني‌ها دفاع کرده و مي‌کنيم. بر نحوه حمل و بهسازي محل تاکيد داريم و مردم مطمئن باشند در اين زمينه از هيچ تلاش کوتاهي نخواهيم کرد

منبع :